Tiyatro, sinema ve müzik alemi

Tatil dönemi kalabalığından kurtulmuş New York. Yıl sonu alışverişleri bittiği için mağazalar tıklım tıklım değil. İnsanlar artık caddelerde rahatça yürüyebiliyorlar.

Kent dinamizminin aynası Broadway’de tiyatrolar, pırıltılı billboard’lar, rengarenk neonlarla eski ve yeni oyunların tanıtımını yapıyorlar. Akşam karanlığında coşku aşılayan romantik bir gösteri, yanar-söner ışıklı reklamlar. Chicago, Fiddler of the Roof, Rent, Hairspray, The Phantom of the Opera, The Lion King, Mamma Mia!, The Beauty and the Beast yıllanmışlığa rağmen gördüğü rağbet üzerine hálá vizyonda.

The Color Purple, The Touch of Poet, Avenue Q, The Light in the Piazza, Ring of Fire, The Pajama Game, Bridge and Tunnell, yeni piyeslerde liste başı.

Karaborsada geçen yıl bilet başına 500 doları aşkın fiyata ulaşan The Producers gene St. James Tiyatrosu’nda ama baş aktör kadrosu değişmiş. Gözde komediyi Broadway’in en çok izlenen piyesler zirvesine taşıyan Nathan Hale-Matthew Broderick ikilisi, şimdi Brooks Atkinson Tiyatrosu’nda The Odd Couple’a çıkıyorlar.

*

Hollywood yapımları da hareketli. James Bond rolleriyle ün yapan Pierce Brosnan’ın Matador’u, Steven Spielberg’ün Munich’i, King Kong, Casanova, Brookeback Mountain, Walt Disney prodüksiyonu Narnia, The New World, Harry Potter and the Goblet of Fire, Woody Allen’ın Match Point’i, The Family Stone, George Clooney ve Matt Damon’ın başrollerini paylaştığı Syriana, sanat çevrelerinin ilgi gösterdiği filmlerden.

Rejisöründen aktörlerine şöhretlerin emek sarf ettiği, milyonlarca dolar masrafla hazırlanan yeni filmlerin gazetelerde sayfa sayfa reklamları yayımlanmasına rağmen, dev stüdyolar kaygılı bir bekleyiş içinde. Kaygının nedeni yatırımların karşılığının alınıp alınmayacağında. Film sanayiini izleyen bir araştırma kuruluşu, geçen yıl sinemaya gidenlerin sayısının yüzde 10 oranında azaldığını bildiriyor.

2003’e kıyasla aralık ayındaki rakamlara göre ise bilet satışlarında düşüş miktarı yüzde 15.

Exhibitor Relations adlı kuruluş, son üç yılda film seyircilerinin azalmasına sebep olan faktörleri şöyle sıralıyor:

7 Bilet ücreti 10 dolar. Kuyruğa girmek istemeyenler, Fandango ve Moviefon şirketlerinden 2-3 dolar ekstra ödeme yaparak bilet ısmarlıyorlar.

7 Bazı filmler, üç saate yakın.

7 Çocuklu bir aile sinemaya gitttiğinde, bilet, otopark, patlamış mısır, meşrubat derken, toplam 100 dolar ödüyor.

Yani masraflı bir olay sinema seyretmek. Bu nedenle, ortadirek aileler yeni filmlerin DVD’lerinin çıkmasını bekleyip, kiralayarak izliyorlar. Zaten stüdyolar da, yıllık gelirlerinin yüzde 60’ını DVD ve video satışlarından kazanıyor.

Sonuç; Amerikan nüfusunun yarısı, beş yıl öncesine kıyasla daha az sinemaya gittiklerini söylediler.

*

Gişe hasılatının azalması yalnızca sinema sektöründe değil. Amerikan halkı, konserlere de eskisi kadar ilgi göstermiyor.

Müzik sektörü dergisi Pollstar’ın son araştırmasına göre, 2005’in ilk altı ayında konser izleyenlerin sayısı bir yıl öncesine kıyasla yüzde 12 oranında azaldı. İleri gelen 100 müzik topluluğunun konser turnelerinde, 14.5 milyon bilet satıldığı tesbit edildi. 2004’ten iki milyon daha az.

2005’te gişe hasılatı ise yine bir önceki yıla göre yüzde 17.2 gerileyerek 883 milyon dolardan 731 milyon dolara düştü.

Hasılat toplamında azalmanın bilet ücretlerinin yüksekliğinden kaynaklanmasına rağmen, müzik mi önemli bilet fiyatı mı, sorusu ortaya çıktı. Yüksek fiyatlara rağmen Carole King, Rolling Stones, Paul McCartney, Alicia Keys, Marianne Faithfull, U-2, The Rasberries, The Allman Brothers, Kraftwerk, Bettye Lavette’in konserleri büyük ilgi gördü.

Bright Eyes, The Mars Volta, Neil Young, Antony, John Legend ve Mary Gauthier’in albümleri, en iyiler listesine girdi.

Madonna’nın tek şarkılı plağı Hung Up, single’lar arasında listebaşı olurken I’m Going to Tell You a Secret, en kötü belgesel seçildi.

Jennifer Lopez’in Rebirth’ü ile Mariah Carey’in The Emancipation of Mimi’si kötü albümler sıralamasında ilk iki dereceyi paylaştı. Efsanevi Cream’in 37 yıl sonra iki konser için tekrar bir araya gelmesi ise "En hayal kırıcı dönüş" diye nitelendi.

Müzik açısından 2005’te ilginç gelişmeler ise şunlar oldu:

7 Rock’n roll yeniden canlandı.

7 Albüm ve CD satışlarında düşüş devam etti

7 Nine Inch Nails ve Audioslave albümleri beklenen ilgiyi görmedi.

7 Houston yeni rap şehri ilan edildi.