New York’ta kim nerede, nasıl alışveriş yapıyor, diyerek Çin Mahallesi’nden (Chinatown) başlıyoruz araştırmaya. Düşük gelirli kesim markaya düşkün.
Dar sokaklı mahallenin zemin katları, markadan geçilmiyor ama hepsi taklit, sahte eşya bunların. Konu varlıklı kesim olunca, işin şekli değişiyor. Bazı şirketler, süper zenginler için etiketi bol sıfırlı hediye katalogları hazırlamışlar.
Yılın son ayı. Noel’e tam iki hafta var. 25 Aralık, Hz. İsa’nın doğum günü. Hıristiyan aleminin en kutsal günü arifesinde bir kez daha alışveriş furyası başladı Amerika’da. İnsanlar eş, dost, çoluk çocuğuyla yakınlarına, iş ve mesai arkadaşlarına hediye almak için bütçelerini zorluyorlar. Masraflı bir ay bu.
Dini inancımız farklı, hediye yükümlülüğü taşımıyoruz ama gene de bizden beklentileri olanlar da yok değil. Ofisimizin kapıcıları, bina bakımcıları, temizlikçiler, postacılar bir grup, yabancı meslektaşlarımız ayrı. Önümüzdeki günlerde banka hesabımız kesin hafifleyecek.
Eğer perakende satışları ekonomik canlanma göstergesi sayarsak Amerika ekonomik patlama yaşıyor. Ulusal Perakende Federasyonu, kasım sonundaki Şükran Günü ile Noel arasında, mağaza ve dükkanlar ile internetten alışveriş yapanların sayısının 150 milyonu aşacağını bildiriyor. Ülke nüfusunun yarısından fazlasını kapsıyor bu rakam. Alışveriş listesinde giyim malzemesi ilk sırada. Kitap, CD, DVD ve video oyunları, elektronik malzemeler arkadan geliyor.
*
New York’ta kim nerede, nasıl alışveriş yapıyor, diyerek Çin Mahallesi’nden (Chinatown) başlıyoruz araştırmaya. Düşük gelirli kesim markaya düşkün. Dar sokaklı mahallenin zemin katları, markadan geçilmiyor ama hepsi taklit, sahte eşya bunların.
Dior, Donna Karan elbiselerin taklitleri, esas fiyatının otuzda biri.
Dükkan depoları dışında Nijeryalı kaçak göçmenlerin kaldırım sergilerinde de sahte marka çeşitleri boy boy. Satışlar, nakit parayla yıldırım hızıyla yapılıyor. Kadın alıcılar dışında erkekler de var taklit marka peşinde.
Ayağa düşen markalar Çinlilerin işi. Ticaret Bakanlığı’na göre Çin yılda 350 milyar tutarında taklit mal üreterek Amerika’ya satıyor. Bunlar yalnızca giyim, aksesuvar değil üstelik, aralarında; uçak yedek parçası (Boeing), araba parçası (Chevrolet), motosiklet, golf sopası, Mona Lisa tablosu ve Viagra dahi var.
*
Konu varlıklı kesim olunca, işin şekli değişiyor. Bazı şirketler, süper zenginler için etiketi bol sıfırlı hediye katalogları hazırlamışlar.
n Diklemesine havaya yükselen M400 Skycar adlı Uçan Araba’nınfiyatı 3.5 milyon dolar.
n Şimdiden sipariş, gelecek martta teslim spor Bentley otomobil ise 350 bin dolar.
n Sonnerie Souveraine erkek saati için, 500 bin dolar ödemeniz gerek.
n Hediye olarak, dostunuza bir yıllığına İngiliz hizmetkar (butler) kiralamak isterseniz, o zaman fatura 150 bin dolar.
n Tasarımını müşterinin yapabildiği, ünlü ayakkabıcı Louboutin’in hazırlayacağı kırmızı deri üstüne yakutla bezenmiş, yalnızca evde giyilecek topuklu iskarpin de 20 bin dolar.
*
Piyasa, zenginlerin çocuklarını da gözardı etmiyor.
n Bir firma, ortaokul çağında çocuklar için hidrojen-oksijen hücreleri taşıyan, elektrik ve güneş enerjisiyle beslenen arabayı bir milyon dolara satıyor.
n İflas işlemleri süren şöhretli oyuncak mağazası FAO Schwarz’ın Noel ürünleri arasında, 300 bin dolara uzay merkezinde kullanılan ’Motion Simulator’ün minyatür modeli, 250 bin dolarlık piyano en pahalı oyuncaklar listesinin tepesinde. Bahçede kurulan 300 metrekarelik ahşap oyunevleri ise sadece 40 bin dolar.
Çocukların yanısıra çeşit çeşit ev hayvanı besleyen Amerikalıların, aralık içinde kedi-köpeklerine üç milyar dolara yakın hediye satın alacakları ifade ediliyor.
*
Noel öncesi alışverişler, mega zenginlere ilaveten beyaz yakalı tabir edilen kesimi de pek zorlamayacağa benziyor.
Manhattan’ın güney ucunda, Wall Street çevresinde finans, borsa ve bankacılık sektörü çalışanlarına aralık başında yıl sonu primleri ödendi. Goldman Sachs firmasının 22 bin çalışanına verdiği prim ortalaması, 418 bin dolar. Finans şirketlerinin 2005 yılı kárının 24 milyar dolar olduğu bildiriliyor.
New York’un merkezinde bir lüks araba galerisi sahibi, Wall Street’te borsacılık yapan gençlerin son iki haftada beheri 90 bin dolar olan 650 tane BMW marka otomobil satın aldıklarını, erkeklerin gümüş grisi, kadınların ise turkuvaz mavisi rengini tercih ettiklerini söyledi.
Ekonomi durgunluğundan etkilenmeyen finans kesimi patronları, sekreterlerini ayrıca Güney Asya denizlerinden çıkarılan 30 bin dolarlık siyah inci kolyeler, Patek Philippe, Rolex saatlerle ödüllendirdiler.
*
Bizlere gelince durum farklı. Bizde olmayanı başkasına hediye edecek halimiz yok. Ofisimize yıl boyunca hizmet edenlere makul miktarda nakit para vereceğiz zarf içinde. Onlar düşünsün nereye harcayacaklarını.