İki Rolls Royce fiyatına taksi

Bıkkınlık geldi bahar yağışlarından. Şikayetlerimi dinleyen İstanbul’daki tanıdıkların tersine dua yağmuru bugün de tutmadı. İnceden inceye yağmur var dışarda. Birlikte bir toplantıyı izleyeceğim arkadaşıma ’Az sonra New York’un en pahalı arabasına bineceksin’ diyorum. Şaka sanarak yüzüme dikkatle bakıyor: ’Javits Center’da oto şov mu var?’

Hayır, diyorum. Şemsiyeleri açıp köşeye yürüyoruz. Merak ediyor: ’Kaç para bahsettiğin araba?’ 300 bin dolar deyince gözleri irileşiyor. Ardından sorular başlıyor: ’Rolls Royce’dan bile pahalı. Masseratti filan mı? Satın alacağım diyerek test gezisi mi istedin? Toplantıya geç kalmayacak mıyız?’ Gülerek yanıtlıyorum: ’Geç kalmayacağız, bekle görürsün.’

Şansımız varmış, fazla beklemiyoruz. Önümüzde duran sarı taksiye şemsiyeleri kapatıp giriyoruz. Çekik gözlü şoföre ’Birleşmiş Milletler’ diyorum. Arkadaşım, ’Hani pahalı arabaya gidecektik?’

Sabırsızlanmamasını söylüyorum.

Manhattan’ın bu merkezi kesimi yol inşaatı işgalinde. Asfaltlar tıraşlanmış, çelik mazgallar dışarda. Sokaklarda irili ufaklı çukurlar. Dingilleri kırılmasın diye şoför zikzaklar yaparak arabayı sürüyor. Birinci Cadde’ye inip, sola sapıyoruz. 42’nci sokağa gelince otobüs durağına yanaşıyor taksi. Parayı ödeyip dışarı çıkıyoruz. Birkaç adım sonra BM’nin kapısındayız.

Beklediğim soru geliyor hemen: ’Hani 300 bin dolarlık arabaya binecektik?’ Genç bir kadının ’Taksi, taksi’ diyerek arkasından koştuğu bizi getiren sarı taksiyi işaret ediyorum: ’New York’un en pahalı otosu bu.’

TAKSİ SAYISI DONDURULDU

Yemin etsem başım ağrımaz, sarı taksiler pahalılığı yanı sıra bu kentin en gözde arabaları. Sürücüleri banker, sanayici, işadamı veya yüksek maaşlı meslek mensubu değil. Sosyo-ekonomik çizginin alt kesiminde, Hindistan, Pakistan, Ortadoğu, Karayipler ve Afrika’dan gelen göçmenler direksiyon sallıyor New York taksilerinde. Markası ise Mercedes, BMW, Porsche gibi ünlü isimler listesinin en altında. Dar gelirlilerin dahi kullandığı Ford bunlar. Peki, nerdeyse iki Rolls-Royce fiyatlı Ford taksilerin özelliği ne?

New York’ta taksiler dondurulmuş sayıda. 8 milyon nüfuslu kentte 12 bin 487 taksi var. Kentte taksi ulaşımını düzenleyen ’Taksi ve Limuzin Dairesi’ zaman zaman trafiğe yeni çıkacak taksilerin ehliyetini açık artırmayla satışa çıkarıyor. Artırması yapılan taksinin kendisi değil, kaporta üzerine yerleştirilen ’Madalyon’ adlı ortası delik, bakalit, dört köşeli ehliyet. Birden fazla taksi işleten bir şirket hafta başında yapılan bir artırmada iki taksi için 712 bin 101 dolar ödedi. Göçmen sürücülerin eş dosttan bulup buluşturduğu kredilerle tek bir ehliyete ödedikleri meblağ ise 300 bin dolar civarında. Bunun üzerine Ford marka arabaya da 25 bin dolar ödüyorlar.

Taksicilikle ilgisi olmayan bazı açıkgözler piyasaya yeni taksi sürüleceği zaman açık artırmaya girip ’madalyon’ satın alıyor ve bunları haftada iki-üç bin dolar karşılığında şoförlere kiralıyorlar.

Ehliyeti satan da, açık artırmayla alan da razı. Üç çocuk babası Mısırlı şoför Mohamed El Sayed ’285 bin, 999 dolar, 99 cent ile artırmayı kazandım. Artık kendi kendimin patronu oldum. Çok mutluyum’ diye sevincini dile getirdi. Yaptığı yatırımı nasıl geri alacak? El Sayed ’Günde asgari 12 saat araba süreceğim. 400 dolar kazanırım. Hafta sonları dahi çalışacağım’ diyor. Göçmen Mısırlının ödediği parayı çıkarması için dünya turuna çıkmış gibi direksiyon sallaması gerekecek. Patron olmak öyle kolay değil New York’ta.

PICASSO REKOR KIRABİLİR

Yüzbinleri aşan bu açık artırma değil sadece rakam cümbüşüne aşina kentte. Üç gün sonra gerçekten astronomik meblağlar konuşulacak tamamen değişik bir alanda. Sotheby’s müzayede evi sanat aleminin aylardır beklediği ’Empresyonist ve Modern Sanat’ başlığı altında ünlü ressamların yapıtlarını satışa sürecek. Milyarder Whitney ailesinin 44 parçadan oluşan özel koleksiyonunun yıldızı Pablo Picasso’nun şahane eseri ’Garçon a la Pipe’( Pipolu Çocuk) tablosu. Sotheby’s yetkilileri Picasso’nun 24 yaşında olduğu 1905 yılında yaptığı tablonun 70 milyon doların üstünde müşteri bulacağını söylüyor. Bu piyasanın uzmanlarına göre de, 99.7 cm X 81.3 cm. boyutlu tablo açık artırmada rahatça 100 milyon dolara ulaşacak. Bu tahmin gerçekleşirse ’Pipolu Çocuk’, Vincent Van Gogh’un 1990’da Japon sanayici Ryoei Saito’nun ’Dr. Gachet’in Portresi’ ne ödediği 82.5 milyon doları geçerek rekor kıracak.

Vasat oda camı boyunda, düzinelerle yetenekli ressamın bu yapıtları aslından farksız kopya edebileceklerini çok kere duydum. Taklidi bu kadar kolaysa niye milyonlarca dolar ödeniyor bunlara? Burhan Doğançay, ’Yüzyıl önce yapıldı, sanat alemine yeni pencereler açılmasını sağladı da ondan. Bir de Picasso, Van Gogh, Cezanne, Manet gibi imzalar taşıyor’ diyor.