Yusuf Franko Bey'in insanlarını tanıyın

Serginin adı: ‘Yusuf Franko’nun İnsanları: Bir Osmanlı Bürokratının Karikatürleri’.

Sergide Ömer M. Koç Koleksiyonu’nda yer alan 19. yüzyıl sonu Osmanlı bürokratı, hariciyeci, mutasarrıf, cemiyet adamı Yusuf Franko Kusa’nın karikatür albümü ilk kez gün ışığına çıktı.

Bunca unvanı elinde bulunduran bir kişinin karikatürlerinin görülmeye değer olduğunu söylemeye gerek yok.

Sergiyi Melih Fereli ve serginin küratörü Bahattin Öztuncay’la birlikte gezdim. Öztuncay, albüme nasıl sahip olduklarının öyküsünü anlattı. Bunda bir serüven lezzeti olduğunu söylemeliyim.

Karikatürlerde kimler yok ki!

Dönemin tüccarları, yüksek cemiyet mensupları, Osmanlı paşaları, Levantenler, sanatçılar ve diplomatlar. Karikatürlere bakarak Beyoğlu/Pera semtinin tarihini öğreneceksiniz. Çünkü, karikatürist de bu camianın bir parçası.

Kimdir Yusuf Franko Kusa Bey?

Lübnan’dan İstanbul’a göçen, Osmanlı Hariciyesi’nde yer edinen ve buradan yeniden Lübnan’a uzanan bir ailedendir. Naum Tiyatrosu’nun kurucusu Michel Naum akrabasıdır. 1907-1912 arasında Cebel-i Lübnan Mutasarrıflığı yapmıştır. Sergide karikatür albümünün yanı sıra, başta Ömer M. Koç Koleksiyonu olmak üzere farklı koleksiyonlardan fotoğraf, belge ve yayınlar da görülebiliyor.

İNGİLİZCE yayımlanan özel albüm kitabının kapak yazısı şöyle:

“Youssuf Bey
The Charged Portraits of Fin-de-Siecle Pera
Ömer M. Koç Collection”

Ömer M. Koç, albümün başındaki Önsöz’de, albüm ve karikatürlerin aidiyeti konusunda bilgi veriyor.

Kitabı açar açmaz karşıma çıkan bir karikatüre çok güldüm. Yusuf Bey, jübile karikatüründe kendini darağacına çekmiş. Tepesinde akbabalar dönerken, boynundaki ipi, bugüne kadar karikatürünü çizdiği kişiler tutuyor... Aynı karede sevinenler ve üzülenler.

Albümde, Giriş yazısı Bahattin Öztuncay imzasını taşıyor. Yazıda ‘Yusuf Bey Albümünün Serüveni’ anlatılıyor.

Gerek Yusuf Bey’i gerekse ailesini daha iyi tanımak için Sinan Kuneralp, Guillaume Doizy, K. Mehmet Kentel’in yazılarını okumalısınız.

Sinan Kuneralp’in ‘Yusuf Franko’nun Albümünde Kim Kimdir?’ yazısı, çok yararlı bir notlama. Albümün başında yer alan otoportresini, arkadaşlarına ‘yeni yıl kartı’ olarak göndermiş. Karikatürlerde yoğunluk, yabancı diplomatlar ve eşlerine ait. Bizde de tanınan Kont Roberto Preziosi’nin karikatürünü çizmiş Yusuf Franko.

PERA’nın tarihinden bir kesiti gösteren, İstanbul’dan bir zaman kesitini gözler önüne seren mutlaka görülmesi gereken serginin, albümü de önemli.