Yaşamaya hazır değiller
‘Sibop’, bu vakte kadar iyi öykülerini okuduğumuz Başar Başarır’ın ilk romanı. Ancak, alışılmış roman kalıbının içine sığacak bir kitap değil. Zaten ilk sayfadaki altbaşlık esaslı bir ipucu veriyor: ‘Bir Türk Romansı’.
Roman, kısa kısa toplam 32 bölümden oluşuyor. Deyim yerindeyse ‘hiçbir şey olmayan’ romanda okuru tamamen metinle baş başa tutmak için doğru bir yöntem. Üstelik, romanın özelliği gereği okur makas değiştirmelerin farkına varıyor.
Romanın zikzaklı kurgusu, bir sinema filmi izlediğimiz hissi uyandırıyor. Bir kahramanı tanıyorsunuz, “Budur, böyledir” derken birden onun başka yanları, çoğunlukla da defoları beliriveriyor. Onun için kesin bir yargıya varamıyorsunuz. Roman kişileri artı yanlarıyla değil daha çok eksi yanlarıyla sayfaya geldiğinden daha inandırıcılık kazanıyor.
Sibop, Başar Başarır, Can Yayınları, 328 sayfa, 25 TL
Başkahraman Orhan olsa da, onu yan kahramanlarla girdiği diyaloglar ve yaşadığı hadiseler sayesinde tanıyoruz. Yazar, kişilik tasvirleri yerine ilişkiler ağına sokuyor bizi. Tereddüt her sayfada okurun peşinden geliyor, çünkü yazar hep bir okuma gerilimi içinde olmamızı, dikkatimizi yoğun tutmamızı istiyor.
Romandaki karakterlerin belirgin özelliği, kararsız olmaları. Her girişimin sonuçsuz kalması bundan kaynaklanıyor. Sorumluluk alanları onlar için korkulu bir bataklık, içinde kaybolmaktan korkuyorlar ama güzel olanı bunu bilinçli değil şuursuzca gerçekleştiriyor olmaları. Yaşamaya hazır değiller... Trajedinin ‘humor’u. Romanın belirgin yanı böyle tanımlanabilir.
Arka kapak yazısı bir özet: “Sibop, kendi deyimiyle ‘acemi kolpacı’ Orhan’ın romanı. Doğma büyüme Cihangirli, bir kızla evleniyor, roman başlıyor.” Orhan, uzun lafın kısası avare bir büyük kent yaratığı. Bu haliyle ünlü ‘Big Lebowski’yi anımsatıyor.
Evlenme öncesi ve sonrası serüveninin anlatıldığı bölümler, birçok kişinin yaşamından gerçekçi izdüşümler.
Başarır’ın bilinenle tasarlanan arasındaki dengeyi ustalıklı biçimde kurması ve akıcı temposu romanın teknik yapısını daha da sağlamlaştırıyor.
Doğrusu sevilecek bir kahramandan söz etmiyoruz, daha çok acıyarak gülümseyeceğim kimlikler yer alıyor. Yazar zaten bu kahramanları sevmemizi istemiyor. Hoşgörünün gölgesini bunların üstüne düşürmekten kaçınıyor.
Çağın tanığı bir yazar Başar Başarır, karakterler de günümüz insanlarının ironik izdüşümleri.
‘Sibop’ tam olarak bugünün romanı. Bugünkü yaşamımızdan kesitler yer yer büyük ölçekte, yer yer küçük ölçekte karşımıza çıkıyor. Bu romanda ‘kendini bulacak’ okur çok olacaktır.
