‘Tutunamayanlar’a yeni bir gözle bakın

O ğuz Atay’ın ‘Tutunamayanlar’ romanının edebiyat tarihindeki yeri kadar benim için özel bir önemi vardır.
Çünkü kitabın yayımlanmasından sonra yazarla yaptığım televizyon sohbeti tek söyleşisidir. Bir kitap için farklı görüşler o kitaba zenginlik sağlar ayrıca okurun kitaba farklı açıdan bakmasını mümkün kılar. Editörlüğünü Mesut Koçak’ın yaptığı ‘Hayat Oyun Kayboluş: Tutunamayanlar Kitabı’ bu tür bir çalışma.

Kimlerin yazısı var:

* Estetik Bir Metamorfoz Olarak Tutunamayanlar-Mesut Koçak

* Solgun Ateş’in Gölgesi ve Tutunamayanlar’ın Işığı-Turgay Anar

* İki Tutunamayan (Don Quijote-Turgut Özben) ile Onların İhtiyaç Duyduğu (Olric-Sancho Panza)-Handan Acar Yıldız

* Tutunamayanlar’da Delilik ve Deliliğin Dili- Mehmet Narlı

* Oyunlara Tutunmak: Oğuz Atay’ın Oyunsu Dünyası-Serhat Demirel

* Tutunamayanlar Neden?-Güray Süngü

* Oğuz Atay: Türkiye’nin Ruhu-Necip Tosun

* Kurguda Gerçeklik: Tutunamayanlar’da Cumhuriyet Türkiyesi-Demet Koçyiğit

* Tutunamayanlar’da Varoluşun Sıradanlığını Aşma Teşebbüsleri ve Küçük Burjuvazinin Gündelik Hayatı-Beyhan Kanter

* Tutunamayanlar ve Tutunamamak Üzerine-Bahtiyar Aslan

* Tutunamayanlar’ın Yeri Yurdu Yahut Oğuz Atay’da Mekân Meselesine Bir Bakış-Yılmaz Daşçıoğlu

* Tutunamayanlar ve Sevin Seydi-Haluk Oral

* Kurmacanın Mirası: Tutunamayanlar’da Sesi Duyulanlar-Yelda Sözdemir

* Tutunamayanlar İçin Seçme Bibliyografya-Rümeysa Cansever

Hayat Oyun Kayboluş: Tutunamayanlar Kitabı
Mesut Koçak (Editör)
Ketebe Yayınları

Kişisel beğeninizi zedeler mi?

Mesut Koçak’ın ‘Ön Söz’ünden...

Alıntı: “Sonum geldi Olric. Kendime yeni bir önsöz yazmak istiyorum. Yeni bir dil yaratmak istiyorum. Beni kendime anlatacak bir dil.”

“Yeni bir ön söz yazmak ve yeni bir dil yaratmak isteğinden bahseden Tutunamayanlar hakkında kaleme alınmış metinlerden oluşan bu çalışmaya ön söz yazmanın zorluğunu yaşıyorum. Bu zorluğu (yani kurmacanın oyununa gelme riskini) göze almamın nedeninin, onun oyununu ciddiye almam ve onun karşısında uyanık kalma çabam olduğunu söylemeliyim. Bu bağlamda çalışma, ilk olarak Tutunamayanlar’ın anlatı ormanlarına girmek isteyen okura, amacı ne olursa olsun, yolunu kaybetmeden ilerleyebilmesi ve onun sırlarıyla ve hazineleriyle karşılaşabilmesi için rehber olmayı hedefliyor. W. Benjamin’in dediği gibi bir biçimi ya sona erdiren ya da yenisini başlatan özel vakalarsa eğer, Türk edebiyatında bu vasfı taşıyan çok az eserden biridir. Oğuz Atay’ın Tutunamayanlar’ı Türk romanının yaklaşık 150 yıllık tarihine bakıldığında onun bu avangart yönü daha aşikâr hâle gelmektedir. Kitaba ‘Hayat Oyun Kayboluş’ ismini vermemizin başlıca üç nedeni var:

Birincisi; Tutunamayanlar’ın bu üç kelimeyle dolaysız ilişkisi. Roman Selim Işık ve Turgut Özben başta olmak üzere bazı kahramanların tutunabildikleri, bazılarının tutunamadıkları bir hayatı sorgular. İkincisi; ilk paragrafta bahsettiğim okumanın ‘anlatı ormanlarında’ bir gezinti oluşuna ve bu gezintinin hayatla, oyunla ve kaybolma riskiyle olan ilişkisine bir gönderme... Üçüncüsü; bu çalışmadaki
13 yazının Tutunamayanlar’ın ait olduğu toplumun hayatıyla ilişkisine, metnin biçim ve içerik unsurları bakımından oyunla olan münasebetine, kahramanları intihara, kayboluşa sürükleyen gerçekliğin irdelenmesine ve tartışılmasına odaklanması.”

Bu tür kitapların okunma zamanı için hep farklı düşüncelerim olmuştur. Birçok yazarın yer aldığı
kitabı okumak, bir romanı daha doğru yorumlamanızı sağlar mı, yoksa okuduğunuz yazıların etkisi altında kalarak kişisel beğeninizi zedeler mi?
Belki her kitap için yaklaşım farklıdır.

Benim tavsiyem önce kitabı okuyup daha sonra hakkında yazılanlara yönelmektir. ‘Tutunamayanlar’ı yıllar sonra yeniden değerlendiren bu yazılar bir yol gösterici niteliği taşıyor.