Türkler Venedik'te

Doğan HIZLAN

Plastik Sanatlar dünyasının önemli bienallerinden Venedik Bienali'nde bu yıl Türkiye'yi Serhat Kiraz ve İnci Eviner temsil ediyor.

Dokuz kasıma kadar sürecek 47. Venedik Bienali'nin tema'sı, Modernlikler ve Bellekler - İslam Ülkelerinden Yeni Sanat Yapıtları olarak belirlendi.

Sergiye diğer ülkelerden, Anusapati (Endonezya), Zahoor Akhlaq (Pakistan), Silvat Aziz (Pakistan), Farid Belkahia (Fas), Abdoulaye Konate (Mali), Rashid Kuraichi (Cezayir), Hassan Musa (Sudan), Hendrawan Riyanto (Endonezya), Setiawan Sabana (Endonezya), Adel el Siwi (Mısır), Zulfikli Yusoff (Malezya) katıldı.

Sergiyi düzenleyenler arasında Türk küratörü Beral Madra da bulunuyor.

Sergi katalogundaki tanıtım yazısı, önemli bir görüş açısını saptaması yönünden ilgi çekici:

‘‘Sergi herhangi bir bölgeyi, ülkeyi ya da sanatsal üretimi temsil etmediği gibi, ayrıntılı bir sanat gösterisi olma savını da taşımıyor. Yapıtlar Müslüman toplumlardaki çoğulculuk ve buna bağlı kültürel dışavurumların yarattığı etkileşimin bir kesiti olarak sunuluyor.’’

Sabık Refahyol İktidarı'nın D-8'ler toplantısı vesilesiyle, Müslüman ülkelerdeki sanattan anladıklarını düşününce, bu ülkeler arasındaki yerlerinin de moderniteden uzak, ıssız bir çölde kaldıklarını gösteriyor.

Kendi sınırları içine kapanmış bir Müslümanlık anlayışını savunanlar, Venedik Bienali'ndeki anlayışı, amacı algılayabilirlerse, bugünün dünyasındaki yerlerini yeniden çağa uyarlamak zorunluluğunu belki hissederler.

***

BİR Amerikalı Venedik Bienali'nde.

İlk kez Amerikalı bir siyah sanatçı Robert Colescott (72), Amerika adına katıldı.

Resimlerinde; ırkçılık, din, sömürgecilik, cinsellik temaları ağır basıyor.

Robert Colescott'un Amerikayı temsil etmesi, bir başka özelliği içeriyor. Böylece, bu siyah sanatçı aracılığıyla, renk duvarı da yıkılmış oluyor.

‘‘Hep beyaz sanatçıların siyahları nasıl algıladığı tuale yansıtıldı, bakalım siyahlar siyahları nasıl görüyor, onu çizdim/fırçaladım.’’

Batı modernizmiyle, kendi ırkının geleneğini bir senteze ulaştıran sanatçı, bir sergisinden sonra, politik tavrını şöyle açıklamış:

‘‘Hristiyanlıkla kapitalizm bir arada, insanları cennete gönderirler.’’

'Araplar: İsvid Emiri' adlı tablosunda, 19. yüzyıldaki siyah köleliği tabloya getirmiş.

Bir başka Amerikanın resmini yapan bir sanatçı.

***

VENEDİK Bienali, dünya sanatında yeni arayışları, yeni sentezleri ve değişik sanatçıların eserlerini sergileyerek, bütüncül bir dünyaya çağırıyor bizi.