Turgut Uyar: Gelişimin ve değişimin şairi

Beşiktaş Belediyesi Akatlar Kültür Merkezi’nde düzenlenen, Faruk Şüyun’un hazırlayıp yönettiği bu etkinlikler dalya dedi.

Selmi Andak Gecesi ile yüz program gerçekleştirilmiş oldu.

Tomris - Turgut Uyar’ın oğlu Turgut Uyar, babasının kendi sesinden doldurulmuş bir şiir kaseti getirdi geceye.

Hürriyet Gösteri’nin okurlarına armağan ettiği, şiir kasetlerinden birine Turgut Uyar, şiirini okumuştu. Turgut’un söylediğine göre kendi sesinden okuduğu tek kayıt buymuş.

Gecenin başında Hümay Belgin ile Metin Belgin, Uyar’ın şiirlerini okudular.

Okuma için sade bir sahne düzeni hazırlamışlardı.

Şiir okumanın güçlüğünü bilirim, ikisi de abartmadan, şiirleri yalın bir anlayışla aktardılar, böylece gelenler de onun şiir dünyasına girdiler.

Benden sonra Turgay Fişekçi, Tuna Kiremitçi, Vural Bahadır Bayrıl, Deniz Durukan konuştu.

* * *

TURGUT UYAR, Türk şiirinin bütün aşamalarını, akımlarını okumuş, özümsemiş kendi şiiri içinde eritmiş, yeniden yaratmış bir ustadır.
Kimi şairler ustalığının zirvesine çıktıklarında orada otururlar, inmezler, indirilmeyi beklerler. Oysa o, ustalığı dorukta bırakıp, yeniden değişik bir doruğa tırmanır.
Yazdığını sorgulayan, hesaplaşan bir şairdir. Şiir serüvenine baktığınızda, farklılıkların, değişimlerin uyumunu sağlamıştır.
Büyük Saat (1) adını verdiği Bütün Şiirleri’ndeki kitap adlarına baktığınızda bu yargının doğruluğuna katılırsınız.
Arz-ı Hal, Türkiyem, Dünyanın En Güzel Arabistanı, Tütünler Islak, Her Pazartesi, Divan, Toplandılar, Kayayı Delen İncir, Dün Yok Mu.
Bu kitaplar arasında çıktığınız şiir yolculuğu; değişimle gelişimin onda bir arada yürüdüğünü gösterir.
Şiirindeki çeşitlilik, değişik tema ve anlayışlarda da usta olacağını kanıtlar.
Toplumculuk, erotizm, yüksek sesle kendini belli etmez.
İkinci Yeni dendiğinde Turgut Uyar’ın şiiri iyice ve ayrıca incelenmelidir.
İkinci Yeni, birçok usta şairi etkilemiş, geriye dönük bir etkiyle, diğer şairler gibi şiirini yeniden gözden geçirme gereğini duyurmuştur.
Divan kitabı, aynı zamanda adının çağrıştırdığı gibi, geleneksel şiirimizle de bir hesaplaşmadır.
Bu kitap hakkında Kemal Tahir, önemli bir yazı yayımlamıştı.

* * *

ORHAN KOÇAK’ın Turgut Uyar üzerine, Bahisleri Yükseltmek - Turgut Uyar Şiirinde Kendini Yaratma Deneyimi (2) adlı kitabı, şairi bütün yönleriyle ve Türk şiiri içindeki yeriyle anlatıyor. Böylece onun şair kimliği ile dönemin diğer şairlerini, şiir ortamını da bu çalışmadan öğrenebilirsiniz.
Koçak’ın Turgut Uyar ve şiirimiz için önem taşıyan bu kitabı daha ayrıntılı bir yazıyı hak ediyor.

ONU dizeleriyle analım:
“ne söylenebilir! tam çağıydı, oyalandık
suyun, ateşin, havanın, toprağın çalışkanlığına daldık.
bir acıya kahramanca katlanılmadan, toplandılar
orada biz de vardık.
ve uzun uzadıya orada kaldık.”

(1) Büyük Saat, Bütün Şiirleri, Turgut Uyar, YKY.
(2) Bahisleri Yükseltmek-Turgut Uyar Şiirinde Kendini Yaratma Deneyimi, Orhan Koçak, Metis.