Şiir yıllıkları üzerine

Biri Mehmet H. Doğan'ın hazırladığı Şiir Yıllığı 2002 (kitap-lık dergisinin eki), ikincisi de Veysel Çolak'ın hazırladığı 2002 Şiir Yıllığı (E-Edebiyat dergisinin eki).

Mehmet H. Doğan, yılın şiirsel görünümünü nostalji kavramı ile özetliyor:

‘‘Bu ölüm ve anma törenlerinin, yazılarının örtük diyebileceğim bir başka anlamıysa, şiirimizde artık kapanmış bir döneme karşı duyulan nostaljinin bir göstergesi olmasıydı sanırım.

Garip ve sonrası şairlerinin, İkinci Yeni'nin büyük adlarının bir bir sahneden çekilmesiyle yıllarca belleklerde yaşayan anıt şiirlerin artık görülmediği bir dönemde...’’

Gerçekten de şiirin bir ölçüde değer kaybına uğradığı yargısına katılıyorum. Şiir de popülerleşti, iyi, has şairlerin şiiri okunmaz oldu. Çünkü şiir kasetleri, toplumun kafasını karıştırdı, şiir budur zannedildi.

O zaman da gerçek, iyi şiir kitapları kendi kalelerine çekildi.

Doğan'ın da yazdığı gibi, bu yozlaşmadan, en çok zararı genç şairler gördü.

Kolaycı şiir, duyguları gıdıklar, popülerlik girdabında niteliği boğar.

Mehmet H. Doğan, gerek şiir seçimi, gerek bir yılın seçtiği eleştiri yazılarıyla, en azından nesnellik kavramına itibar ettiğini gösteriyor.

Belgelik'te dergilerde şiir üzerine tartışmaların, yazıların, söyleşilerin bibliyografyası verilmiş.

Şiir kitaplarının, çeviri şiir kitaplarının, ödül alanların listesi de, Yıllık'tan yola çıkıp o şairleri okumak isteyenler için önemli bir kaynak.

Son bölümdeki şiir üzerine yazılar okuru bilgilendiriyor.

Mehmet H. Doğan'ın Yıllık'ı geçen yılın şiir dünyasını genel çizgileriyle öğrenebileceğiniz bir kaynak.

* * *

VEYSEL ÇOLAK, hazırladığı Yıllık'ın başında yer alan Genel Değerlendirme yazısında, şiir üzerine yapılan çalışmaların yetersizliğinden, eksikliğinden yakınıyor:

‘‘Onca yıldır şiire ilişkin derinliğine incelenmelerin yapılmayışı; gene şiir cumhuriyetine katılan onca yeni şairin değerlendirilmeyişi; şiirdeki değerler skalasında hiçbir değişikliğe gidilmeyişi oldukça açıklayıcıdır.’’

Veysel Çolak'ın saptamalarında doğruluk payının oranı yüksek, acaba bu yazı, bu derlemede değil de, bağımsız bir yazı olarak dergide mi yayınlansaydı?

Çolak, tartışmaları sergilemekle yetinmiyor, onların değerlendirmesini de sunuyor.

İki Yıllık'ı bir arada okuyunca, eleştirmenle şairin, şiire bakışı arasındaki farkı, aynı zamanda tamamlayıcı unsurları bölüştüğünü görüyorsunuz.

Veysel Çolak'ın yazısında da bir yılın şiir tartışmalarının ipuçlarını bulmak mümkün, okur bu tartışmaların içine ne kadar girebilir, bir Yıllık okuyucusu için güç.

Hece dergisi için söylediklerine katılıyorum.

* * *

BİR yılın şiiri, şiir dünyası bu mudur?

Aşağı yukarı evet diye yanıtlayabilirim bu soruyu.

Elbette öznel seçimlerdir, elbette kişisel şiir beğenisinin etkileme alanlarında hazırlanmıştır.

Ama gene de gerek Mehmet H. Doğan'ın gerek Veysel Çolak'ın nesnellik kavramını göz ardı etmemeye çabaladıklarını söyleyebilirim.

İkisini de almanızı salık veririrm.

Koskoca bir yılın şiirini öğrenmek, iyi şiirler okumak, bir şiir sever için büyük mutluluktur.