Sevdiğiniz ve seveceğiniz romanlar üzerine…
Nice romanı okurken, kahramanlarının, olayların peşinde sürükleniriz. Ama o romanı ne kadar anladık, edebiyat tadı alabildik mi? Yazarını ne kadar tanıyoruz, diğer eserleri arasında bu romanın yeri nedir? Eleştirmenlerin, araştırmacıların çabası işte bu alanda önemli bir işlevi yerine getirir.
Jale Özata Dirlikyapan’ın hazırladığı ‘Mesafeyi Aramak- 2010’lu Yılların Romanları Üzerine Yazılar’ kitabı okura eleştirmenlerin bakış açısını veriyor. Sunuş’ta çalışmasının ana hatlarını açıklıyor Dirlikyapan: “Romanları incelemenin, anlamlı, bütünlüklü bir bakışla roman ile okur arasındaki ilişkiye derinlik katmanın pek çok yolu var. Kimi durumlarda yazarın
niyetinin karşısına metnin niyetini çıkarmak, kimi zamanlarda da
bu iki yaklaşımın kesişim noktalarını okur niyetiyle analiz ederek metni ‘çok niyetli’ bir
anlamlandırma pratiğinin nesnesi kılmak mümkün. Farklı kuramsal yaklaşımların, farklı öznel durumların; kimi zaman
bu ikisinin sessiz bir işbirliğiyle iç içe geçmesinin ulaşmak istediği ortak hedef, romanı kat kat açmak, romanın ‘varsayılan’ örtülerini kaldırmaktır.
Farklı yazarların, Türkiye’de son 10 yıl içinde yayımlanmış romanlardan biri üzerine derinlemesine düşünmelerini ve bu kitap hakkında yorumlarını yazmalarını hayal ettim. Onların metinlerden oluşan bir derleme hazırlama fikri, yaklaşık üç yıldır aklımdaydı. Yazıların ‘romancı’ya değil de tek bir romana odaklanmasını özellikle istiyordum. Yazılar o tek yapıtın performansına dönüşmeliydi. Bu kitapta 15 roman üzerine farklı kuramsal yaklaşımlar ve farklı bakış açılarıyla hazırlanmış 15 yazı bulunuyor.”
Dirlikyapan’ın kitabının içerik düzeni şöyle: Önce romanın adı, daha sonra yazarın ve üzerine yazanın adı yer alıyor.
Mesafeyi Aramak- 2010’lu Yılların Romanları Üzerine Yazılar
Jale Özata Dirlikyapan
Metis Yayınları
Romanlar ve üzerine yazanları sizin için sıralayayım:
* ‘Masumlar’ - Burhan Sönmez
Deniz Gündoğan İbrişim
* ‘Uzun Yürüyüş’ - Ayhan Geçgin
Erol Köroğlu
* ‘Yer Kuşağı’ - Deniz Gezgin,
Fatih Altuğ
* ‘Güzel Ölümün Öyküsü’ - Ayşegül Devecioğlu, Jale
Özata Dirlikyapan
* ‘On Dakika Otuz Sekiz Saniye’ - Elif Şafak,
Mehmet Fatih Uslu
* ‘Ukde’ - Akif Kurtuluş, Murat Cankara
* ‘Yüzünde Bir Yer’ - Sema Kaygusuz, Zeynep Uysal
* ‘Gece Kelebeği’ - Haydar Karataş, Leyla Burcu Dündar
* ‘Son Bakış’ - Irmak Zileli, Bahadır Sürelli
* ‘Uyku Krallığı’ - Kerem Eksen, Yalçın Armağan
* ‘Belleğin Girdapları’ - Behçet Çelik, Bengü Vahapoğlu
* ‘Dünyadan Aşağı’ - Gaye Boralıoğlu, Aksu Bora
* ‘Kıymetli Şeylerin Tanzimi’- Sezen Ünlüönen, Emel Uzun Avci
* ‘Kozmik Komedya’ - Yıldız Ecevit, Asuman Susam
* ‘Dünya Ağrısı’ - Ayfer Tunç, Göze Orhon
Kitap okuru için hazine
Bu tür kitaplarda okurun seçimine göre önce ve sonra sıralamasında ısrar etmem. Daha önce o romanı okuyanlar yeniden ek bilgilerle anlama kapasitesini bu yazılarla genişletirler. Okumamış olanlarsa üzerine yazılardan sonra okuma isteği duyacaklardır.
Romanlar üzerine bir başka eseri de kitaplığınızda bulundurmanızı önereceğim. Selim İleri’nin ‘Edebiyatımızda Sevdiğim Romanlar Kılavuzu’ iyi bir romancının önemli bir kitabı.
İki kitap bir arada hiç kuşkusuz, roman okuru için sık sık başvurulması gereken bir hazine niteliği taşıyor.
