Kriz Marx’ı hatırlattı

Hiç kuşkusuz Karl Marx bunlardan biri.

Hele kriz zamanında düşünceleri yeniden tartışılıyor, kimilerine göre haklılık payı gittikçe artıyor.

Howard Zinn’in yazdığı, Genco Erkal’ın yönetip oynadığı Marx’ın Dönüşü oyununu seyrederken hem güldüm hem düşündüm.

Elbette ekonomist seyirciler bunu bir başka yorumla seyretmişlerdir, seyredecekler.

Konu kısaca şu:

Marx dünyaya döner ve dünden bugüne yaptığı tahlillerin, verdiği mücadelenin, savunduğu düşüncelerin doğruluğunun bugün de geçerli olduğunda ısrar eder.

Oyunun yazarı Zinn, oyunu yaşamından çıkan gerçeklerle yazdığını belirtiyor:

"Komünist Manifesto’yu ilk okuduğumda on yedi yaşındaydım. Komünist Manifesto’yu bana verenlerin oturduğumuz işçi sınıfı mahallesinin genç komünistleri olduğundan eminim.

Üzerimde derin bir etki bıraktı, çünkü kendi yaşamımda, ailemin yaşamında gördüğüm her şey ve 1939’da ABD’nin içinde bulunduğu koşulların açıklaması yapılıyor, tarihsel nedenleri gösteriliyor ve güçlü bir analizin ışığıyla anlatılıyordu."

* * *

UMARIM birçok kimse Karl Marx’ın zor yaşamını bilir. Yeni bir düşünceyi söyleyen birinin çektikleri, bütün öncü ve büyük insanlar için geçerlidir.

Onun da çektikleri, aç kalışları, ciddiyetle ince alay arasındaki etkileyici çizgide yazılmış.

Engels’ten ailesinin bireylerine kadar hepsiyle olan ilişkileri, hüzünlü ama duygu ve beyin sömürüsü yapılmadan anlatılıyor.

Zinn’in oyununun başarısı sanırım amacında özetlenmiş:

"Marx’ı çok az kişinin bildiği bir şekilde, karısına ve çocuklarına bakmak için uğraşıp didinen bir aile babası olarak göstermek istedim."

Bence oyunun başarısının birinci nedeni, insan Marx’ın sahneye getirilmesi.

Genco Erkal, sıcak bir oyunla, iki yönüyle anlatılan Marks’ı başarıyla yansıtıyor.

Seyirci düşünmekle gülmek arasındaki çizgide, sorunları da, düşünceleri de, insanın hoş yanlarını da aynı oyunla görüyor.

Hem devrimci hem aile babası bir Marx.

Bence böyle bir metni sahnede ancak Genco Erkal oynayabilirdi.

Bir saat yirmi dakika boyunca, gözlerinizi ve kulaklarınızı sahneden ayırmadan seyredeceksiniz.

Oyunu Özlem Özgülgen çevirmiş, giysiyi de Özlem Kaya yapmış.

* * *

GÜNCELİN, gündemin gücüyle ortaya konulan önemli bir oyun. "Siz İsa’yı bekliyordunuz ama işte ben geldim" diyor oyunda Marx.

Yaşadığımız dünyanın sorunları sanırım onu orada da rahat bırakmayacak ve bizi sık sık ziyaret edecek.