Kadîm Nefes’in izinde

Elbette salık verilecek kitaplar vardır.
Ama kitaplara gelmeden önce sözlü kültürden örnekler daha çok karşımıza çıkacaktır. Halk türküleri, gelenekler ve daha nicesi bu manevi tarihin sırlarını açıklar bize. Bu manevi unsurlar; toplumsal ve haliyle siyasal unsurları da barındırır. Gündelik hayatın ve manevi anlayışın yüklerini çeken herkesin ruh direncini bu türküler sağlar.
Hem isyanı, hem teslimiyeti, hem bir fethi, hem bir toprağın ve o toprakta ömür geçirenlerin bütün dünyası gene bu türkülerde seslenir.
İrfan Türküleri-Kadîm Nefes’i* dinlerken, Yunus Emre’den başlayan ilimle irfanı dost eden Anadolu ermişlerini, ulularını anlayacak ve onların dünyalarının bizim bugünlerimizi nasıl şekillendirdiğini, önemli bir harç olduğunu fark edeceksiniz.
Bugün okuduklarımızın, dinlediklerimizin, hissettiklerimizin, inandıklarımızın, şüpheye düşüp cevabını aradıklarımızın kaynağı türkülerdedir.
Irkların, dinlerin Anadolu’da nasıl birbiri içinde eriyip yeni bir biçime, içeriğe büründüğünü dün kitap sayfasında yazdığım İlhan Başgöz’ün İzahlı Türk Şiiri Antolojisi’nden okuyabilirsiniz. İrfan Türküleri bunun sözlü örneği olacak...

***

ENDER DOĞAN, İrfan Türküleri’nin albüm kitapçığında, CD’nin özelliğini, özgünlüğünü şöyle yazmış:
“İrfan kültürü Anadolu insanının hayatı... Özdeyişlerin manilerle, ilahilerin türkülerle iç içe geçtiği kaynaştığı bu kültür havzasında binlerce yılın mirası olan sanat, estetik ve bilgelik şaheserleri oluşmuştur. İrfan Türküleri işte bu kültürün hikmetli sesi ve rengidir.
Âşık, insanı hayatın merkezinde gören irfan okulunun öğrencisidir. Anadolu dergâhlarının sevgi dolu ikliminde yetişmiştir. Büyüdüğü mistik çevre bu topraklarda yetişen insana nazik, mütevazı, muhabbetli, cömert, diğerkâm, misafirperver olmayı öğretmiş, bunun yanı sıra bambaşka meziyetler de kazandırmıştır. Dergâhta meydan görmüş, o meydanda pişmiş, derviş olmuş, can olmuş, bütün insanlığın dertlerine derman sunmuşlar...
Bu proje ile güzel gönüllü âşıkların, âriflerin kalplerinden dudaklarına yükselen sesleri, yine onların geleneklerine uygun olarak gönülden gönüle uzanan yoldan sunmak istedik. Bu alanda derlediğimiz, tasavvufi hayatın izlerini bulacağınız İrfani Türküler, memleketimizin çeşitli yörelerinde duygu ve düşüncenin, saz ve söz ile dile geldiği seçkin eserlerdir.”
Türkülerden bir örneği yazıma aldım, sanırım türkülerin niteliği üzerine daha çok bilgi edinebilirsiniz:
“Bana okudun mu diye sormayın
Kitap okudum insan okudum
Kitabı insandan ayrı görmeyin
İnsanı sınırsız ummân okudum
Bahçe oldum gül açıldı dalımdan
Toprak oldum canlar geçti yolumdan
Dil bilenler anlamadı dilimden
Câhil arasında irfân okudum”
CD’ye emek verenler: Ebubekir Tahtacı, Hakan Aykut, Ender Doğan (koro), Özkan Alıcı (bağlama), Turgut Özüfler (kanun), Zafer Taşdan (mey-balaban), Bekir Şahin Baloğlu (ut), Uğur Önür (kabak kemane), Ender Doğan (ney), Şener Yolal (ritimler).

***

DÜNDEN bugüne çekeceğiniz ses çizgisinde önemli bir yeri var bu CD’nin.

(*) İrfan Türküleri-Kadîm Nefes, Ender Erdoğan, Z Müzik (Kalan).