İnsan kendini ne kadar anlatabilir

İşin birinci bölümü bu.

İkinci bölümü, herkes sorulara açık yanıt verir mi? Bir kişi hakkında söyleşiyi yapan bütün bilgileri toplayabilir mi? Yazdıklarından yola çıkarak istediği yere varabilir mi?

Yabancı dergilerimi karıştırırken Bookforum’da (Feb/Mar 2007) bir bölüme rastladım.

Edebiyat Söyleşisi Yapma Sanatı başlığı altında, bu konu tartışma masasına yatırılıyor. Edebiyat tarihinin ünlü söyleşilerinden alıntılar sunuluyordu okura.

Bir gün o konuya gene döneceğim.

* * *

YAZARLARIN kendilerini nasıl anlattıklarına örnek olacak bir kitap yayımlandı:

"Kendileri" (*)

Ahmet Say’ın yayımladığı Türkiye Yazıları’ndaki özyaşam öykülerini Selim Esen yayıma hazırlamış.

Dergilerde yayımlanan bu dizilerin, dosyaların kitaplaşması, okur açısından çok önemli ve gerekli. Çünkü bu dergileri bulmak neredeyse imkánsız.

Türk edebiyatının usta yazarlarının, karikatürcülerinin özyaşam öykülerini okurken, ben hep tanıdığım kişiyle, onlar üzerine izlenimlerimle, kişisel saptamalarımla, yazdıklarını, anlattıklarını karşılaştırırım. Yazdıkları da bu değerlendirme kapsamı içindedir.

Kimler var listede?

Birkaç ad vermekle yetineceğim.

Hasan İzzettin Dinamo, Cahit Külebi, Adalet Ağaoğlu, Yaşar Kemal, Fakir Baykurt, Gülten Akın, Turhan Selçuk, Ferruh Doğan, Tarık Dursun K., Fikret Otyam, Edip Cansever, Muzaffer Buyrukçu, Mehmet Başaran, Samim Kocagöz. (Adlar dergideki yayın sırasına göre alındı.)

Tanıdığım Edip Cansever portesi çıkıyor, elbet şiire göre anlatılan bir yaşam. Başka her şey ayrıntı. Ama sadece kendinin değil bir kuşaktan notlar.

Adalet Ağaoğlu’nun şüphesine katılıyorum:

"Günlerdir kimliğimi nasıl çıkarsam, kendimi nasıl yazsam diye düşünüp duruyorum. Meğer insanın kendini yazması ne zormuş. Geçmişteki kendini bugünkü kendisiyle yan yana getirip, iç içe düşünüp de başkalarının önüne tam kendini koyması ne olmaz şeymiş."

* * *

SÖYLEŞİLERİ, özyaşam öykülerini okuyun, tanıdığınız sanatçıyı biraz daha yakından tanıyın, ya da farklılıkları keşfedin.



(*) Kendileri, Hazırlayan: Selim Esen, Evrensel Basım Yayın)