Hakaret etmeden politika yaptı

Can Dündar, Erdal Bey’le görüşmelerinden aklında kalanları üç maddede özetlemiş.
“İlki kibarlık.
İkincisi sadelik.
Üçüncüsü tevazu.”
Tek parti döneminde, önce başbakan, sonra cumhurbaşkanı oğlu olan birinin, edadan, pozdan arınmış yaşayabilmenin olağanlığını bu kitaptan öğrenebilirsiniz.
Erdal İnönü’nün yetişme yıllarını, öğrencilik, mesleğe girme dönemlerini okurken ilkelerden ödün vermediğini, olağan bir yaşam içinde bir bilim adamı kimliğini nasıl sürdürdüğünü göreceksiniz. Zira babasından öğrendiklerini uygulamış bir insandı Erdal İnönü. Bu sonucu yine kitaptan çıkarabiliyorsunuz.
Daha sonra politika yaşamında da aynı ilke bütünlüğünü koruduğunu bir kez daha anlayacaksınız. İktidarın şımartmadığı kişiler, iktidardan düştükten sonra da aile düzenlerini sürdürürler. İnsanlarla ilişkilerinde herhangi bir sorun yaşamazlar. Ayrıca Erdal İnönü, aslında siyasete atılmadan da iktidarın içinde yer almış bir insan olarak, neyin ne olduğunun bilincindeydi.
Erdal İnönü’nün yaşamı İnönü soyadının, onları yönlendirdiğini bize anlatıyor. Hiç kuşkusuz Anka Kuşu’nun önemi, bu kitabın yalnız bir Erdal İnönü kitabı olmasından kaynaklanmıyor, doğallıkla tek parti-çok parti döneminden savaş yıllarına, askeri darbelere kadar birçok konuda, birinci elden tanıklığı bu yanıtlara yansıyor. Erdal İnönü’nün, tanıklıklarından bize ilettiği en önemli anılar, İsmet İnönü’nün askeri darbelere karşı tutunduğu daimi muhalif tavır olacaktır.
Eve gelip, ihtilâli haber verenlere “İyi bir şey yapmadınız” sözünü söylemesi bunu ispatlıyor.
Merak edilen ve çeşitli kitaplarda yer alan, Atatürk-İnönü gerginliği konusunda Erdal İnönü önemli, aydınlatıcı bilgiler veriyor, eve gidip gelenlerden Refik Saydam’ın babasını İstanbul’a gitmeme konusunda ikna edişine kadar, evdeki o kasvetli havayı veriyor.
Lise ve üniversitede okurkenki arkadaşları, arkadaşlıklarını da öğreniyoruz, bu dönemdeki en samimi arkadaşları arasında Adalet Ağaoğlu’nun eşi Halim Ağaoğlu’nun adı geçiyor.
Değişik kurumlar üzerine düşünceleri, değerlendirmeleri bu konuda araştırma yapacaklar için başvuru değeri taşıyor.
Özellikle Köy Enstitüleri konusunda söyledikleri, dünle bugünün koşullarını karşılaştırma açısından ilgi çekici.
Talip Apaydın da Köy Enstitülü Yıllar kitabında, İsmet İnönü’nün oğlu ile birlikte enstitüye geldiğini, hatta Erdal İnönü’yle konuştuğunu yazar.
Erdal İnönü’nün dekanlığını, rektörlüğünü, okul boykotları zamanındaki tavrını da, ayrıntısıyla Anka Kuşu’nda okuyabilirsiniz. Üniversitelerin en gergin olduğu dönemde, öğrencileri koruyarak görevine devam edebilmenin metotlarını okuyacaksınız anılarında.
Siyasetin zarif biçimde yapılabileceğini, hakarete dökmeden eleştiri yapılabileceğini gösteren kişilerden birisiydi. Tanıştığım, konuşuğum için mutluluk duyduğum kişilerin başında gelenlerdendi.
Okunması gereken kitaplardan biri. Hele bu dönemde, mutlaka okumalısınız!

DOĞAN HIZLAN’IN SEÇTİKLERİ
Ursula K. Le Guin / Lavinia / Metis
Zehra Ünüvar / Şahmaranı Yutmak / Cumhuriyet Kitapları
S.Gerard-T.J.Kline-B.Sklarev / Bernardo Bertolucci / Agora Kitaplığı
R. Musil - J.Meno / Lanetlilerin Saç Stili / Ayrıntı
İbrahim Ersaraç / Mustafakemalpaşa ve Mizahi Esintiler / Patikalar Dergisi