’Gün Düşleri’nin çağrıştırdıkları

Düş bize nedense hep geceyi anımsatır, yarı belirgin yarı karanlık görüntülerdir bunlar, belki de rüya ikliminde bir algılama.

Gün Düşleri’ni gezerken şairin dizeleri belleğime düştü: "Gündüz hayalimde gece düşümde."

Gün içinde yaşadıklarımı, duygularımı, duyarlıklarımı, düş álemindeki gidip gelmeleri, renklerle tuvale yansıtmayı buldum ben bu çalışmalarda.

Soyut çalışmaların; yaşamın içindeki anlık/an bölünmelerinin, kendimizde rengini tayin etme gücünü ve yeteneğini bulamadığımız bir dünya ile karılaştım, bu resimlerde.

Sergi katalogunda Ferit Edgü’nün, Tüláy’ın Son Resimleri yazısında (Kasım 1992) Börtecene’nin yıllar sonraki çalışmalarının sezgisel tahminleri bize resimler için yorum kapılarını aralıyor:

"Bu resimlerin, sanatçının uykusundaki düşlerinden doğduğunu söylemek istemiyorum. Tam tersine, uyanıkken, el değmemiş bir tuval önünde gözü alabildiğine açıkken gördüğü düşlerden söz ediyorum. Düşün de bir kaos olduğunu düşünerek. Bir düşün saydamlığı. Bir düşün elle dokunulması olanaksız madde dışılığı. Bir düşü görünür kılmak isteyen çıkış noktası. Ve onun tuval üzerinde gelişmesi."

* * *

TUVAL karşısında ben resmi resim olarak anlamaya çalışsam da, her zaman edebiyat ve müzikteki çağrışımlarında iz sürmeyi önleyemem. Türlerin arasındaki gelgitlerden zihnimi kurtaramam.

Bu açıdan da, Tüláy Tura Börtecene’nin resimlerini, belki bir türü özerkliğinden koparma olarak düşünülse de, çok beğendim. Aynı zaman dilimi içindeki farklı dolaşmalarımda bile, yeni yaklaşımlar sağlayabildim, yeni bir değerlendirme yapabildim.

Gün Düşleri çok güzel bir isim. Sergi de, bu ismin bütün zenginliğini taşıyor. Bu resimleri seyrederken, düşlerin kişisel ruh kıvrımlarındaki değişik algılanmalarını düşündüm, düşlerin mevsimleri anımsatan zenginliğini hayal ettim, gün düşlerinin her an, her dakika, her saat yaşamı renklendirişini tasavvur ettim.

Ahmet Oktay, sergi kataloğundaki Gün Düşleri İçin yazısında düş kavramına geniş açıdan, belki de açısız bakmamızı salık veriyor:

"Tüláy’ın Gün Düşleri adını taşıyan bu sergisini, tam da bu yüzden, en yetkin düş yorumlarıyla bile açıklayamaz ve anlayamayız."

Böyle bir girişimde bulunmadım, çünkü sanatçının özgür, kendine özgü yaratma sürecini, birtakım kuramlarla, bilgilerle açıklamanın daraltıcılığına karşıyım.

* * *

BÖRTECENE’nin ’Gün Düşleri’ sergisinden sonra, düşleri anlama ve algılama biçimim değişti. Boyutlandı. Sanırım sanat eserinin etkisi de budur.

(*) ’Gün Düşleri’ sergisi: Bilim Sanat Galerisi, Moda Caddesi Lütfü Bey Sokak, No:5/1, Moda-Kadıköy-İstanbul

Tel: (0216) 349 26 10 - 414 02 91