Dünya Tiyatro Günü kutlu olsun

Yazımdaki önemli bilgileri, saptamaları, tiyatronun pandemideki durumunu Hürriyet Kitap Sanat editörü ve tiyatro yazarı Bahar Çuhadar’ın hazırladığı dosyadan aldım.

Devlet yardımı için bazı koşullar yüzünden, vergi ve stopaj borcu olan tiyatrolar yararlanamadı.

Yaşayanlar da perdelerini gişe geliriyle açabildi.

Binlerce tiyatro emekçisi (oyuncu, teknik çalışan, yönetmen, yazar) bir yıldır gelir elde edemedi, buna rağmen kira, fatura, vergilerini kredi çekerek ödeyebildiler.

Toy İstanbul, Öykü Sahne, Küçük Salon, Galata Perform adlı dört bağımsız tiyatro mekânı kapandı.

Kadıköy’ün ve İstanbul’un son yedi yıldır en bilindik tiyatro mekânlarından Moda Sahnesi kapanmanın eşiğinden ‘Sahneden naklen’ uygulamasını başlatarak döndü. Oyunları canlı oynayıp, bilet satıp dijitalden seyirciyle buluşturuyor.

Tiyatro dünyasından birçok kişi, devlet ya da yerel yönetimlerin İngiltere ve Almanya’daki uygulamaları benimsemelerini öneriyorlar.

Bizde tiyatroya en güçlü destek tiyatrocuların tek tek ya da kolektif olarak başlattıkları dayanışma kampanyalarına katılan seyirciden geldi. Bağımsız sahnelerin kimisi imzalı afiş satarak, kimisi ileride oynayacakları oyunlar için önden bilet satarak, kimisi boş koltuk satarak, kimisi de internette dayanışma kampanyası başlatarak seyirciden destek aldı.

Aşağıdaki kurumlar ‘Ortak Yapım’ projesi oluşturdular:

İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV)

BKM

DasDas

ENKA Sanat

Zorlu  PSM

Amaç, Türkiye tiyatrosuna on yeni yapım kazandırmak, yönetmen ve oyuncuların yaratım ve üretimini desteklemek.

İBŞT de (İstanbul Belediyesi Şehir Tiyatroları) destek olmak için 50 özel tiyatroya 50 oyunla sahnelerini açtı.

BİLDİRİLER

ULUSLARARASI bildiriyi Birleşik Krallık Tiyatro, film ve televizyon oyuncusu Helen Mirren yazdı, İngilizceden dilimize Eylül Deniz Doğanay çevirdi:

“Geride bıraktığımız dönem canlı performans dünyası için çok zor geçti; birçok sanatçı, teknisyen ve zanaatkâr zaten belirsizliklerle dolu bu meslekte hayatlarını güçlükle idame ettirebildiler.

Belki de sektörün içinde barındırdığı bu daimi belirsizlik, onların pandemi sürecini daha akılcı ve cesur bir biçimde atlatmaya hazırlamıştı.

Hayal güçlerini günün koşullarına uydurarak tabii ki büyük ölçüde internet sayesinde, yenilikçi, keyifli ve dinamik etkileşim yolları buldular bile.

İnsanlar dünya üzerinde var oldukları günden beri birbirlerine hikâyeler anlattılar. Ve güzelim tiyatro kültürü biz insanlar burada olduğumuz sürece yaşamaya devam edecek.

Yazarların, tasarımcıların, dansçıların, ses sanatçılarının, oyuncuların, müzisyenlerin, yönetmenlerin yaratma güdüsü asla bastırılamayacak ve çok yakın bir gelecekte yeni bir enerjiyle, hepimizin paylaştığı bu dünyaya dair yeni bir anlayışla yine meyvelerini verecek.

Sabırsızlanıyorum.”

‘İNSANSIZ TİYATRO, TİYATROSUZ İNSAN OLMAZ’

Dünya Tiyatro Günü Ulusal Bildirisi ise duayen tiyatro ustaları Müjdat Gezen ve Metin Akpınar tarafından birlikte kaleme alındı.

Ulusal Bildiri’den alıntılar:

“27 Mart Dünya Tiyatro Günü sanat emekçilerine, sanatseverlere kutlu olsun. Dionysos şenlikleriyle başlayıp gelişen tiyatro, asırlardır varlığını sürdürüyor. Merkezinde insan olan sanat, insan var olduğu sürece yaşayacak.

Edebiyatın en içten bölümlerinden biri olan Tiyatro Edebiyatı’nda, oyun yazarlarına çok gereksinim var. Onlarsız olmaz. Tıpkı seyirci olmadan tiyatro olmayacağı gibi.

Biz bize benzeyen insanlarla üç yüz elli bin yıldır yeryüzündeyiz. Ancak insanı insan yapan, Bilimdir, Sanattır, Tiyatrodur.

Bilgi iletişim çağı ne kadar gelişirse gelişsin, algoritmalar, yapay zekâlar nereye ulaşırsa ulaşsın, tiyatro insanla yapılır, insanca yapılır, insanlar için yapılır...”

*

TİYATROYA emek veren bütün tiyatrocuların, tiyatrocu dostlarımın gününü kutlarım. Sorunsuz günlerde çalışmalarını yürekten dilerim.