Çocuk kitapları üzerine

Bu yılın soruşturması şuydu: ‘En Önemli 100 Çocuk Kitabı’.

Seçerken acaba kaç yazar çocukluk anılarını anımsadı, o günden bugüne değişen dünyanın çocuk kitaplarına nasıl yansıdığını düşündü mü? Tavsiye ettikleri, seçtikleri kitapları nasıl okutacaklar, bu konuda kafa yordular mı?

Büyüklerin seçtiği bu kitaplardan sonra belli yaş grubu çocuklara da seçtikleri kitapları sormalı diye düşünüyorum.

Çocuklar kitapçılara girdiklerinde, ana-babalar kitap seçmede ne derece etkileri oluyor? Doğrusu inceleme konusu.

Görselliğin, dijital çağın tutsak ettiği çocukların seçimi de değişik bir liste oluşturabilir.

Çocuk kitaplarının yükselişte olduğunu yayın dünyasıyla ilgili her yazımda belirtirim.

Notos’un soruşturmasının da bu alanda doğru bir seçim olduğu kanısındayım. Çocuklar kadar ana-babalar da yazarların seçtiği bu listedeki en azından ilk 10’u merak edip alacaklar, çocuklarına okutacaklardır.

Ben önce listede ne kadar Türk yazar ve şairi var ona baktım.

- Aziz Nesin

- Nâzım Hikmet

- Yaşar Kemal

- Rıfat Ilgaz

- Gülten Dayıoğlu

- Hasan Ali Toptaş

- Behiç Ak

- Ömer Seyfettin

- Sevim Ak

- Dede Korkut Hikâyeleri

- Kemalettin Tuğcu kitapları

- Fazıl Hüsnü Dağlarca

- Eflâtun Cem Güney

- Feridun Oral.

Türk yazarlarının listede bulunması elbet bir ülkenin çocuklarının o ülkenin yazarlarını okumasını ifade ettiğinden önemli.

Üç adın bulunması, kuşaklar boyu unutulmayanları da vurguluyor.

- Kemalettin Tuğcu’nun kitapları, bence çocuklara birçok olumlu duyguyu kazandırır.

- Dede Korkut Masalları, bizim yaşama kültürümüz üzerine derin bilgiler içerir.

- Eflatun Cem Güney’in Masalları, çocukların küçük yaştan imge gücünü arttırır.

Listedeki klasikler onların her kuşak tarafından okunduğunu yeterince açıklıyor.

Birinciliği Antoine de Saint-Exupery’nin alması kimseyi şaşırtmamıştır. Belki de dilimize en çok çevrilen kitaplar arasında birinci sırayı alabilir.

*

ÇOCUK Edebiyatı konusundaki yazılar bu konuda düşünmenizi sağlayacağı için kısa alıntılar yaptım:

- Semih Gümüş soruşturmanın sonucunu şöyle yorumluyor:

“Soruşturmamıza katılan 307 kişi toplam 348 farklı kitap adı verdi.307 seçicinin ilk üç sıraya değer gördüğü Küçük Prens, Küçük Kara Balık ve Alice Harikalar Diyarında öne çıktı. Küçük Prens soruşturmaya katılanların yüzde 59’unun, Küçük Kara Balık yüzde 49’unun, Alice Harikalar Diyarında yüzde 43’ünün oyunu aldı.”

- Müge İplikçi, ‘Veliler Kitap Okuyor’da öğretmen-veli-çocuk üçgeninde okumayı irdeliyor.

-Mine Soysal, ‘Kitabı Bilmeyen Kitaptan Korkar’ başlıklı yazısında bakın ne diyor: “Kitaplarla haşır neşir olmayan, kitaptan, edebiyattan korkuyor! Edebiyatın mevcut kabullerimiz ve birikimimiz dışında önümüze serdiği farklılıkları, yeni soruları, yaşamı anlamlandırmamıza yarayan yaratıcı ve özgürleştirici etkisini bilmiyor, hesaba katmıyor.”

- Melek Özlem Sezer, ‘İdeolojik Bir Aygıt Olarak Masallar’da masalların farklı biçimlerde kullanılabileceğini örneklerle belgeliyor.

- İlhan Durusel, tek kitap üzerinde duruyor ve yazısında şöyle diyor: “Çocuklara tavsiye edilmesi gereken tek kitap Robinson Crusoe.”

- Mehmet Erkurt’un ‘Çocuk Edebiyatında Çeviri Kararları’ yazısıyla dosya son buluyor.

Önemli bir sayı, kitap fuarlarında, kitapçılarda gördüğümüz çocuk kitapları hakkında büyükler çok az düşünür. Oysa birçok yayınevi çok güzel kitaplar yayımlıyor. Gerek içerik gerek biçim konusunda ileri bir yayıncılığımız var.

Ancak bunu yorumlamak yarının okurlarına yararlı birer bilgi niteliği taşıyor.

*

DERGİYİ mutlaka alın, saklayacağınız değerde bir sayı. Çocukları, çocuk edebiyatını gündemde tutmalıyız. İşte bu sayı bizi bilgilendiriyor.

(*) NOTOS, İki Aylık Edebiyat Dergisi, Şubat-Mart 2019.