Chevrolet'sini sattı Papirüs'ü çıkardı

Zühal Tekkanat'ın hazırladığı Papirüs Şiirleri Antolojisi (1966-1981)'nden önce Papirüs dergisinden söz etmeliyim.

Ben de Papirüs'ün özel şairler bölümüne birçok yazı yazdım, o dergideki şiirler, yazılar, eleştiriler bugün bile başvuru niteliği taşıyan bir değerde kabul edilir.

Derginin çıkış serüveni şaircedir.

Cemal Süreya, Paris'ten İstanbul'a dönmüştür, biriktirdiği para ile bir de Chevrolet marka araba almıştır. Ancak gümrükten çekecek parası yoktur, bir yakınından para bulup arabayı gümrükten çeker.

Şimdi kafasında iki seçenek vardır, ya bu parayla bir ev alacak ya da gönlünün istediği gibi bir dergi çıkaracaktır.

Cemal Süreya, dergi çıkarmayı seçer ve Papirüs adında, 51 sayı sürecek, birçok kişinin yazacağı edebiyat dergisini yayımlamaya başlar. Haziran 1966'da ilk sayısı okurun eline geçer.

Cemal Süreya'nın derginin başındaki yazıları, yalnız edebiyatın sınırları içinde kalmaz, siyasi içeriği de vardır.

Cağaloğlu'nda, Nuruosmaniye Caddesi'nin sol köşesindeki Atasaray Hanı'nın en üst katını kiralar.

Dergi idarehanesi, şairlerin, edebiyatçıların uğrak yeridir. Yeni kitapların adı orada öğrenilir, ziyaretler oradan ayarlanır, yeni tartışmalar orada başlar.

Ben de ilk sayıya çok sevdiğim bir şair üzerine, çok sevdiğim bir yazı yazdım:

Tek Başına Bir Okul Fazıl Hüsnü Dağlarca.

Daha sonraki sayılarda da, özel bölümlerde Ercümend Behzad Lav, Melih Cevdet Anday üzerine incelemelerim çıktı.

Papirüs Şiirleri Antolojisi'nde 85 şairin şiiri var.

Öndeyiş'te Zühal Tekkanat derginin özelliğine değiniyor:

‘‘Papirüs dergisi, yazın yaşamı içinde birinci sınıf dergiler arasında yer aldı. Türk edebiyatı tanıtımını üstlendi. Birçok genç şairi günümüz ünlüleri arasına getirdi. Başyazılar, telif şiirler, özel bölümler ve savran olarak, birbirinden güzel yazılar türetti.’’

Papirüs Şiirleri Antolojisi'ni okurken, bazı şairlerin ilk şiirlerinin o dergide göründüğünü, bazı şairlerin de şiir yolunda yürümediklerini görüyorsunuz. Şiirin tarihi içinde, yorumunu eleştirmenlerin, şiir severlerin yapacağı bir belge bu antoloji.

Zühal Tekkanat, belki biyografileri biraz daha geliştirebilir, derinleştirebilirdi.

Bugün antolojilerde bile rastlamadığımız, şiirin unutkan çöllerine terk ettiğimiz şairlerin adlarını okuyacaksınız bu antolojide.

A. Remiz, Ali Çelikbaş, Tuncer Gönen, Babür Kuzucu, Yücel Ulu, Hayrettin Unur gibi adlara rastlar, bugünün ünlü eleştirmeni Mehmet H.Doğan'ın, eleştirmen Mustafa Öneş'in şiirlerini okuyabilirsiniz.

Aktör-şair Kámran Yüce'nin Güneş şiirinden birkaç dize, geçmişin güzelliklerine, şiir anlayışına götürdü beni:

‘‘Onlar cahal ne bilsinler

Uzayıp büyüdüğünü suların

Irmakların çoğaldığını

Dağlardan kopan gürültüyle

Bir omuz omuza verseler

Başakta milyon tane

Bulutta yağmur

Motorda güç

Bilseler’’

Papirüs'ün kurucusu Cemal Süreya'nın Soluğundan Öptüm Seni adıyla seçme şiirleri de bu sıralarda ciltli olarak yayımlandı.

Şiirleri Ülkü Tamer seçti, kısa bir giriş yazdı.

İyi şiiri sevenler de bu seçmeleri mutlaka kitaplıklarına alacaklardır.

Cemal Süreya'nın Ortadoğu şiirinden birkaç dizeyi anısına gönderiyorum:

‘‘Buradan göz alabildiğine

Tek ve seyrek göreceksin yağmuru

Ama her damla dopdoludur

Ve her damlada

Taşıran-damla onuru vardır

Bunun için kördür şerbet

Bunun için etoburdur petrol

Bunun için öfkelidir özsu

Morarıyor faltaşı’’


DOĞAN HIZLAN'IN SEÇTİKLERİ


İstanbul Gezi Rehberi Murat Belge Tarih Vakfı Yurt Yayınları

Zarife Deniz Kavukçuoğlu Doğan Kitap

B (Mizah Yazıları ) İzel Rozental Okuyanus

Dalgakıran Deniz Armaner Metis Yayınları

Ses Taklitçisi Thomas Bernhard, Çeviren: Sezer DuruYKY