Bütün yönleriyle bir Abidin Dino Sergisi

Dün bu sergiyi Ferit Edgü ve Nazan Ölçer ile birlikte gezdim.

Abidin Dino - Bir Dünya adlı sergide, Dino’nun değişik dönemlerdeki çalışmalarını, kitaplarını, kapağını yaptığı, desenlerini çizdiği kitapları görebilirsiniz.

Ferit Edgü, "Dino’nun yarattıkları bütün yaşamının tanıklığının yansımasıdır" diyor.

Ressam ve yazar Abidin Dino’nun ben elbette yazılarının tutkunuyum, sanırım anladığım, algılayabildiğim alan edebiyat olduğu için.

O da yazmayı çok severmiş, eşi Güzin Dino’ya zaman zaman çok yazamamaktan yakınırmış.

Sergi için hazırlanan kitapta önemli yazılar yer alıyor. Şimdi İstanbul’da bulunan Güzin Dino, kitabın başında "Mutluyum Abidin" yazısında, Yeniköy’de geçirdiği çocukluk günleriyle Emirgán’daki SSM’de açılan sergi arasında duygusal bir bağ kuruyor.

Dün Güzin Dino, Nazan Ölçer ile Ferit Edgü eşliğinde sergiyi gezdi.

* * *

SERGİDE Dino’nun deyişiyle özportreleri ilginizi çekecek, otoportre karşılığı bunu kullanıyor.

Portreler arasında, iyi hikáyeci Fahri Celál’in Bakırköy Akıl Hastalıkları Hastanesi’nde doktor iken, hastanede konuk ettiği Fikret Muallá ile Neyzen Tevfik’in portreleri var.

Adana günleri çok verimli geçmiş. Yörükler ve marabalar bu günlere ait.

İkinci Dünya Savaşı haberlerini radyodan dinliyor Abidin Dino. İşte Partizanlar dizisi de o dönemin resimleri.

1950 - 1960 arası hep çiçekler yapmış, Ferit Edgü de Ankara’da ve İstanbul’da açılan sergiye şu adı vermişti: Doksan Çiçek Dokunsan Çiçek.

Resimleri, çizdikleri her zaman hayat ile paralellik taşırlar. Acının resimleri buna örnektir.

Sabahattin Ali’yi Anma Gecesi için yapılan 6.5 x 2.5 ebadındaki resmi özellikle görünüz.

Paris’te Pompidou Sanat Merkezi’nde sergilenen bu resmi üç Türk sanatçısı yapmış: Abidin Dino, Komet, Behçet Safa.

Dino’nun Kağnı’dan esinlendiğini gösterdi Ferit Edgü.

Mao’nun Uzun Yürüyüş hareketinin tablosu için Názım Hikmet bir şiir yazmış:

"Bu adamlar, Dino, / Ellerinde ışık parçaları / Bu karanlıkta, Dino, / Bu adamlar nereye gider? /Sen de ben de Dino, / Onların arasındayız, / Biz de, biz de Dino / Gördük açık maviyi."

1951 tevkifatından sonra yaptıkları için Ferit Edgü, "Dostlarının gördüğü işkenceleri káğıda aktardı" diyor. "Hepsini tanıyordu" diye devam ediyor sözlerine.

Goya’nın resmi yanında Savaş Vahşeti Tablosu’nu görünüz.

"Gol" filminin desenleri, onun ayrı bir olaya gene çok renkli, çok yönlü bakışının desenleri.

Edgü, onun için el ressamı diyenler haklı, diyor. Eller bölümünü gezerken bu yargıya ben de katılıyorum.

Elbette Abidin Dino’nun ellerini görseydiniz daha farklı olurdu bu. Eller kitabını okuduysanız, bu bölümün sizin için ayrı bir önemi olduğunu söyleyebilirim.

Birçok kitaba çizdiği desenlerden, Aragon’un dergisi Lettres Françaises’de Kemal Tahir’in Köyün Kamburu için çizdiği desenlere de bakın, cam vitrinler içindeki kitaplara da.

Abidin Dino - Bir Dünya kitabında Ferit Edgü, Ahmet Oktay, Enis Batur’un yazılarını mutlaka okuyun. Güzin Dino, Abidin Dino’ya ait altı bin belgeyi Sabancı Üniversitesi’ne bağışladı. Bunların içinde kitaplar, el yazıları, onun gönderdiği ve ona gönderilen mektuplar bulunuyor.

Bir sanatçıyı bütün yönleriyle, çağı kavrayan anlayışıyla, dünyayı algılayışıyla bu sergide göreceksiniz.

Sanatçı denilen kişinin hangi özellikleri kapsadığını, iyi bir yaratıcının niteliklerini bu sergide görebilirsiniz.

* * *

SERGİNİN hazırlama grubu içinde, aramızdan kısa süre önce ayrılan Samih Rifat da vardı. Onu da saygıyla anıyoruz.