Bu topraklarda okumanın tarihi üzerine...

Kütüphanemizi zenginleştiren kitapları aldığımız kitapçıları anımsarız. Ben, Babıâli yokuşundan inerken uğradığım kitabevlerini, onların sahiplerini unutmam. Elbette kütüphanemizde bazı kitaplarda sahafların da emeği vardır. Bir okuryazarın, hele inceleme, araştırma yapacakların
en yakın dostu sahaflardır. Şimdi kitap fuarlarında sahaf stantları büyük ilgi görüyor; yalnız İstanbul’da değil, ülkenin her kentinde bu ilgiye tanık oldum.

İsmail E. Erünsal’ın ‘Osmanlılarda Kitap Ticareti-Sahaflar ve Kitapçılar’ı, kitabın bizdeki tarihi üzerine okunması gereken önemli bir çalışma. Kitap dünyasını, geçirdiği evreleri belgeler ve bilgilerle yazmış. Böyle kitapları ben zaman zaman okuma ihtiyacı duyarım. Çalışma kitaba olan sevgiyi, saygıyı arttırıyor; A’dan Z’ye kitapla uğraşan herkesi sevdiriyor. Erünsal, kitabı kimlere ithaf etmiş: “Sahaf esnafının son temsilcilerinden İbrahim Manav Bey’e ve merhum İsmail Özdoğan ağabeyimin aziz hatırasına...”

Yığınlar arasında keşif zevki

Kitabın başındaki ‘İthaf ve Teşekkür’ yazısından bir bölüm: “Bu kitabı kendilerine ithaf ettiğim sahaf esnafının son temsilcilerinden İbrahim Manav ve İsmail
Özdoğan ağabeylerimin sahaflarla tanışmamda önemli payları vardır. Üniversitedeki öğrencilik yıllarımızda sınırlı cep harçlığımızla bir müddet merhum Necati Alpas’ın dükkânında kitap yığınları arasında eşelendikten sonra, kapı komşusu olan İbrahim Manav Bey’in dükkânına terfi. Burada Necati Bey’in dükkânının aksine her şey yerli yerinde, düzen ve intizam içindeydi. Her ne kadar kitap yığınları arasında önemli bir kitap keşfetmek zevkinden mahrum kalsak da burada mesleğimiz için önemli ve olmazsa olmaz kitapları, şuara tezkirelerini, vakanüvis tarihlerini, divanları, sözlükleri bulurduk. İbrahim Bey’in dükkânından sadece kitap almazdık. On beş dakikada bir uğrayan çaycının dağıttığı çaylardan da nasiplenirdik ve daha da önemlisi her birinin ayrı özellikleri olan o dönemin enteresan şahsiyetlerinin sohbetlerini dinlerdik.”

Kimler gelirdi:

* Necmettin Hilav

* Niyazi Ahmet Banoğlu

* Kemal Elker

* Şinasi Akbatu

* Alaattin Eser

* Gündağ Kayaoğlu

* Adnan Erzi

* Dr. Abdullah Öztemiz Hacıtahiroğlu

Diğer önemli sahaflar:

* Hacı Muzaffer Ozak

* Nizamettin Aktunç

Yazılanlar sahaf dükkânlarının, gazete ve dergi idarehanelerinin buluşma, konuşma yerleri olduğunu gösteriyor. Eserin ‘Sahafların İlim ve Kültür Hayatına Katkıları’ bölümünden: “İstanbul’da Osmanlı ilmî hayatının ve kültür ortamının gelişmesinde önemli katkıları olan sahaflar, kitapla okuru buluşturmanın ötesinde, toplu olarak bulundukları mekân dolayısıyla Sahaflar Çarşısı nâmıyla bir ilim ve kültür muhitinin oluşumuna da zemin hazırlamışlardır.”

Hiç kuşkusuz şimdi gece geç saatlere kadar kitap almak mümkün. Gece açık olan kitapçıları gördükçe sevgili Onat Kutlar’ı anımsıyorum. Ayrıca üç tekerlekli motorunda kitap satan Halim Şefik’i ve eşek sırtında Anadolu köylerine kitap götüren eşekli kitapçıyı...

Osmanlılarda Kitap Ticareti-Sahaflar ve Kitapçılar
İsmail E. Erünsal
Timaş Yayınları