Boğaziçi Üniversitesi’nin önemli bir girişimi

Boğaziçi Üniversitesi’nin yayınladığı bir kitap, başka kurumlara da örnek olacak bir çalışma. Kitabın adı: “Bavuldan Kataloglara–Boğaziçi Arşivleri’ne Doğru.”
Rektör Gülay Barbarosoğlu, “Bavullardan Kataloglara Sergisi öncelikle kurum arşivinin oluşturulmasına ve kurumsal hafızaya verdiğimiz önemi yansıtması açısından çok değerlidir” diyor Sunuş yazısında.
Kitabı hazırlayan Cengiz Kırlı–Nurçin İleri, Bavullardan Kataloglara Boğaziçi Arşivlerine Doğru, başlıklı yazılarında çalışmalar konusunda okuru aydınlatıyor: “Bu serginin başlığı olan Bavullardan Kataloglara Boğaziçi Arşivleri’ne Doğru bir metafordan çok mevcut bir durumu ifade ediyor.
Gerek Robert Kolej’den devraldığı yerleşke ve fiziki yapısıyla, gerekse eğitim, öğretim ve düşünce geleneğiyle bundan iki yıl önce 150. yılını kutlayan Boğaziçi Üniversitesi’nin bir arşivi yok. Elbette Robert Kolej’in kurulduğu 19. yüzyıl ortalarından beri kurumun içinden ve dışından üretilmiş yüz binlerce yazılı ve görsel malzeme var, ama bunlara ulaşabilmek için araştırmacının başta New York, İstanbul ve Sofya olmak üzere bir dizi farklı şehirde bulunan arşiv ve kütüphane koleksiyonlarında zaman geçirmesi gerekiyor.”
Yukarıdaki yazıdan bazı gerçeklerin altını çizmeli.
Yıllardır dokunulmamış malzemenin, sınıflandırılmasında, onlar hakkında bu malzemeleri bağışlayanların bilgisi olmasa, değerlendirmek çok zor olurdu. Ellerinde belge/bilgi olanların da bağış yapmalarını hatırlatırım. Çünkü sadece malzemeyi bağışlamak yeterli olmuyor, onların ne olduğunu ancak onu görenler anlatabilir. Bu yüzden de herkesin bağışının sağlıklarında yapılması en doğru yoldur.
Arşivlerde kimlerin, hangi alanlarda malzemeleri olduğunu içindekiler bölümünü yazmakla tanıtalım:
Adalet Ağaoğlu Araştırma Odası, Aptullah Kuran Arşivi, Aziz Ogan Koleksiyonu, Halet Çambel ve Nail Çakırhan Arkeoloji Arşivi, Geleneksel Mimarlık ve Tarih Uygar Merkezi Arşivi, Melih Rauf Esenbel Koleksiyonu, Mimari Çizimler Koleksiyonu, Robert Kolej–Amerikan Kız Koleji ve Boğaziçi Üniversitesi Arşivi, Scotts Papers, Traugot Puchs Kültür ve Tarih Mirası Arşivi.

* * *

ADALET AĞAOĞLU hakkında araştırma yapacaklar, kitaplarından mektuplarına hatta birçok fotoğrafın da yer aldığı yazı ve görsel malzemeyi incelemek, ondan yararlanmak olanağını bulacaklardır.
Arşiv düzenlemesi şöyle: Önce ayrıntılı bir biyografisi veriliyor, sonra da eserleri hakkında bilgi, alıntılar ve yorumlar var.
Bütün bu adlar alanlarında doruğa çıkmış kişiler. O alanlarda çalışma yapacakların, onları öğrenmeden, incelemeden bir yapıt ortaya koymaları neredeyse imkânsızdır.
Arşivde yer alan belgeler sadece o kişilerin yaşamını, mesleki çalışmalarını aydınlatmıyor. O dönemde aynı meslekten olanlar hakkında da doğrudan ya da olaylı bilgi edinebiliyoruz. Ayrıca mesleklerinin tarihinde kendileri açısından olduğu kadar genel tarih içindeki aşamaları da öğrenebiliyoruz. Kurum tarihlerinin işlevleri birçok açıdan değerlidir. Özellikle bir eğitim kurumunun tarihi, Türkiye’deki eğitimin niteliği konusunda yol gösterir. Hiç kuşkusuz daha birçok malzeme değerlendirmeyi bekliyor.

* * *

ARAŞTIRMACILARIN edinmesi gereken, işlevsel bir arşivler toplamı. Başka kurumların da böyle nitelikli çalışmalarını bekliyoruz.

---------------------------------------

(Bavullardan Kataloglara Boğaziçi Arşivlerine Doğru, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları)