Bir tiyatronun tarihi, bir kentin tarihidir

Vefa duygusunu kaybetmeyenlere her zaman minnet duymuşumdur.
Bahçede Uğur Gürsoy’un büstü. Tiyatronun kurucularından.
Haftada üç gün temsil veriyorlar.
Bir kentin, bir yerel yönetimin yıllardır bir tiyatroyu yaşatması, belirtilmesi gereken bir başarı.
Uluslararası Edebiyat Festivali’nin de birçok oturumu bu binada yapıldı.
Kuruluşunun öyküsü belki birçok belediyeye örnek olur.
Israr, inanç ve bilgi. Üçünün toplamı her zaman olumlu sonuç vermiştir.
Kuruluş öyküsünden bazı notlar doğrusu beni çok etkiledi. Sizlere de aktarmak istiyorum.
* * *
ORDU’ya gideceğimi yazınca sevgili yazar dostum Ali Dilber’den bir e-posta aldım.
Türkiye’nin sinema tarihinde, tiyatro tarihinde Ali Dilber’in nice emeği vardır, zamanı geldikçe anımsatmaya çalışıyorum.
Oyun Dergisi Genel Yayın Yönetmeni Hasan Anamur, kış sayısı için Ordu Belediyesi Karadeniz Bölge Tiyatrosu’nun 50. yılı nedeniyle bir yazı istemiş.
Hazırladığı dosyadan bazı notlar, kuruluş tarihine önemli açıklamalar getiriyor.
O tiyatroyu üç kişi kurmuş:
Uğur Gürsoy, Ali Dilber (yazı adıyla Ali Uzunisa), Ergun Köknar.
Elbette kuruluş kararını, Türk tiyatrosunun büyük ustası Muhsin Ertuğrul vermiş.
Yazarın yazı adının, Ordu’ya ilgisinin nereden geldiğini merak edersiniz.
Ali Dilber, askerlik görevini, yedek subay öğretmen olarak Ordu’nun Uzunisa Köyü’nde yaptı.
Artık aramızda olmayan Ergun Köknar, Ali Dilber’e gönderdiği 27 Şubat 1964 tarihli mektubunu şöyle bitiriyor:
“İşte böyle Ali. Bakalım Hoca (Muhsin Ertuğrul) ne yapacak. Eskişehir gibi elden kaçırırsa Ordu’yu.. gerisini kendi bilir...
Şimdilik hoşça kal...
Tüm sevgiler.
Ergun Köknar”
* * *
KURULUŞA emek verenlerin adını yazıda analım.
Aşağıdaki bilgileri de tiyatro eleştirmeni Üstün Akmen’in Oyun dergisindeki yazısından aldım.
Zamanın Ordu Valisi Sefa Poyraz, kardeşi Trabzon Valisi Vefa Poyraz, dönemin belediye başkanı Fazıl Sözer, ilişki zincirini de kuran Uğur Gürsoy.
Sonunda bu konuda nihai kararı verecek kişi olarak Muhsin Ertuğrul adında birleşiliyor.
Vali Sefa Poyraz, etkili bir dille yazdığı mektubu Uğur Gürsoy ile Ali Dilber’e veriyor ve İstanbul’a Muhsin Ertuğrul’a gönderiyor.
Büyük usta, 18 Mart 1964 günü Ordu’ya geliyor, binaları dolaşıyor ve kararını açıklıyor:
“Ordu’da tiyatro kurulacak ve İstanbul Şehir Tiyatrosu elinden geleni esirgemeyecek, Ordu, bir bölge tiyatrosu gibi görev yapacak.”
Genel sanat yönetmenliğine de Ergun Köknar tayin ediliyor. İlk oyun Reşat Nuri Güntekin’in Hülleci adlı oyunuydu, oyunda eşi Suna Pekuysal da rol almıştı.
Bu atamanın yerindeliğini Ali Dilber’den aktarıyorum:
“Ergun benim tanıdığım bir tiyatro yönetimi için gerekli donanıma sahip en mükemmel kişiydi. İnşaat mühendisi olduğu için hem dekor kurar, hem dekor boyar, mükemmel bir Fransızcayla çeviriler yapar ve sahneye çıkıp hiç unutulmayacak ‘Kral Übü’, ‘Ayyar Hamza’ olabilirdi.”
* * *
YILLAR önce Ordu’da bir tiyatro kurmanın serüveni hepimizi etkileyecek, düşündürecek öğeler taşıyor.
Elbette şimdiki belediye başkanı Seyit Torun’un da bu emeği özenle, artırarak sürdürdüğünü unutmayalım.