‘Bir gemi yelken açtı’

Arolat Ailesi’nden Osman Saffet Arolat’ı yakından tanıdım. Hakkındaki toplantıya da gidip konuşma yapmıştım.

Ailede şair de vardı. Metin Arolat’ın büyükbabası Ali Mümtaz Arolat’ın ‘Bir Gemi Yelken Açtı’ şiiri özel antolojimde yer alan şiirlerdendir.

Onun kitabına da oğlu Osman Saffet Arolat’ın isteğiyle bir önsöz yazmıştım.

Aileyi sevgiyle andım.

OSMANLI TÜRKÇESİ METİNLERİNİ ÇEVİREN YAZILIM AÇILDI

Eski harfli Türkçe metinler olarak da adlandırılan Osmanlı Türkçesi basma kitapları, gazeteleri, belgeleri günümüz yazısına ve diline aktaran Türk yapay zekâ uygulaması transleyt.com geçen hafta İstanbul Üniversitesi Merkez Kütüphanesinde düzenlenen törenle kullanıma açıldı.

Uygulama sayesinde Türkçe başta olmak üzere otuz farklı dil arasında yapay zekâ destekli çeviri ve medya işleme hizmetleri sunmak mümkün olacak. Transleyt aracılığı ile metin, resim, ses dosyalarının çevirisi ve deşifresi yapılabilmekte. Taranmış PDF dosyalarını içinde kelime aranabilir hâle de getiren Transleyt ile Osmanlı Türkçesi baskı kitapları, gazeteleri, dergileri neredeyse yüzde yüze yakın başarıyla günümüz Türkçesine çevirmek mümkün artık... Çeviride metnin ilgili olduğu alana göre terimlerin kullanımları da özelleştirebiliyor. Örneğin edebiyat, tarih ile ilgili bir metnin çevirisini yaparken sosyal bilimler alanını; hukuk metinlerinin çevirisini yaparken de hukuk alanını seçince yazılım ilgili alandaki terimleri göz önünde bulundurarak metinlerin çevirisini ve anlamlandırmasını buna göre yapmaktadır. Ton olarak akademik dilin seçilmesi durumunda da Transleyt çevirisini akademik bir üslupla gerçekleştiriyor.

KOLAYCA ANLAŞILABİLECEK

Transleyt tarihî Türkçe metinleri günümüz Türkçesine uyarlayarak daha anlaşılır hâle getirirken divan şiirinden örneklerin hem transkripsiyonunu hem çevirisini hem de açıklamasını yapmakta böylece günümüz okurları için Osmanlıca metinleri erişilebilir ve kolayca anlaşılır bir biçime dönüştürmektedir. Uygulama ile bilgisayar ortamına aktarılmış ses kayıtları da deşifre edilebiliyor.

Transleyt’in tarihî belgeler üzerinde çalışan araştırmacılara yardımcı olacak nitelikteki uygulaması sayesinde akademik çalışmaların daha doğru sonuçlarla hızlandırılması mümkün olabilecek.

YENİ YAPAY ZEKÂ MODELLERİ

Transleyt, Osmanlı Türkçesi matbu metinlerinde başarı oranı yüzde 98.2’ye ulaşırken hattatların standart ve düzenli el yazısıyla yazdıkları metinlerinde ise yüzde 92’ye varan başarı elde ediyor. Osmanlıca metinleri herhangi bir dönem diline birebir çevirme ya da günümüz Türkçesine aktarma seçenekleriyle edebi metinleri ister günümüzün diliyle ister yüzyıllara göre daha da eski dönemlerin diline çevirilerle yeniden yorumlamak mümkün.

Arşiv belgeleri ve her türdeki yazma eser gibi daha zorlu el yazma metinler için de yeni yapay zekâ modelleri geliştirilmekte. Bu çalışmayla daha karmaşık metinlerin güvenle dijitalleştirilmesi sağlanarak çevirilerini yapmak kolaylaşacaktır.

Türk bilişimcilerin gerçekleştirdiği yapay zekâ çeviri uygulamasına transleyt.com adresinden erişebilirsiniz.

KİTAP TANITIMI

Lale Uluç ve Burak Keskiner’in Shah Tasmashap Albümü başlıklı kitabı için yazarların katılımıyla bir tanıtım toplantısı yapılacak. IRCICA Konferans Salonu’nda bugün saat 15.00’da.

Adres: Alemdar Caddesi 15, Babıali Kapısı- Fatih İstanbul.