Doğan Hızlan: Ahmet Midhat'ı kim, nasıl okuyacak

Doğan HIZLAN

İYİ ve çok kitap okuyan bir hanım dostumla, TÜYAP Kitap Fuarı'nı birlikte gezerken Türk Dil Kurumu'nun yayınladığı Ahmet Midhat'ın (1844 - 1912) eserlerini almıştı.

Hemen okumaya başladı ve ilerleyemeyince kitabı bırakmak zorunda kaldı.

Şikáyetlerini de bana bildirdi.

Aslında söyledikleri sadece onun değil, bir kuşağın feryadıydı.

Osmanlıca bilmeyen biri bunları asla okuyamazdı.

Uzmanları zaten aslından da okuyabiliyordu, onlar için bu kitaplar gerekli değildi.

Peki bu yeni harfli baskılar kim için yapılmıştı?

Önce Zeyl-i Hasan Melláh yahut Sır İçinde Esrar ile (Hazırlayan:Ali Şükrü Çoruk, Türk Dil Kurumu Yayınları), Felátun Bey ile Rakım Efendi'yi (Yayına hazırlayan: Tacettin Şimşek, Akçağ Kitabevi) okumaya başladım. (Türk Dil Kurumu kitaplarının kapağına Ahmet Midhat Efendi, Akçağ'ınkiler ise Ahmed Midhat Efendi olarak yazılmış.)

Henüz bir yazarımızın imlásı üzerinde bile anlaşamıyoruz, bu da ayrı bir mesele.

Doğrusu o metinleri sökebilmek her babayiğidin harcı değil.

Hep yakınıyoruz, genç kuşak bunları okumuyor, kültür kopukluğu var diye onları suçluyoruz.

İyi niyetli bir genç bu kitapları nasıl okuyacak? İstese de bu işin üstesinden gelemeyecek.

İyi niyetli, okur arkadaşıma verecek cevap bulamadım.

Verilecek tek cevabım vardı:

Sen de Ahmet Midhat Efendi'yi okuma!

* * *

ÇOK tartışılan, üzerinde anlaşmaya varılamayan bir sorun.

Eski metinleri genç kuşağa nasıl okutacağız?

Kimilerine göre bugünkü dile aktararak yayınlanmalı.

Olmayacak bir öneride bulunabiliriz:

Efendim, o metinleri okuyacak kadar Osmanlıca öğrensinler, herkes Türk Dili ve Edebiyatı öğrenimi görsün.

Üçüncü çözüm önerisi:

Altına notlar, açıklamalar, bugünkü dilde karşılıkları konulsun.

Türkolog bir arkadaşımın önerisi bana uygun geldi.

Bu tür kitapları bir sayfa özgün metin, bir sayfa da bugüne aktarılmış Türkçeyle yayınlayalım.

Gerçekten çok yerinde bir çözüm.

Çünkü romanı genç kuşak okuyup anlayacak, merak ettiği, özgün metinden lezzet almak istediği zamanlar da ona bakacak. Hatta bana kalırsa bazı eski kelimeleri de bu vesileyle öğrenecek.

* * *

AMACIMIZ; genç kuşağa, eski metinleri, geçmişin ustalarını okutmaksa bu yöntem yanlış.

Kendimizi aldatmayalım.