Adnan Benk bir zeka fişeğiydi

Doğan HIZLAN

Adnan Benk, çok sık kullandığımız, biraz bol keseden dağıttığımız Kültür Adamı unvanını bütün özellikleriyle taşıyan bir aydındı.

Sağlığında ona, aydın iltifatını yapsam, hem kendini hem beni sarakaya alırdı.

Ezeli ve ebedi dostu Hakkı Devrim, dün Cihannüma'da Adnan Benk'in olağanüstü niteliklerini,inceliklerini, zekasını, duyarlığını kaleme getirdi. Kaliteyi tanımazlıktan gelen bir Türkiye portresiydi o yazı.

Adnan Benk'le son olarak Aydın Doğan Vakfı Roman Ödülü jürisinde birlikteydik. İroninin zirvelerinde dolaşır, bizim zevkli bir jüri üyeliği yapmamızı sağlardı.

Sanatın, edebiyatın her türünün bir bütünü, bir Kültür Adamı'nı yarattığını, sanatın ve yaşamın bu çeşitlilik içinde idrak edileceğini, yazdıklarıyla da, yaşamıyla da ispat etti.

Başbaşa konuşmalarımda, sağlam bir kültürü mihenk taşı yapmış insanlara özgü tedirginliği sezerdim. Cehaleti ciddiye alan bir toplumda yaşamanın isyanını zeka filtresinden geçirip aktarır gibiydi.

Adnan Benk'in, Hakkı Devrim'in annesinin ölümü üzerine gönderdiği faks mesajında yazılanlar, üslup ustası bir denemecinin, biraz da nihilist bir yaşama felsefesiydi. Shakespeare trajedisinden bir bölüm gibi, sahnelebilinirdi.

Sade suya muhalefetin, başkaları için benimsenmiş bir karşıtlığın temsilcisi değildi. Onları salt çoğunluğa karşı olmak için, zevk bileşkelerinin ötesinde yer almak amacıyla değil, bilgisi, kültürü bu tavrı zorunlu kıldığından yapardı.

Onun içindir ki, kabulünde ve isyanında da tabiiydi.

***

ANSİKLOPEDİCİLİĞİMİZDEKİ çalışmaları elbette unutulmaz ve adıyla birlikte mutlaka anılmalı.

Meydan - Larousse ile Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi'ni bilenler, onun adını unutmayacaklar.

Onun yönetiminde çıkmış olan Eleştiri Dergisi, bunca yıl sonra da, sık sık başvurduğum, yararlandığım bir kaynak.

Kapanmasına üzüldüğüm dergilerden biridir.

Arkalarından ağıt yakarız da, böyle insanları sağlığında yüceltmeyi, çekildiği köşesinde aramayı ihmal ederiz.

***

ONUN çevirileri, yazıları bir zekâ fişeğiydi, hepimizi rengarenk aydınlatır, düştüğü yeri de yakardı.

Yerine konulmayacak insanlardan biriydi sözü doğru sahibini onunla buluyor.

---