10 yabancı,10 yerli piyanistin en sevdiği piyano konçertoları (1)

“10 büyük piyanistin çaldığı 10 büyük piyano konçertosu”.

Yabancı müzik dergisindeki 10 yabancı piyanistin adını görünce ben de 10 Türk piyanistinin severek çaldıkları, hep anımsadıkları parçaları soruşturdum.

Bu hafta size yabancı piyanistlerin seçimlerini yazdım. Gelecek hafta da size 10 Türk piyanistinin seçtiği konçertoları ileteceğim.

Piyano dünyasının ünlüleri hakkında bazı anekdotlar vardır.

Arturo Beneditti Michelangeli, her yere kendi piyanosunu taşırmış.

Vladimir Horowitz de sadece pazar günleri saat 15.00’te konser verirmiş.

Bir Türk piyanisti arkadaşımız Avusturya’ya gitmiş, Steinway piyano istemiş, bir şey dememişler ama kendi ülkelerinin piyanosu Bösendorfer’i istemediği için, akort tutturmakta zorluk çekmiş. Yanlış anımsamıyorsam Güher-Süher Pekinel’lerin bir konseri için de Almanya’dan firma bir Steinway göndermişti.

Önce yabancı 10 piyanistin sevdikleri konçertoları sıralayalım:

Paul Lewis -İngiliz piyanist-: Beethoven 5 numaralı piyano konçertosu. “Sanatçıya göre Emperor, her zaman, çalana bir tazeliği hissettiriyor. Ayrıca dinleyici de daha ilk ölçüde onun havasına giriyor.”

Nicholas Angelich -Amerikan asıllı Paris’te yaşıyor-: Brahms 2 numaralı konçerto. “Paris Konservatuvarı’nda ilk öğrendiğim parçaydı. Deneysel fakat komplike bir parça. Bu konçertoyu bir çok kez ailemle birlikte de dinledim.”

Leif Ove Andsnes -Norveçli piyanist-: Grieg piyano konçerto.

Grieg, 15 yaşındayken Schumann’ın piyano konçertosunu dinliyor. Çalan, bestecinin eşi Clara Schumann.

Grieg, bundan çok etkileniyor ve 1868 yılında 25 yaşındayken bunu besteliyor. “Bizim görevimiz, onun hissettiklerini yansıtmaktır. O yaşadığı ülkenin doğasını, halk ezgilerini de eserinde yansıttı. Son bölümdeki Norveç dansı, bir piyaniste imkânlar sağlar. İyi bir piyanistti ama büyük bir piyanist değildi, ayrıca kendi eserini çalmadı. Orkestra yönetti.”

Angela Hewitt: Mozart’ın 27 numaralı piyano konçertosu. “Bu konçerto duygusal, bunun yazacağı son konçertosu olduğunu bilmiyordu. Müziğin dili bu konçertoda sürprizlerle dolu, en belirgin özelliği melankolik havası. 1791 onun yaşamında kötü bir yıldı, konçertoları çalınmıyordu, eşi Constanze hastaydı. Ben bu konçertoyu hem çalıp hem yönetirken, bir oda müziği zevki alırım. Son notalara geldiğimde yüreğimin burkulduğunu hissederim.”
Jean-Efflam Bavouzet: Prokofiev’in 3 numaralı piyano konçertosu. “Bu konçerto, bestecinin en tanınmış en çok çalınan konçertosu. En klasik kurgulu konçertosu. Benim favorim sorulursa 5. konçerto yanıtını veririm. Açlış bölümünün güzelliğini asla unutamazsınız.”

Stephen Hough: Rahmaninov’un 2 numaralı piyano konçertosu. “Çok ünlü olağanüstü, özgün bir konçerto. İkinci konçertoyu 1900-1901 arasında yazdı, kariyerinin başındaydı, bir piyanistten çok bir besteci olduğunun göstergesi bu parça. Rahmaninov’un müziği, bütün çağların dinleyicisi içindir. O zihinle yüreği birleştirir.”

Pierre-Laurent Aimard -Fransız piyanist-: Ravel’in piyano konçertosu. “Ravel, bunu bir dünya turu için yazmak istedi. Mükemmel bir parça. Ben bu parçayı bir şefsiz asla çalmadım. Bu besteye bir Fransız piyanistin dokunuşu gerekli.”

Ingrid Fliter –Arjantinli piyanist–: Schumann piyano konçertosu. “Schumann’ın müziğiyle çok gençken tanıştım. Eserini uzunçalardan dinledim. Piyanist Lazar Berman’ın çaldığı bestecinin sonatını dinledim.

Schumann’ın eserleri arasında piyano konçertosu benim favorimdir. Bir aşk şarkısıdır, bir tutkunun öyküsüdür. Duygular, heyecanlar okyanusudur.”
Alexander Melnikov -Rus piyanist-: Şostakoviç’in 2 numaralı piyano konçertosu. “İlgimi çeken bir konçerto, çünkü öğrenci için, oğlu Maxim için yazılmış. Eğer bu konçertoyu iyi bir icrayla çalmak istiyorsanız, büyük bir salon gerekli. Bir de şans.”

Yevgeni Sudbin: Çaykovski’nin 1 numaralı piyano konçertosu. “Çaykovski’nin bu konçertosunun kaydı için stüdyoya girdiğimde 200 plak/CD’sinin olduğunu, toplamda 400 kayıt yapıldığını anımsadım. Ama çalmaya başlayınca taze unsurlar, yeni perspektifler keşfetmeye başladım. Eşlik eden orkestram da birçok kez bunu seslendirmişti.” 

***

BEN piyanistlerin yazdıklarından bir özet yaptım. Çünkü piyanistler eserin her bölümü için icra konusunda ayrı yorumlar yapıyor. Ayrıca birçok icracının da sözünü ettikleri konçertoyu çalışları konusunda değerlendirme eleştirilerini açıklıyorlar.

Sanırım bu yazılar, icracılar için de önemli...

Gelecek hafta pazar 10 Türk piyanistinin seçtiği konçertoları okuyacaksınız.

(*) 10 Great Piano concertos explored by 10 Great Pianistes, August 2016’dan özetlenerek.