Normal hayatımıza ne zaman döneceğiz?
‘Ne zaman normal hayatımıza döneceğiz?’ ‘Sokağa çıkma yasakları ne zaman gevşetilecek?’ sorularını Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Mehmet Ceyhan ve Hürriyet Bilim Kurulu’nda yer alan Prof. Dr. İsmail Balık'a sordum. İki uzman isimden ayrıca Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın “İstanbul virüste pik yaptı ve rahatlamaya geçti. İstanbul’u Kocaeli, İzmir ve Bursa takip ediyor. Ankara’nın durumu ise daha iyi. Tedbirlerimizi alıyoruz. Rakamlar şu an için iyi” açıklamalarını değerlendirmesini istedim
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ceyhan, “Herkes normal hayatına dönmek için pik noktasını merak ediyor ama normal hayata dönmek için önemli olan salgın kontrol noktası” dedi. Prof. Dr. Balık da tedbirlere ve yapılan uyarılara sıkı şekilde uyulmasının altını çizdi. Salgın kontrol noktasını ‘Günlük iyileşen kişi sayısının günlük vaka sayısının geçmesi” olarak açıklayan Ceyhan şöyle devam etti:
İSTANBUL'DAKİ AZALMA YANSIYOR
“İstanbul’daki vakalarda azalma olduğu için Türkiye’nin geneline yansıyor. Çünkü vakaların çok büyük bir kısmı İstanbul’da. Bir ilde vaka sayısı ne kadar çoksa, yayılım o kadar hızlı olur. İstanbul da bu özelliği taşıyordu. Dolayısıyla çok daha hızlı yayıldı. Bu işin gidişi; bir süre arttıktan sonra yatay çizmeye başlaması şeklinde. Daha sonra aşağıya inmeye başlıyor. Aşağıya inmeden emin olmak için biraz daha beklemek lazım. Bir gün düşüş gözlemlemek yetmez. Bir hafta boyunca düşüş devam ediyor mu gözlemlemek lazım.
TAHMİNDE BULUNMAK YANILTIR
Bugün Ankara’da diyelim ki 250 bin kişi dışarıdaydı, 150 bini kurallara uyuyordu maskesi vardı, geri kalan 100 binin maskesi yoktu gibi rakamlar olması lazım ki, bir yargıda bulunabilelim. İlk sokağa çıkma yasağının açıklandığı cuma günü, herkes çıktı kurallar bozuldu deniyordu. Ama bunun rakamı olmadığı için elimizde kaç kişi uydu kurallara uydu, kaç kişi uyamadı bilmiyoruz. Kimi ‘bu olay rakamları patlatacak’ dedi. Ama rakamlara bakınca bir şey söyleyemiyoruz. Bu tip tahminlerde bulunmak hep yanıltır bizi.
6 AYDA ULAŞIRSAK ANLAMI YOK
Biz sadece günlük vaka sayılarından takip ediyoruz. Diyelim bir azalma oluyor. Bir hafta veya 10 gün önce bir şey oldu mu, olduysa bunu sağlayacak neydi, buna bakıyoruz. Bu noktada pik noktasından önemli şeyler ölçütler var. Diyelim ki gördük pik noktasını, ama azalma çok yavaş gitti. O noktaya 6 ayda ulaştın. Hiçbir anlamı yok. O noktayı görmeden önlemleri gevşetemezsin, farklı davranamazsın. Pik noktasına insanlar biraz fazla kafasını takmış durumda.
YATAY SEYİR AVANTAJ GETİRİR
Pik noktası görülür ve sayılar yatay seyretmeye başlarsa bize şu avantajı getirir: ‘Artış hızımız yavaşladı, dolayısıyla sağlık merkezlerimize çok büyük bir yığılma olmayacak’. Onun dışında insanların esas merak ettiği soru, ‘Ne zaman normal hayatımıza döneceğiz?’ ‘Sokağa çıkma yasakları ne zaman gevşetilecek?’ Bunların cevabı salgın kontrol noktası. Salgının kontrol noktası dediğimiz ölçüt farklı. Bu kontrolü sağlamak için günlük iyileşen kişi sayısının, günlük yeni vaka sayısın geçmesi lazım. Önemli olan bu.”
TEDBİRLERE UYMAYA DEVAM EDELİM
Hürriyet Bilim Kurulu’nda da yer alan Ankara Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. İsmail Balık ise koronavirüsle mücadelede alınan tedbirlere ve yapılan uyarılara sıkı şekilde uyulması için vatandaşları uyardı. Balık, şu ifadeleri kullandı:
“Salgında yayılma hızının düştüğü ve gerilemenin başladığını söylemek için günlük yeni vaka sayısının, iyileşen vaka sayısının altına düşmesi ve bu seyrin sürekli geri dönmeden devam etmesi gerekir. Böylece günlük yeni vaka sayısı, giderek sıfıra ulaşır. Sıfıra indikten sonra bazı tedbirleri gevşetsek de yine bir süre toplumun kurallara uymaya devam etmesi gerekir. Bu yapılmazsa bazı ülkelerde olduğu gibi ikinci bir salgın alevlenmesi gerçekleşebilir.”
