Kontrollü normalleşme sürecinden nelere dikkat etmeliyiz?
Koronavirüs vaka sayılarında olumlu gelişmeler gözlenmesinin ardından normalleşme adımları atılmaya başlandı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan başkanlığında önceki gün yapılan kabine toplantısında salgın nedeniyle uygulanan kısıtlamaların büyük bölümünün 1 Haziran itibariyle kaldırılmasına karar verildi. 11 Mayıs’ta yeniden hizmete açılan AVM’ler ve kuaförlerin ardından lokanta ve kafeler de 1 Haziran’da yeniden kapılarını açacak, çok sayıda çalışan iş yerlerine geri dönecek. Sosyal mesafeye dikkat ederek, maske takarak ve hijyenimize dikkat ederek geçireceğimiz bir normalleşme süreci başlıyor.
Peki bu süreçte nelere dikkat etmeliyiz? Bireysel olarak toplu kullanım alanlarında alabileceğimiz önlemler neler? Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Gastroenteroloji Bilim Dalı üyesi ve Türkiye Gastroenteroloji Derneği Yönetim Kurulu üyesi Prof. Dr. Mehmet Cindoruk, yeni normale ve kontrollü sosyal hayata adım atarken dikkat etmemiz gerekenleri anlattı. Virüsün sindirim sistemine de yerleşebildiğine dikkat çeken Cindorukk’un kontrollü bir sosyal hayat için şart dediği önerileri şöyle:
ORTAK TUVALETE DİKKAT
“AVM’ler ve kapalı iş yerlerinde ortak tuvaletlerin kullanımında çok dikkat edilmeli. Özellikle AVM’lerde ortak tuvaleti kullanmaktan kaçınmak gerekiyor. AVM’lerdeki amaç, kısa zamanda alacağımızı alıp çıkmak olmalı.AVM’leri istirahat yeri olarak düşünmeyelim. Çocukları tuvaletlere götürürken mutlaka ebeveynleri yanında olmalı. Buralarda dezenfeksiyonun sürekli devam etmesi şarttır. İş yerinde de sıkça çamaşır suyuyla temizleyerek tuvaletlerin kullanılması gerekiyor.
BİREYSEL SORUMLULUK ALIN
Bu hijyeni sürdüreceğiz. Devlet emek sarf etti ve uyardı. Bizim asıl amacımız maske, temizlik ve sosyal mesafe. Bunları koruyacağız. Bu da yetmiyor, ellerimizi yıkayacağız, ortak tuvaletlerin temizliğinde sorumluk alacağız. Temizliğe bir artı daha katmamız gerekiyor. Tuvaletlere girdiğimiz zaman kendimiz ve bizden sora kullanacaklar için hijyen kurallarına daha fazla dikkat etmemiz lazım.
KURALLARA UYMAYANLARI UYARIN
Lokanta ve kafelerde bütün çalışanların el dezenfeksiyonu birinci öncelik. Yemekleri eline alıp müşteriye getirecek garson, bu süreçte çevresiyle konuşmamalı. Maskesini takacak, eldivenini kullanacak ve yemeği mutfaktan alır almaz müşteriye getirecek. Kurallara uymuyorsa siparişten önce garsonu uyarın. Yemek siparişinin kapalı kutuda getirilmesini isteyin. Gittiğimiz restoranın mutfağının temiz olup olmadığına bakacağız. Güvendiğiniz bildiğiniz yerlere gidin. Salatalar yıkanması çok önemli. Gerekirse menünüzden çıkarın. Bir iş yerinden bir müşteriye koronavirüs bulaştırılırsa, o iş yerinin yeniden açılmayacağı bilinciyle hareket edilmeli. Kanuni hükümlülükleri de var. Geçim kaynaklarının devam etmesi için bu kurallara uymaları gerekiyor.”
SİNDİRİM SİSTEMİNE DE YERLEŞEBİLİR
Covid-19 hastalarının yüzde 10’unun ishal, bulantı ve kusma şikâyetiyle hastaneye başvurduğunu hatırlatan Cindoruk, “Genel olarak halkımız bu virüsle ilgili bilinçlenmiş durumda. Fakat bilinmeyen bazı şeyler var. Bu virüs hastalıklı bir kişiden bir diğerine geçtiği zaman sadece akciğere gitmiyor. Bu virüs bütün sindirim sisteminde olan, safra kanallarında olan, karaciğerde olan ACE 2 olarak adlandırılmış reseptörleri (hücre dışındaki bir sinyali hücre içine taşıyan bir protein) kullanıyor. Hastalık karşımıza sadece bir nefes darlığı ve akciğer enfeksiyonu olarak gelmiyor. Sindirim sistemiyle ilişikili olan ishal, bulantı ve kusma şikâyetiyle de karşımıza çıkabiliyor. İshali olan bir hastam vardı. COVID-19 testine yönlendirdim, pozitif çıktı. Bazen sarılık bulgularıyla bile ortaya çıkabiliyor” bilgilerini paylaştı.
