Benlerinizi kontrol ettirin

Dikkat!

Önceden var olan bende aniden şekil, boyut, renk değişikliği, sınırlarında düzensizlik veya herhangi bir değişiklik olduğunda muhakkak bir dermatoloğa görünmek gerekiyor.

Benlerin A-B-C’si

Benlerin izlemi konusunda biz dermatologlar, standart ölçek ve değerlendirmeleri kullanırız. Bu doğrultuda benler için geliştirilmiş A, B, C, D kriterleri vardır. Bir bene baktığımızda şu kriterleri dikkate alırız:
A- Asimetry (Asimetri): Asimetrik benler kötüleşme riski taşır. Benin simetrik olması; yani benin üstüne ortadan bir çizgi çektiğimizde sağ ve solunun ya da üstüyle altının eşit görünmesi gerekir.
B- Border (Kenar): Benin kenarları düzenli olmalı; düzensizlik olduğunda kötüleşme riski gösterir.
C- Color (Renk): Renginin homojen, aynı renk tonunda olması gerekir. Örneğin her noktasında tek ton kahverengi olması... Bir yerde koyu kahverengi, bir yerde açık kahverengi gibi ton farkları olduğunda o beni riskli kabul ediyoruz.
D- Diametre (Çap): Benin çapı 5 mm’yi geçiyorsa, yine riskli grubunda değerlendirilir.

Benlerinizi takibe alın

Doğumda daha az olan benlerin sayısı, çocukluk ve erişkinlik dönemi boyunca artmaktadır. Benler, hormonal etkilerden dolayı, ergenlik ve gebelik döneminde daha fazla artış gösterir. Genetik yatkınlık ve güneş ışınlarına fazla maruz kalmak da ben sayısında artışa yol açabilmektedir. Benlerin çapları yıllar içinde artarak deriden kabarık hale gelebilir. Zaman içerisinde renginde değişiklikler olabilir. Ancak bu değişimler oldukça yavaştır, yıllar içerisinde ortaya çıkar. Aslında tüm bunlar normal kabul edilebilir. Dikkat edilmesi gereken, benler üzerinde aylar içinde, genellikle 2 ay içinde ani meydana gelen değişikliklerdir.

Hangi benler daha riskli?

Vücutta var olan bir bende asimetrik bir yapı mevcutsa ve ani gelişen büyüklük, renk ve şekil değişimleri gerçekleşirse dikkatli olmak gerekir. 5 milimetreden büyük, asimetrik görünümlü, üzerinde açık, koyu kahverengi, siyah, kırmızı gibi iki ya da daha fazla renk olan benler tehlikeli olabilir.
Aynı zamanda ben üzerinde kanama, pürüzlü bir doku, sulanma ya da iyileşmeyen bir yara oluştuysa yine dikkatli olunmalıdır. Sonradan oluşan leke veya vücuttaki diğer benlere şekil olarak benzemeyen, diğerlerinden farklı görünen bir ben fark edilirse yine tehlike çanları çalıyor demektir.

Güneşten korunmak önemli

Kontrolsüz bir biçimde güneş ışınlarına maruz kalma, bronzlaşma ve güneş yanığı sonucu deri hücrelerinde genetik hasar oluşabilmektedir. Hasarla hücrelerin sınırsız çoğalması sonucunda zamanla benlerin üzerinde kötü huylu bir tümör olan malign melanom gelişebilmektedir.
Malign melanom diye bilinen deri kanseri, yüzde 70 oranında sağlam deri bölgelerinde gelişirken, yüzde 30’u önceden var olan bir ben üzerinden oluşabilmektedir. Açık tenli ve açık göz rengine sahip, kolaylıkla güneş yanığı gelişebilen cilt tipine sahip kişilerin malign melanoma yakalanma riski diğerlerine göre daha yüksektir.
Ayrıca riskli bireyler için tüm yıl güneş koruyucu ürün kullanmak, doğrudan güneş ışınlarına maruz kalmamak önemlidir.
Güneş ışınlarına maruz kaldığımızda cildimiz kendi kendini koruma programını hayata geçirir. Bu, bronzlaşmadır.
Ama biz yeterli önlemi alamazsak bronzlaşırken UV ışınları DNA üzerinde kalıcı tahribatlara yol açabilir. Bu nedenle özellikle çocukların güneşten korunmalarına özen gösterilmelidir. Kontrolsüz güneşlenme ve solaryum ile bronzlaşmaktan kaçınılmalıdır. Her ikisi de deri sağlığı açısından zararlıdır. Güneşten gelen zararlı ultraviyole ışınları (UV) ciltteki DNA’da zararlara yol açabilmektedir. Solaryuma giren insanların, kullanmayan insanlara göre yüzde 74 oranında malign melanom olma oranı artmaktadır.

Hangi aralıklarla doktor takibi gerekir?

Çok sayıda beni olan veya beninden şüphelenen kişilerin bir dermatoloji uzmanına başvurup düzenli takiplerini yaptırması çok önemlidir.
Benleri olan kişilerin en az bir kez dermatolojik muayeneden geçmeleri gereklidir, şüpheli durumlarda yıllık kontroller önemlidir. Bazı benlerde displastik değişiklikler fark edildiğinde o beni 6 ayda bir takibe almak gerekebilir.
Bununla birlikte çocuklukta güneş yanığı geçirmek, çalışırken veya tatilde güneş ışınlarına kontrolsüz maruz kalmak, 50’den fazla bene sahip olmak, ailede cilt kanseri öyküsünün olması ve organ nakli geçirmek malign melanom gelişme ihtimalini artırmaktadır.
Benlerde meydana gelen renk ve şekil değişiklikleri mutlaka önemsenmelidir. Ben tanısı ve takibinde, kişiler dijital dermatoskoplarla düzenli olarak kontrol edilerek bir önceki kayıtlarla karşılaştırma yapılmaktadır. Bu sayede ben kaynaklı gelişebilecek kötü huylu cilt problemleri de önlenebilmektedir. Tüm bunların ışığı altında benleri olan ve bene benzer yeni lekeleri oluşan bireylerin mutlaka bir dermatoloji uzmanına muayene olmaları önemlidir.