Kantaron, gilaburu, ekinezya, adaçayı, kekik, papatya...

Ben her ne kadar Akdeniz’de doğup büyüsem de annem Sivas, babam Niğdeli. Üniversite hayatım da Ankara’da geçti. Bu coğrafyaları birbirine bağlayan pek çok öğeden biri de şifalı otları. Alanya’da adının ekşimik olduğunu çok sonradan öğrendiğim, beyaz taçyapraklı, upuzun ve oldukça kalın saplı bitkiyi koparıp çiçeğine kadar çiğnerdik. Hafif mayhoş ama nedense yedikçe de yedirten bir lezzeti olduğunu dün gibi hatırlıyorum. Yıllar sonra bu sene tekrar Alanya’ya gittiğimde mevsimiydi. Her yeri saran bu otlardan bulup yediğimde; tadının tıpkı hatırladığım gibi oluşuna ne çok sevinmiştim.

Sonra Akdeniz’den ayrılsam da çeşitli ot ve bitkilere olan ilgim hep arttı. Ankara’da bazı yöresel otların yetiştiği yol kenarları, su ağızları, hiç ummadık açık alanları bürüyen otlar arasından hangilerinin yenebildiğini halamlar çok iyi bilirdi.

ÇAYINI DEMLEYİN, YAĞINI KULLANIN

Sivas’ta da başta madımak olmak üzere pek çok yabani ve şifalı ot olur. Başıboş tarlalarda yetişen onlarca değerli bitkiyi tanıdıkça; altınotları, sarı ve kırmızı kantaronlar, gilaburu ve daha adını bile duymadığım bir sürü faydalı bitki gördüm. Geçen hafta gittiğim Sakarya’da da misler gibi ekinezyalar açmıştı her yerde. Şifalı otlar arasında eskiden beri en bilinenlerden biri olan ekinezya devlet tarafından da ekimi desteklenen, tıbbi hammadde olarak da kullanılabilen değerli bitkilerden yalnızca biri. Sonra adaçayı, kekik, ıhlamur, kuşburnu, papatya... Ülkemizin dört bir yanında yetişen bu değerli bitkileri en etkili şekilde nasıl kullanabileceğimize gelecek olursak, işin ilk şartı tanımak ve ayırt etmek. Her bitkinin görünümünü ve özelliklerini öğrenmek önemli. Bitkileri tanımak, doğru bitkiyi toplamak için temel bir adım. Toplama ve kurutma ikinci adım. Bitkileri en etkili haliyle kullanabilmek için doğru zamanda toplamalısınız. Topladığınız bitkileri gölgede, havadar bir yerde kurutarak saklayabilirsiniz.

Kurutulmuş bitkileri kullanarak çay hazırlamak isterseniz yine bitkilerin özelliklerine göre demleme sürelerini ve miktarlarını ayarlamak gerektiğini unutmayın. Bitki yağlarını ya da zeytinyağının içinde bekletip infüze edilenleri de kullanabilirsiniz. Bu yağlar, bitkilerin özlerini en saf haliyle taşır. Şifalı otlarla yapılan çok sevdiğim tariflerimi paylaşıyorum. Her birini damak zevkinize göre uyarlayabilirsiniz.

MADIMAKLI BULGUR PİLAVI (4 KİŞİLİK)

NE LAZIM?

◊ 1 su bardağı ince bulgur

◊ 1 su bardağı taze madımak yaprağı

◊ 1 büyük soğan (yemeklik doğranmış)

◊ 1 havuç (küp küp doğranmış)

◊ 1/4 su bardağı zeytinyağı

◊ Tuz, karabiber

NASIL YAPARIM?

◊ İnce bulguru yıkayıp süzün ve bir kâseye alın. ◊ Tencerede zeytinyağını ısıtın, doğranmış soğanı ve havucu ekleyip 3-4 dakika kavurun.

◊ Taze madımak yapraklarını ekleyin ve kısık ateşte 2-3 dakika soteleyin. Bulguru tencereye ekleyin, tuz ve karabiberi de ilave edin. Üzerini 1 parmak geçecek kadar su ekleyip karıştırın, kapak kapatın. Suyu çekene kadar kısık ateşte pişirip biraz dinlendirin. Karıştırıp servis yapın.

EKŞİMİKLİ ÇITIR RULO (4 KİŞİLİK)

NE LAZIM?

◊ 8 adet pirinç kâğıdı veya marul yaprağı

◊ 1 su bardağı siyah zeytin, çekirdekleri çıkarılmış

◊ 1/4 su bardağı ekşimik yaprağı

◊ 2 yemek kaşığı zeytinyağı

◊ 1 yemek kaşığı limon suyu

◊ Tuz ve pul biber

NASIL YAPARIM?

◊ Zeytinleri, ekşimik yapraklarını, zeytinyağını, limon suyunu, tuz ve pul biberi rondo’da pürüzsüz bir kıvam alana kadar karıştırın.

◊ Pirinç kâğıtlarını veya marul yapraklarını düz bir zemine serin. Her bir yaprağın üzerine zeytin ezmesinden sürün.
Yaprakları kenarlardan içe doğru katlayarak rulo şeklinde sarın.

◊ Dilerseniz içerisine suşi gibi ince doğranmış çiğ sebzeler de ekleyebilir, ruloları istediğiniz boyda dilimleyerek de servis edebilirsiniz.

KUŞBURNULU CHİA PUDİNG (4 KİŞİLİK)

NE LAZIM?

◊ 2 yemek kaşığı chia tohumu

◊ 1 su bardağı badem sütü

◊ 2 yemek kaşığı kuşburnu reçeli veya püresi

◊ 1 yemek kaşığı agave şurubu veya tatlandırıcı (isteğe bağlı)

◊ Taze mevsim meyveleri

NASIL YAPARIM?

◊ Chia tohumlarını bitkisel sütle karıştırın. 10 dakika şişmelerini bekleyin.

◊ Şişmiş karışımın içine kuşburnu reçelini ve agave şurubunu ekleyerek karıştırın.

◊ Pudingi buzdolabında en az 2 saat veya 1 gece boyunca soğuması ve kıvam alması için bekletin. Servis yapmadan önce üzerine taze meyveler ekleyerek servis edin.

IHLAMURLU-ERİKLİ SMOOTHİE (2 KİŞİLİK)

NE LAZIM?

◊ 1 büyük elma (doğranmış)

◊ 1/4 su bardağı anjelik erik (doğranmış)

◊ 1 su bardağı badem sütü

◊ 1 çay kaşığı ıhlamur

◊ 1 yemek kaşığı agave şurubu (tercihe bağlı)

◊ Buz

NASIL YAPARIM?

◊ Ihlamuru 2 dakika bir çay bardağında demleyin, sonra süzün.

◊ Elma, erik, badem sütü, ıhlamur çayı ve agave şurubunu blender’da iyice karıştırın. Kıvam aldığında buzu ekleyerek tekrar karıştırın.

◊ Smoothie’yi bardaklara dökün. Üzerini taze meyvelerle süsleyerek de sunabilirsiniz.