Bağdat Borsası nasıl kurulacak

Savaş öncesinde de Bağdat Borsası’nın çok parlak bir yapıya sahip olmadığını söylemem gerek. Haftada sadece üç gün Iraklı brokerler, bağdat’taki betonarme borsa binasında toplanıp, aralarında Filistin oteli’nden Bağdat Bankası’na kadar 120 halka açık şirketin hisse senetlerinin işlem gördüğü piyasada işlem yapıyordu. Hala tahta sisteminin kullanıldığı Bağdat Borsası’nda fiyatları görmek için minik dürbünler kullanan ya da tahtaya emir yazmak için birbirlerinin üzerine tırmanan borsacıları görmek pek de şaşırtıcı değildi o zamanlar. Günlük hareketlerin sadece yüzde 5 ile sınırlandığı Bağdat Borsası’nda işlem hacimleri de pek yüksek sayılmazdı: günlük ortalama 150 bin dolar. 12 yıllık tarihine 20 milyon dolarlık bir piyasa değeri ile başlayan Bağdat borsası ilk bomba düşmeden önce 147 bin dolarlık bir piyasa değeri büyüklüğüne ulaşmıştı.

Tahmin edileceği gibi ABD askerlerini Bağdat’ı işgali ile birlikte Irak Borsası da kapılarını kapatı. Borsayı kuran ve işletmesini yapan aile Bağdat’tan kaçtı ve borsa binası da yağmacıların ilk hedeflerinden biri oldu.

Tahmin edersiniz ki ülkenin temel altyapı ihtiyaçlarını bile karşılayamayan ABD, borsanın yeniden kurulması çalışmalarını ikinci hatta üçüncü plana atmış durumda. Mali sistem düzenlemeleri başladığında ise ilk sırayı bankacılık sisteminin yeniden kurulması ve sermaye piyasasının oluşturulması alacak. Fakat miktar az da olsa Iraklı yatırımcılar paralarını almak istiyor. Bağdat kısmen de olsa ABD güçlerinin denetimine girdiği günlerde bir hisse senedi karaborsası kurulmuş ve bir de izinsiz borsa kurulması girişimi başlatılmış. Fakat bu girişim ABD otoriteleri tarafından engellenmiş.

ABD otoriteleri, Irak’ta durum tam anlamıyla normale dönmeden Bağdat Borasası’nın yeniden açılmasını istemiyor. Hata borsaya Irak’ın yeni ekonomik yapısının simgesi olarak baktıklarını bile söyleyebiliriz. Tamamen şeffaf, baştan aşağı bilgi teknolojisi sistemleri ile donatılmış ve sadece Irak için değil bölge ülkeleri için de çekim merkezi olacak bir borsa kurulması hedefleniyor. Tabi bunun için de önce ülkenin kanuni alt yapısı ile birlikte bir sermaye piyasası kanunu, piyasaları denetleyecek bir sermaye piyasası kurulu, ve hem şirketlerin bilançolarını hem de aracı kurum ve yatırım bankalarını denetleyecek bir bağımsız denetim şirketleri sisteminin kurulması gerekiyor.

Bu işi yapacak adamın adı ise Tom Wirges. 37 yaşında ve orduda yedek asker statüsünde. Eski bir ABD deniz Kuvvetleri askeri olan Wirges’in rütbesi ise uzman, yani erin bir kademe üzerinde yer alıyor. Ama donanma hizmetinden sonra borsacı ve banka güvenlik uzmanı olarak görev yapan Wirges, 11 Eylül saldırısı sonrasında orduya katılmış.

Wirges 354’üncü Sivil Hizmetler Tuayında görev yapıyor. Bağdat’ın düşmesinden hemen sonra birliği ile birlikte kente gelen Wirges, hemen işe koyulmuş ve Irak bankalarının mevcut durumu hakkında kapsamlı bir çalışma yapmış. Ardından Irak’ın ilk Bankacılar Birliği’ni kuran Wirges’in bu aralar en önemli uğraşı ise Irak Borsacılar Birliği’ni kurma çalışması.

Wirges bir kaç gün önce yaptığı bir açıklamada Irak Borsası için Bağdat merkezinde yeni bir bina bulduğunu ve şimdi halka arz edilecek şirketler ve halka arzı gerçekleştirip günlük hisse senedi alım satımına aracılık edecek şirketlerin denetimi ile uğraştıklarını söyledi. Çağdaş sermaye piyasalarında olduğu gibi Irak’ta da şirketler artık sadece yıllık bilançolar yerine üç aylık bilançolarını da açıklayacak. Eski borsacılar eğer konumlarını korumak istiyorlarsa yeniden eğitim alıp, lisanslanmak durumunda kalacak. Ardından da yeni borsanın hangi altyapı üzerinden çalışacağı tespit edilecek.

Wirges eğer Irak Menkul Kıymeler Komisyonu’nun kuruluşu tamamlanırsa yeni yılın ilk günü itibariyle Bağdat Borsası’nın çalışmaya başlayacağını da sözlerine ekliyor.