Obama ve yeni dönem (II)

Dün Obama’nın ABD’nin dış politikasını tek başına birinci (unilateral) politikadan eşitler arası birinci (multilateral) politikalara çekeceğini, ABD’nin dünyadaki hegemonik emperyal devlet görüntüsü yerine kerim emperyal devlet görüntüsü yerleştirmeye çalışacağını tahmin ettiğimi yazdım.

Ancak, bazı gözlemcilerin çelişkisine atıfta bulunmadan da edemeyeceğim.

Obama’nın yeni dönemde hem değişimci hem de gerçekçi olması mümkün değildir.

Eğer gerçekçi olacaksa; gerçekçilik statükonun kabulünü de içereceği için değişimden fazla hazzetmediğini hepimizin bilmesi gerekir.

Bence ABD’nin birinciliğini kaptırmama ve emperyal yapısını bozmama konusunda Obama bir gerçekçi olacaktır.

Dünyaya karşı daha nazik, daha paylaşımcı, sosyal konularda daha hassas bir yaklaşım sergileyerek görüntü konusunda değişimci olması ise pekálá mümkündür.

* * *

Ben Obama yönetimini iki konuda izleyeceğim:

1) Ekonomik krize karşı alacağı tedbirler.

2) Ortadoğu politikaları.

Bu iki konu bütün dünyayı ilgilendiriyor ama ben Türk olduğum için meselelere Türkiye gözlüğü ile bakacağım.

Obama’yı bekleyen en önemli ve en ivedi mesele ABD’deki kriz! Krizin bir siyasetçiyi etkileyen en vahim boyutu ise istihdamdır. ABD’de herkes ama herkes yeni Başkan’dan bir an önce krize ve dolayısıyla işsizliğe panzehir olmasını bekleyecek.

Bu açıdan ilk 6 ayı çok kritik. Bugün ABD’de % 80’i bulan destek oranı bu sürede tepetaklak da olabilir, durumunu koruyabilir de.

Demokrat Başkan’ın vergileri artırmadan kamu harcamalarını artırması gerekiyor.

Bakalım, hassas dengeyi nasıl kuracak?

ABD krizi dünya krizi demek olduğu için biz de bu dönemde elimiz kulağımızda ABD’den gelecek mesajları bekleyeceğiz.

* * *

Ortadoğu meselesi denince akla Irak, ister istemez Afganistan, İran ve Filistin geliyor.

1) Obama askeri Irak’tan hangi hızla ve hangi oranda çekecek?

2) Asker çekerken Irak’ta yeni dengeleri nasıl kuracak?

3) Bu dönemden Türkiye nasıl etkilenecek? Türkiye çekilme sırasında ne gibi katkılarda bulunabilir?

4) Afganistan’da Taliban gerçeğini kabul edecek mi, kabul etmeden Afganistan’ı kontrol edebilir mi?

5) İran’la masaya oturacak mı? İran’ı nükleer hevesinden vazgeçirebilecek mi?

6) İran’la Ortadoğu konusunda anlaşıp, Türkiye’nin Ortadoğu’daki rolünün sıfırlanmasına neden olabilir mi? Bu durum diğer Sünni ülkeleri nasıl etkiler?

7) İran’la anlaşamazsa Filistin meselesinde Hamas’la ilişkileri nasıl tanzim eder? Lübnan’da Hizbullah’ı ne yapar?

8) Totaliter ama ABD dostu Arap ülkelerine demokrasi getirmek için gayret gösterecek mi?

9) Barış konusunda İsrail’i nereye kadar zorlayabilir?

* * *

İsterseniz bu soruları bir kenara yazın. Hatta siz de yenilerini ekleyin!

Bakalım Obama ne kadar gerçekçi, ne kadar değişimci olacak?

(Yarın Türkiye ilişkileri)