Ulusal yarışmayı neden kaldırdık? Menderes Türel açıkladı!

* Neden her sene Altın Portakal’da bir şeyler değiştiriyorsunuz?
- Bu bir geçiş dönemi.

* 54 senede geçemedik mi bu dönemi?
- Her sene geliştireceğiz. Seneye farklı değişimler de yaşayabiliriz. Çünkü değişerek gelişeceğiz. 54 sene önce olduğumuz yerdeki alışkanlıkları bugüne taşıyacak olursak çağdaş bir film festivali yapma şansımız olmaz.

* Altın Portakal’da yapılan son değişiklik önceden planladığınız bir şey miydi?
- 2004 senesinde, belediye başkanı olmadan önceki hayalimdi. Bunun ilk adımını 2005 senesindeki belediye başkanlığı dönemimde attım.
Ulusal film festivalimizin yanında ilk defa uluslararası film yarışmasını da ekledim.
12 senedir bu geçiş dönemi için büyük bir gayretin içindeyiz. Bunu festivalden 3 ay önce açıkladık ama 12 senelik bir gayretin ürünü. 2008 ve 2009 yıllarında uluslararası bölümde çok kaliteli dünya yıldızlarını Antalya’ya getirdik.

* Sonraki dönem siz başkan seçilemediniz. O süreçte neler oldu?
- Gerileme ve duraksama dönemiydi. Ama biz geri geldik. Bıraktığımız yerden de başladık çalışmaya. Tabii bu iş bir süreklilik istiyor. Dünya sinema endüstrisi öyle çok büyük değil. Adı büyük ama herkes birbirini tanıyor. En son senemde birçok Hollywood starını getirmiştim. Neden biliyor musunuz? Çünkü hepsi birbirini tanıyor ve gitmeden önce birbirlerine soruyorlar.

* Altın Portakal bunları başarmışken neden ulusal yarışmayı kaldırıp değişiklik yapıyorsunuz?
- Gücümüzü dağıtmayalım istiyoruz. Ulusal yarışmamız eforumuzun önemli bir bölümünü alıyordu. Tek odaklı bir film yarışması yaparsak uluslararası düzeyde onu çok daha güçlü hale getirebiliriz. Bizim ulusal film endüstrimiz de çok önemli. Ama ikisini aynı anda yaptığınızda takdir edersiniz ki gücünüzü dağıtıyorsunuz. Biz gücümüzü tek odaklı hale getirip uluslararası alanda daha güçlü bir organizasyon yapmayı hedefledik.

* Ulusal yarışma tamamen kalktı mı?
- Hayır. Ulusalı, uluslararası ile birleştiriyoruz. Ulusal film yarışmasını kaldırmıyoruz. Öyle anlaşılıyor olabilir ama böyle bir şey yok. Sadece ikisini birleştiriyoruz. Türk filmleri uluslararası platformda çok güçlü bir jüriyle daha güçlü bir şekilde yarışacak.

* Ama Türk sinemasının etkisi azalabilir. Yarışacak filmlerden kaçı Türk olacak mesela?
- Toplamda 10 veya 12 film yarışacak. Kaç tane uluslararası yarışmada boy gösterebilecek Türk yapımı varsa o kadar da film olacak. Sayısı bir mi olur iki mi olur bilemiyorum ama inşallah sayısı artar. Bugün itibariyle baktığınızda bir veya iki film olacak gibi gözüküyor. Bu da 10 filmin içinde 5’te 1’i demek. Tabii buna bir şey söyleme imkanımız yok çünkü kararı art direktörler, sanat danışmanları veriyor. Bu rakamlar tahminlerimiz. Ben şahsen Türk filmlerin sayısının daha çok olmasını isterim.

* Bu durum ulusal seyircinin ve sinemacının heyecanını öldürecek bir şey değil mi? Geçtiğimiz senelerde sahneye çıkan çok fazla Türk sinemacı vardı, şimdi olmayacak...
- Şimdi de dünya yıldızları olacak. Ama Türk yıldızlar da olacak çünkü özel gösterimler ve galalar var. Geleneklerimizi unutmuyoruz. Mesela dünyada hiçbir film festivalinin kortej geleneği yok. Dünya yıldızları ile Türk yıldızları buluşturmak suretiyle korteji yine yapacağız. Film galalarımız yine olacak. Bizde en çok eleştirilen şey gişesi yüksek filmlerin ödül alamamasıydı. Yüksek sanat yarıştığı için gişesi olmayan filmler ödül alıyor. Şimdi öyle olmayacak. Gişesi yüksek olan filmleri de getireceğiz özel gösterimlere.

* Yaşam Boyu Başarı Ödülleri bu sene de verilecek mi?
- Olacak. Ancak ağırlıklı olarak yabancı isimler söz konusu olabilir. Buna komite karar veriyor. İnan ben de bilmiyorum. Bu sene öğrendiğim kadarıyla Ömer Lütfi Akad ile ilgili özel bir bölüm olacakmış. Sinemamızın değerlerini hiçbir zaman bir tarafa koymayacağız. Festivalimizde geleneklerimizi özel programlarla koruyacağız.

* Art direktör ve komite başkanı bu sene yabancı. Hep bu isimlerle mi devam edeceksiniz?
- Bu sene başladık. Çok başarılı olacaklarına inanıyoruz. Yolumuza bu arkadaşlarla devam edeceğiz. Benim belediye başkanlık süremin bitmesine iki yıl var.
Ben görev süremin sonuna kadar bu arkadaşlarla devam edeceğim. Sonrasında yeniden belediye başkanı seçilirsem de aynı arkadaşlarla devam etmek isterim.

BU SENE KRİZSİZ BİR FESTİVAL YAPARIZ İNŞALLAH

* Jüri başkanı da yabancı mı olacak?
- Evet. Dünya sineması için çok önemli bir isimle anlaştık gibi. Yüzde 100 anlaşmadan söylemiyoruz ismi.

* Jüri başkanın Hollywood yıldızı olması, birçok ünlü starın gelmesi festivalin saygınlığını artırmak için yeterli olabilir mi?
- Evet. Bir film festivalinin, gelen ünlü yıldızlarla dünya arenasında boy göstermesi o festivalin kalitesini gösterir.

* Turizm düzelmeye başladı ama yine de eski rakamlara ulaşılmadı. Festival etkilenir mi?
- Ben hep kriz dönemlerinde festivali yaptım. 2014’te Kobane eylemlerinin olduğu zaman yaptık. Neler çektiğimi bir ben bir de arkadaşlarım bilir. Geçen sene de turizm kriziyle festivali yaptık. Bu sene bir şey gözükmüyor. Krizsiz bir festival yaparız inşallah.

Menderes Türel, festivalin danışmanı Mirsad Purivatra, Film Forum Direktörü Zeynep Atakan ve festivalin artistik direktörü Mike Downey ile poz verdi.
 

SANSÜRLE HiÇBiR ZAMAN iŞiMiZ OLMADI

* Komitenin yabancı olması bir yandan da sizin üzerine gelebilecek baskıları telafi etmenin bir yöntemi mi?
- Komitemizde sadece yabancılar yok ki. Zeynep Atakan ve Nesim Bencoya da var. Komite ulusal ve uluslararası başarılı isimlerin güzel bir kaynaşmasından oluştu. Zeynep Hanım, Türk sinemasında çok başarılı işlere imza atmış bir prodüktör ve yapımcı. Nesim Bencoya zaten herkesin tanıdığı biri. Dışarıdan destek aldığımız isimler de var.

* Sizin açıklamalarınızdan sonra sinemacılardan sansür ve yerli filmlerin önünü kesmek gibi eleştiriler geldi...
- Katılmıyorum. Tam aksine yerli filmlerin uluslararası bir yarışmada dünya sinemasına takdimi için bunu yapıyoruz. Böyle bir niyetimiz olsaydı bugüne kadar yapardık. Bundan önceki festivallerde yaklaşım biçimimiz, demokrat tavrımız herkesin takdiridir. Menderes Türel’e en son atılacak iftira bu olsa gerek.

* İki sene önce belgesel kısmında da büyük bir tartışma yaşanmıştı...
- Orada da bir sansür söz konusu değildi. Orada galiz bir küfür vardı. O mesele çok abartıldı. Sanatın siyasete alet edildiği birtakım acı tecrübeleri ben geçmişte yaşadım. Ama sanat, siyasete alet edilmemeli. Bizim sansürle hiçbir zaman işimiz olmadı. Demokrat tavrımızı sinemamızın tüm kesimleri çok iyi bilir.

* Bu yıl belgesel ve kısa filmlere izleyici ödülü verecek misiniz?
- Kısa film çatısı altında bu sene genç sinemacılara yine ödül verilecek. Festivalimizin çatısı altında olmaları sağlanacak. İzleyici ödülü bölümü yine olacak.

* İki sene önce belgesel tartışması, geçen sene isim ve heykel değişikliği, bu sene ulusal kategorinin kalkması... Değişiklikler bitmeyecek mi?
- Biz ismi neden değiştirdik? Çünkü dünyadaki 452 tane film festivali arasında ödülüyle ismi aynı olan iki tane film festivali var.
Biri Endonezya’da diğeri ise bir Asya ülkesinde. Cannes Film Festivali’ne kimse Altın Palmiye Film Festivali demiyor. Ya da Berlin’de Altın Ayı Film Festivali denmiyor. Biz sanatsal, kültürel ve sportif etkinlikleri şehrin marka değerini güçlendirmek için yapıyoruz. Bütün dünyanın sinema festivalleri hep şehrin adıyla anılır.
Biz 54 sene önce farklı bir konseptle başlamışız. Ama orada takılıp kalamayız. Hakkımızda bir eleştiri yapılacaksa bu ancak çok geç kaldığımızla ilgili yapılabilir. Çünkü biz bunu çok daha önce yapmalıydık. Bu değişimin Türk sinema endüstrisinde hazırlığının yapılması 12 senemize mâl oldu.
Biz bunu birden yapmış olsaydık çok daha farklı tepkiler alabilirdik. Ben Antalya’nın uluslararası bir festivalinin olması gerektiğini 12 senedir anlatıyorum. Geçiş dönemi diyorum çünkü toplumu ve sinema endüstrisini buna hazırlamalıydık. Bence artık hazırlık dönemini tamamladık. Devrim niteliğinde bir kararla bu geçişi yapmak durumundayız. Türk sinemasının geleceği, Antalya’nın marka değerinin yükselmesi için bunu mutlaka yapmalıyız.

* Ya hayal ettiğiniz gibi olmazsa?
- Birkaç sene sonra “Menderes haklı çıktı” diyeceksiniz. Korkaklar devrimci olmuyor. Devrim niteliğinde cesur bir adım atıyoruz.

OYUNCULARIN KIRILACAĞINI DÜŞÜNMÜYORUM

* Film Forumu’na 450 bin lira destek sağladığınızı açıkladınız. Bu sene de festivalden bağımsız olarak yine devam edecek mi? Türk filmlerinin Film Forumu’na mı hapsedilecek endişesi de var...
- Film Forumu’nda 3’üncü seneyi bitirdik. Bu sene 4’üncü senesi olacak. Endişe yaratacak bir durum söz konusu değil. Uluslararası yarışmada da Türk filmleri yarışacak. Çok daha güçlü bir yarışma içerisinde kendine yer arayacak.

* Film Forum’da neyi hedefliyorsunuz? Bu sene kaç film çekildi?
- 50’ye yakın filme destek olduk. Son sene içinde Film Forumu’nda ödül kazanan filmler uluslararası festivallerde ödül aldılar. Demek ki doğru yoldayız.

* Bu yılki yarışmaya Türk oyuncular çok fazla ilgi göstermezse ve katılım az olursa şevkiniz kırılır mı?
- Niye kırılsın? Ama böyle bir durumun olacağını düşünmüyorum. Bu gibi değişimlerde ilk başta anlaşılmayabiliyorsunuz. Ama bir süre sonra net bir şekilde anlaşıldığında çığ gibi büyüme etkisiyle gelişim görüyorsunuz. O yüzden böyle bir sıkıntı yaşayacağımızı sanmıyorum.

ANTALYA PLATOLARININ PROJELERİ TAMAMLANDI

* Hollywood platolarını Antalya’ya kurma projeniz vardı. Ne durumda?
- Antalya’yı sinema şehri yapmak istiyoruz. Hollywood platolarının aynısını Boğaçayı Sinema Vadisi’ne kuracağız. Bunun için iki defa Los Angeles’a gittim. Prodüktörlerle konuştuk.

* Projesi hazır mı?
- Hazır. 5 bin dönüm üzerine kurulacak.

* Bu yıllardır söyleniyor ama bir türlü hayata geçmiyor...
- Çünkü kamu izinlerini almak kolay olmuyor. Altı farklı kurumdan izinleri ancak alabildim üç senede. Birinci etabını 10 Ağustos’ta Boğaçayı Dere Düzenlemesi olarak yapıyorum. Mülkiyet satışı hususunu Maliye Bakanlığımız, Bakanlar Kurulu’na sundu. Buradaki film stüdyolarının projesinin gerçekleşmesi için şimdi bunu bekliyoruz. Bakanlar Kurulu’ndan çıktığında ihale yapacağız. Projemizi Universal Stüdyoları’nı yapan 72 yaşında tecrübeli Amerikalı bir dostumuz yaptı.

* Ne zaman bitirmeyi hedefliyorsunuz?
- Yap-işlet-devret modeliyle özel sektörle yapılacak proje. Özel sektör çok çabuk bitiriyor. Yeter ki yatırımcısını bulalım. Buna dünyada da yatırımcı arayacağız. Çünkü bunlar 1 milyar dolarlık projeler.