Obezite ve göz hastalıkları ile ilişkisi

Obezite, fazla kilo ve vücut yağının birikmesi sonucu ortaya çıkan, her yaştan bireyi etkileyen ve ülkemizde de artış gösteren ciddi bir halk sağlığı sorunu. Vücudumuza olan etkileri arasında en iyi bilineni kardiyovasküler ve metabolik sisteme olan etkileri. Obezite, vücudumuzdaki damarları ve hormonları olumsuz yönde etkileyerek diyabet ve hipertansiyon gibi kronik hastalıklara neden olur. Son yıllarda obezite ile göz hastalıkları arasındaki ilişki de yapılan çalışmalarla araştırılmış bulunuyor. Göz sağlığı da diğer organlarımız gibi kan damar hastalıkları ve vücudumuzun genel sağlık durumundan etkileniyor.

OBEZİTE VE KATARAKT
Yapılan uzun süreli araştırmalarla obezitenin katarakt gelişiminde etkili olduğu saptanmış. Obez kişilerde yağ dokulardan salgılanan leptin hormonunun vücuttaki oksidatif stres seviyesini artırarak katarakt oluşumunu hızlandırdığı düşünülüyor. Ayrıca obez kişilerde artan iltihap süreçleri, obeziteye bağlı diyabet gibi damar hasarına sebep olan hastalıklar sonucunda doğal merceğin beslenemediği ve atık maddelerden temizlenemediği görüşü de mevcut. Tüm bunlar obez kişilerde diğer sağlıklı bireylere göre daha hızlı katarakt oluşumuna sebep oluyor.

OBEZİTE VE GLOKOM
Obezitenin göz içi basıncını artırdığı çalışmalarla gösterilmiş olmakla birlikte glokom gelişimiyle doğrudan ilişkisi olduğu gösterilememiş. Ancak glokomun en önemli risk faktörü oküler hipertansiyon, yani yüksek göz tansiyonu, obez hastalarda daha sık olduğundan obezitenin dolaylı glokom risk faktörü olduğu söylenebilir. Obez kişilerde göz içi basıncı artışının sebepleri farklı birkaç mekanizma ile açıklanmaya çalışılmış. Bunlardan birincisi artan göz çevresi yağ dokusunun göze bası yapması ve göz içi basıncını artırması. İkincisi ise tıpkı diyabet ve hipertansiyon hastalarında olduğu gibi damarsal patolojiler. Obezitenin etki ettiği üçüncü mekanizma ise inflamasyon. Artan inflamasyon, yani iltihap, görme sinirinde ve trabeküler ağda neden olduğu oksidatif strese bağlı olarak dokuların kendini atık maddelerden temizlemesinde yetersizlik ve dokuların beslenme bozukluklarına karşı daha hassas olması durumlarını geliştirir.

OBEZİTE VE SARI NOKTA
Halk arasında ‘sarı nokta’ hastalığı olarak bilinen yaşa bağlı makula dejenerasyonu günümüzde yaşlı bireylerdeki en önemli körlük sebeplerinden biri. Bu hastalığın nedenleri arasında daha önce yapılan çalışmalarda hipertansiyon ve hiperlipidemi gösterilmiş. Obezitenin bu hastalığa olan etkisi uzun yıllardır araştırılmış ve kanıtlanmış. Obez kişilerde makula dejenerasyonunun normal beden kitle indeksine sahip bireylere göre daha fazla olmasının nedenleri arasında yüksek leptin hormonu ve diğer inflamatuar maddelerin yaptığı oksidatif stres gösteriliyor.

OBEZİTE VE RETİNOPATİ
Çalışmalar, obez diyabetik hastalarda diyabetik retinopatinin (şeker hastalığına bağlı göz bozukluğu) daha erken ve sık görüldüğünü göstermiş bulunuyor. Aynı zamanda obez kişilerde tıpkı diyabet hastalarında olduğu gibi göz içindeki vasküler büyüme hormonlarında ve inflamatuar maddelerde artış izlenmiş. Obezitenin yine leptin hormonu fazlalığı nedeniyle diyabetik retinopati ve hipertansif retinopatiye (hipertansiyona bağlı göz bozukluğu) sebep olduğu düşünülüyor.

OBEZİTE VE DİĞER GÖZ HASTALIKLARI
Retina atardamar ve toplardamar tıkanıklığı gibi damarsal hastalıkların obez hastalarda normal bireylere göre daha fazla olduğu yapılan bazı çalışmalarda gösterilmiş. Bu durum obezitenin sebep olduğu kan viskozitesinin, yani kanın yoğunluğunun artışıyla ilişkilendirilmiş. Ayrıca yine obez hastalarda normal bireylere göre daha sık olan hipertansiyon, diyabet gibi hastalıklar, retina damarlarında tıkanıklık sebepleri arasında gözleniyor. Bu durum obeziteyi dolaylı olarak bir risk faktörü yapıyor.
Daha az sıklıkla görülen obezite ilişkili diğer göz hastalıkları arasında obstrüktif uyku apnesi ile ilişkili durumlar var. Obstrüktif uyku apnesi obez bireylerde görülmekte olup, gözlerde sulanma, batma hissi ve bulanık görmeye sebep olan kuru göz hastalığına ve gevşek kapak sendromuna; santral seröz koryoretinopati, non-arteritik anterior iskemik optik nöropati gibi görmede ani kayıplara sebep olan hastalıklara neden olur.
Günümüzde obez olan bir bireyin zayıflaması ile bu hastalıkların iyileşebileceğine dair kesin sonuç gösteren bir çalışma yapılmamış ancak güncel olarak yapılan bir çalışmada obezite cerrahisi sonrası zayıflayan bireylerde göz damar yapılarında iyileşme olduğu gösterilmiş bulunuyor.