Korona soruları kafalar karışık

HANGİ cins aşı yaptırmalıyım? Bebeğimi emziriyorum, aşı yaptırabilir miyim? Hamileyim koronavirüs aşısı olabilir miyim? Şeker, kalp, böbrek, astım, romatizma, kronik hastalığım var, alerji bünyeliyim aşı yaptırabilir miyim?
Öncelikle şunu belirtmeliyim; hamileliğin ilk 3 ayı dışında emziren anneler dahil herkes koronavirüs aşısı yaptırabilir. Kanser tedavisi gören hastalar, bağışıklık baskılayıcı ilaç kullananlar, kronik bir hastalık nedeniyle sürekli hekim kontrolünde olanlar, kendilerini izleyen doktorlarıyla görüşerek hastalığının evresine göre aşı yaptırabilirler.

BEBEKLERİNİ DE KORURLAR

Koronavirüs aşısını yaptıran emziren anneler, sütleri aracılığıyla bebeklerine de koruyucu antikor ve çeşitli maddeler vererek, onları koronavirüsten korur. Kalp, tansiyon yüksekliği, şeker, böbrek hastalığı, astım, alerjik bünyeli olmak, kronik hastalık bulunmak genelde aşı olunmasına engel değil. Hatta bu çeşit hastalığı olanların öncelikle aşı yaptırmalarında yarar var. Ancak alerjik bünyeli olanlar aşı merkezine gittiklerinde mutlaka doktorlarına alerjilerini belirtmeli. Alerjik bünyeli olan kişiler aşı yapıldıktan sonra en az yarım saat aşı yapılan merkezde kalmalı ve daha yakından izlenmeli.

ALMAN MI ÇİN AŞISI MI?

Hangi cins koronavirüs aşısını yaptırmalıyım sorusuna gelince... Ülkemizde şu an Alman Pfizer firmasının Biontech aşısı ve Çin Sinovac firmanısının Koronovac aşısı uygulanıyor. Her iki aşı da güvenli. Her iki aşının da koruyuculuğu yeterli. Hastaneye yatacak kadar ağır hastalıkların yüzde 100’ünü önlemektedirler.
Pfizer-Biontech aşısının koruyuculuğu ilk dozdan 15-20 gün sonra yüzde 80-85 dolaylarına ulaşıyor. 2. dozdan sonra bu koruyuculuk yüzde 90-95 gibi çok yüksek oranlara çıkıyor.
Sinovac-Koronovac aşısının koruyuculuğu ancak 2. doz aşıdan 15-20 gün sonra yüzde 80-85 dolaylarına ulaşıyor.
Pfizer-Biontech aşısı, MRNA aşısıdır, laboratuvarda yapay olarak üretilen MRNA aşıları, tıpkı kendi MRNA’larımız gibi çalışarak vücudumuzun immun sistemini uyarır. Uyarılan immun sistem, uyarıyı tıpkı vücuda koronavirüs girmiş gibi algılar ve antikor oluşturur. Ayrıca hücresel bağışıklığı da uyararak vücuda koronavirüs girdiğinde vücudun onu tanıması ve yok etmesi için gerekli maddeleri salgılaması için vücut hücrelerini eğitir. Bu MRNA’lar sonra 24-48 saat içerisinde yıkılarak vücuttan atılır. Vücutta kalıcı hiçbir hasar oluşturmaz. vücudun genlerini değiştirmez. Önemli hiçbir yan etkisi yoktur.
Sinovac-Koronovac aşısı, ölü virüs aşısıdır. Koronavirüsler tavuk yumurtası embriyosu içinde çoğaltıldıktan sonra öldürülerek hastalık yapma özellikleri yok edilir. Bu ölü virüsler insana verildiğinde vücut onları gerçek koronavirüsü gibi algılayıp antikor üretir. Bu ölü virüsler ayrıca hücresel bağışıklığı da uyararak, vücuda koronavirüs girdiğinde vücudun onu tanıması ve yok etmesi için gerekli maddelerin salgılamasını sağlar. Bu ölü virüs de hiçbir zarar vermeden kısa sürede vücuttan atılır.

YAN ETKİLER TOLERE EDİLEBİLİR

Koronavirüs aşılarının yan etkilerine gelince... Aşı yapıldıktan sonraki 24-48 saat içinde aşı yerinde kızarıklık, şişlik, ağrı, yanma, genel bir yorgunluk hali, hafif ateş, titreme, baş ağrısı, eklem ağrısı, kas ağrısı, kusma, ishal gibi hafif yan etkiler olabilir. Şişlik, kızarıklık olan bölgeye soğuk uygulanması, akollü, kolonyalı bez, yorgunluk için istirahat, ağrı - ateş için paracetemol - ibuprofen gibi ilaç uygulanması yeterli olabilir. Bu yan etkiler kişide hiç bir ciddi soruna neden olmaz.
Koronavirüs aşılarında aşıdan daha verimli yararlanmak, etkinliğini artırmak ve antikor oluşumunu yükseltmek için aşıdan önceki 2-3 gün ve aşıdan sonraki 7-10 gün mümkün olduğunca yorucu aktivitelerde bulunulmamalı, yeterli ve dengeli beslenilmeli, alkol, sigara ve stresten uzak durulmalı, günde en az 7-8 saat düzenli uyunmalıdır.