Kadınlarda idrar sorunu

Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof.Dr.Niyazi Aşkar konuyla ilgili sorularımıza şu yanıtları verdi;

- Yaşla birlikte de sıklığı artmaktadır. İdrar kaçırmada etkili faktörler nelerdir?
Zor doğumlar, doğumun uzun sürmesi, karın içi basıncını artıran durumlar: Bunlar içersinde sigara kullanımı, kronik öksürükler, astma, kronik kabızlık, ağır ve zorlayıcı işlerde çalışma sayılabilir. Ayrıca şişmanlık, geçirilmiş alt karın operasyonları, menopoz, yaşlanma, ilaçlar, bağ dokusu bozukluğu sayılabilir.

- İdrar kaçırmanın hangi tipleri vardır?
Sadece karın içi basınç artışı sonucu idrar kaçırılmaktaysa, yani öksürme, ıkınma, gülme, ağır kaldırma, sıçrama gibi durumlarda olmaktaysa buna “stres tipi idrar kaçırılması” denir. Mesanenin adalesinin aşırı uyarılması ve kasılması nedeniyle oluşan idrar kaçırılması ise “urge (acil ya da sıkışma tipi) idrar kaçırılması”dı. Bazı olgularda ise hem stres, hem de sıkışma tipi idrar kaçırılması birlikte olmaktadır. Buna da “karışık (ya da mikst tip) idrar kaçırma” denmektedir. Ayrıca idrar kaçırılması olsun ya da olmasın, bazı olgularda sıkışma, sık idrar ve gece sık idrara kalkma gibi durumlar birlikte olduklarında “aşırı aktif mesane” diye adlandırılır ve bu durumda da yaşam kalitesi olumsuz yönde etkilenmektedir.

- İdrar kaçırmanın yaşam kalitesine etkileri nasıldır?
* Sosyal izolasyon
* Hobilerden vazgeçme
* Fiziksel aktivitelerde kısıtlama
* Cinsel aktiviteden vazgeçme
* Suçluluk/depresyon
* Kendine saygı ve güveni yitirme
* Korku (yük olma, kontrol edememe, idrar kokusu)
* İşini kaybetme, üretkenlikte azalma
* Özel yatak ve iç çamaşırları
* Ailevi problemler

- Bu hastalıklara nasıl tanı koyulabilir?
* Burada hastalardaki yakınmalarla ilgili sorulara verilen cevaplar ve muayene değerlendirmede epeyce yardımcıdır.
* Ayrıca idrar analizi ve kültürü, idrar günlüğü dediğimiz günlük alınan sıvıların ve yapılan idrarın, kaçırma olup olmadığının kaydedildiği formun doldurulması, idrar yaptıktan sonra mesanede kalan artık idrar miktarının değerlendirilmesi ile tanı konabilir. Gereğinde ürodinamik inceleme denen ve mesane basıncını ölçebilen yardımcı incelemelere de başvurulabilir. Çünkü tanı ne kadar doğru olursa tedavi de o kadar başarılı olacaktır. İdrar kaçırma karın içi basınç artışıyla birlikte olmaktaysa daha ziyade operasyon tedavide ön planda olurken, sıkışma tipi idrar kaçırılmasında ise ilaç ve davranış tedavisi öncelikli olarak düşünülmelidir.
* Tanıda ultrasonografi, radyolojik, endoskopik yöntemler de kullanılabilir.
* Ayrıca hastanın yaşam kalitesini ne derecede etkilediğini anlamak için de yaşam kalitesini sorgulayan soru formları kullanılmaktadır.

- Tedavi yöntemleri ve dikkat edilmesi gerekenleri de anlatır mısınız?
* Kafeinin azaltılması: Kahve, çay, kola vs
* Sıvı kısıtlaması: Aşırı sıvı tüketimi azaltılmalı. Yatmadan önce sıvı alımı makul ölçüde kısıtlanmalı
* Sigaranın bırakılması
* Kabızlığın önlenmesi
* Kilo kaybı
* Çatıyı oluşturan kasların egzersizle güçlendirilmesi de idrar kaçırılmasını önleyici tedbirler arasında sayılabilir. Egzersizler için yardımcı uyarıcı cihazlar da kullanılabilir. Manyetik sandalye diye adlandırılan sandalyede manyetik akım verilerek de bu adaleler çalıştırılabilmektedir.
* İlaç tedavisi: En çok kullanılan ilaçlar mesane adalesine olan uyarıyı önleyen ilaçlardır. Son yıllarda kullanılan ilaçların etkinliği artırılmış, aynı zamanda yan etkileri ise asgariye indirilmiştir. Gene de ağız kuruluğu, kabızlık gibi yan etkilerinin olabileceği bilinmeli ve glokom gibi göz hastalıkları olanlarda ve kalp hastalıklarında dikkatli olunmalıdır.
* Cerrahi tedavi: Son 15 yılda uygulanan ve başarı oranı üzde 90 civarında olan sling (askı) operasyonları ön plana geçmiştir. Burada askı için ağ şeklinde hazırlanmış olan sentetik yapı vaginal yolla kısa sürede uygulanabilmektedir.
İdrar kaçırma şikayeti olanların çekinmeden mutlaka bir hekime müracaat etmesi gerekir. Tanı ve tedavisi ancak bu yolla mümkündür.