Etil yerine metil yaşam yerine ölüm

Bu soruların cevaplarını Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Acil Tıp Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Gürkan Ersoy anlattı:

MESELE SANAYİ ALKOLÜ
Kaçak rakı, kelime anlamı olarak, alkollü içkilerde alkol olarak ‘etil’ yerine ‘metil’ alkol kullanılmasıdır. Normalde alkollü içkilerde (rakı, votka, vs.) alkol olarak ‘etil alkol’ kullanılır, fakat etil alkolün üretim ve satışı devletimizin çok sıkı denetimi altındadır. Fiyatı yüksek, temini zor ve özel izinlere tabidir. İnsan sağlığını gözetmeden, ucuz ve kısa yoldan para kazanmak isteyen, kötü ve art niyetli kişiler, son derece kirli ve ilkel ortamlarda (bodrum, merdiven altı vs) kaçak alkollü içki üretmekte ve içine etil alkol yerine çok daha ucuz olan ‘metil alkol’ (ispirto olarak da bilinir, yanlışlıkla içilmesin diye piyasada renklendirilerek satılmaktadır) koyarlar. Metil alkol de, bir tür alkoldür. Etil alkole göre daha ucuz ama çok zehirlidir.

METİL NERELERDE BULUNUR
Metil alkol sanayide solvent (eritici), boya çıkarıcı, vernik, arabalarda antifriz sıvısı, cam yıkama sıvıları, ucuz kaçak kolonya, ispirto gibi maddeler içinde bulunmaktadır. Etil yerine metil kullanımında
ilk ve en ciddi belirti; geri dönüşü olmayan körlüğe kadar giden görme bozukluğudur. Aynı zamanda kan değerlerimizi bozarak, hastamızda asidoz denilen, ağır bir klinik durum ortaya çıkar ki bu durum, kalbimizin durmasına, dolayısı ile ölüme neden olur. İşte bahsettiğimiz formik asit bu olayların nedenidir.

BELİRTİLER 3 EVREDE
* Birinci evre (alımdan sonraki ilk saatlerde) görülen belirtiler: Sarhoşluk, mide ağrısı, bulantı, kusma, kendini iyi hissetmeme vs. Bu belirtiler alkol alımı sonrası ortaya çıkabilen klasik belirtiler olduğu için kişinin dikkatini çekmez
* İkinci evre: Sessiz evredir. Alkol alımını takiben 3-30 saat süre ile kişide hiçbir belirti ve bulgunun olmadığı sessiz dönemdir, yani ortada bir sağlık sorunu yok gibi olsa da bu dönem aslında fırtına öncesi sessizlik dönemidir.
* Üçüncü evre: Artık hastada geri dönüşü olmayan, tedavisinin güç, yoğun bakım ve hemodiyaliz (suni böbrek makinesine bağlanarak kanın zehirli maddelerden temizlenmesi) tedavilerinin gerektiği ve hastada ciddi ölüm tehlikesinin olduğu evredir. Hastanın kan değerleri ciddi şekilde bozulmuş, kandaki potasyum maddesinin seviyesi düşmüş, görme bozuklukları (bulanıklık, kar yağdı manzarası, kişinin kendisini tipi altında yürüyormuş hissi, göz sinirlerinin çürümesi sonucu görme alanında daralma, körlük, sara nöbeti, koma, nabızda yavaşlama veya hızlanma, kalp atışlarında düzensizlik ortaya çıkar ve uygun tedaviye zamanında başlanamaz ise hasta kısa süre sonra maalesef kaybedilir.

İLK YARDIM ACİL TEDAVİ
Zehirlenen kişiyi önce kişiyi rahat bir ortama yatıralım, kravat, eşarp, fular, pantolon kemerini çözelim ki rahat nefes alıp versin. Sonra alkol alıp almadığını soralım, bulantı, kusma karın ağrısı, sarhoşluk hali, görmede bulanıklık, tipi de yürüyormuş gibi görüntü, çevresindeki şeyleri görememe gibi belirtiler varsa süratle 112’yi arayıp ambulans ile acil servise gitmesini sağlayalım…

TEDAVİ YÖNTEMLERİ
Kandaki zehirli metil alkolü uzaklaştırmak için en etkin tedavi yöntemlerden biri piyasada satılan bildiğimiz alkollü içeceğin belirli oranda sulandırılarak hastaya içirilmesidir. Bu yüzden hasta, kaçak rakı zehirlenmesiyle acil servise getirildiği zaman, biz acil servis ekibi, hasta yakınlarından en yakın bakkal, marketten acilen rakı getirmelerini isteriz. Hasta yakınları da haklı olarak konuyu bilmedikleri, rakıyı isteyen doktor ve hemşirenin rakıyı kendisinin içeceğini zannederek, hangi marka rakı alalım? En kalitelisini mi? diye sorarlar. Bu da olayın ironik boyutudur.