Anılarınızı iyi biriktirin
Alzheimer ve Demans günümüzün en yaygın ve zor hastalıkları arasında. Hem hastayı hem de hasta yakınlarını tüketen bu hastalığın tedavisi henüz yok. Hasta sayısı ise yaşlanan nüfusa bağlı olarak hızla artıyor. Halen dünyada 35 ile 40 milyon, Türkiye’de ise 400 bin Alzheimer hastası var.
Alanında sadece Türkiye değil Avrupa’nın da önde gelen isimlerden olan Nöroloji Uzmanı Dr. Aysel Gürsoy, “Ortalama 60 ile 65 yaşından sonra sıklıkla ortaya çıkıyor. Yaşı 65’in üzerinde olan her 20 kişide biri, 80 yaşından sonra ise her 3 kişiden biri Alzheimer hastası oluyor” diyor.
Hastalar ve hasta yakınları açısından çok önemli bir boşluğu dolduracak olan Türkiye’nin ilk Alzheimer ve Demans üzerine ihtisaslaşmış huzur ve yaşlı bakım evi Dr. Aysel Gürsoy ve Dr. Banu Kınay yönetiminde 5 ay önce faaliyete geçti. Dr. Gürsoy ‘Anılar’ isimli tesisi kurma nedenlerini şöyle açıklıyor:
İlk ihtisas bakım evi
Alzheimer henüz bilmediğimiz bir nedenle beyindeki nöronların ölmesiyle sinsi bir şekilde başlayıp geriye dönüşü olmayan, kişiden kişiye değişerek 10 ile 20 yıl gibi süren nörodejaratif bir hastalık. En belli başlı özellikleri yakın bellek dediğimiz hafıza kayıtları, davranış biçimlerinde bozukluk, daha önce olmayan kişilik belirtilerinin sergilenmesi. İlgi kayıpları, izol hayal görmeler, yakınlarını, bakıcılarını hırsızlıkla, cinsel tacizle suçlama, para harcama biçimlerinde değişiklik aşırı savurganlık ya da cimrilik gibi. Alzheimer hastası için öyle bir zaman geliyor ki, artık sadece anıları onu ana bağlıyor. Hastada yeni kayıt yok. Ta ki eski belleğe anıların saklandığı bölüme gidinceye kadar eşine kim diyor, nasıl yemek yenir, banyo ne demektir, aç mıyım, tok muyum bilgileri giderek kayboluyor. İlk anılar iyi olursa pozitif duygular insanı daha sağlıklı tutuyor, sizinle ilgilenmek isteyen insanı daha coşkulu kılıyor. Merkezimizde uzun ve kısa süreli bakım, hastane sonrası evde bakım için bakıcıyı ve hasta yakınlarını eğitmek, evdeki hazırlıkları yapmak, hasta yakınlarına psikolojik danışmanlık gibi hizmetler veriyoruz. Genel sağlık sorunu nedeniyle bir süre bakım merkezinde bulundurulan hasta evde bakıma uygun hale geldiğinde tekrar gönderiliyor.”
Su içmeyi, yemeyi unutuyorlar
Alzheimer hastalarının zaman zaman değişik ihtiyaçları olabileceğini söyleyen Dr. Aysel Gürsoy, “Genel durum bozukluğu beslenme bozukluğu, su içme eksikliği, enfeksiyon, depresyon olabilir” diyerek sık yaşanan sorunları şöyle özetledi:
“Hasta su içme, yemek yemeyi unutur. Demansı ilerletecek ya da ek sağlık sıkıntıları çıkartacak sorunlar olur. Hastada huzursuz ve uyku bozuklukları olur. Susuzluğun verdiği beyin bozukluğu, böbrek rahatsızlığı gibi sorunlar yaşanır. Böyle zamanlarda da merkezlerden destek alınabilir. Alzheimer hastalığında erken tanı, ilaçların erken başlanması önemli. Çünkü zamanla önce kısmi, sonra tam bakım devresi gerekiyor. Bu dönemde hastalar konuşmayı, yürümeyi, yemek yemeyi unutuyor, paranoya, saldırganlık gibi davranış bozuklukları gelişiyor. Erken tanı ile hastanın güvenliğini sağlamak, ekonomik hayatını planlayıp istismarları engelleme, nerede hangi çocuğuyla kalacak, gibi planlamaları daha aktif iken yapmak mümkün.”
Bakım gideri 2500-3500 TL
Bakım giderleri hastanın evresine göre, konaklama, yaşamsal ihtiyaçları ve bakım gereksinmelerine göre değiştiğini belirten Kurum Müdürü Dr. Banu Kınay, 38 yataklı kurumda doktor gözetiminden her biri alanında uzman personel bulunduğunu söyleyerek, “Ortalama bakım gideri 2500 ile 3500 TL arasında değişir” bilgisini verdi.
Hasta yakınlarını tüketiyor
Bakım sürecinin hasta yakınına artı yük getirdiğini bu nedenle kardeşler arası kavgalar, eşler arası boşanmaya varan anlaşmazlıklar çıktığına dikkat çeken Gürsoy “ Bizim karşılaştığımız hasta yakınları hastalarından kurtulmak için bakım evi aramıyor. Süreçle başa çıkamayıp, bakıcılarla bu süreci yönetemeyip tükendikleri için, hastaları için daha iyi olacağı umuduyla bakım evine geliyorlar. “ diyor. Kurum olarak öncelikle hastanın ailesini bilinçlendirerek hastanın yaşamını ve bakımını planladıklarını söyleyen Gürsoy “Bakım verenin tükenmişliğini engellemek için bakıcı ihtiyacının planlanması, başta güvenlik olmak üzere çeşitli bakım ve sağlık hizmetlerinin evde yürütülmesinin mümkün olmadığı zamanlarda hasta yakınlarının ihtiyaçları karşılıyoruz.” bilgisini veriyor.
belirten Dr. Kınay “Örneğin yatağa bağımlı hastaların bakımı yatak içi ve yara bakımları konusunda uzmanlaşmış sağlık personeli tarafından yürütülmeli. Amaç yarayı tedavi değil, yaranın oluşmasını önlemek olmalı” diyor.
Hastaları arasında “Bugün egzersiz yapmadık diyenden, haydi pikniğe gidelim çağrısını yapana, köşesinde sessiz sedasız oturandan, yatağa bağımlı oksijen tüpüyle nefes alabilene kadar çok değişik gruplar olduğunu belirten Dr. Kınay “ Hastalıkların evresine göre odaları salonları planlayıp örneğin 10 değişik hastadan en uyumlularını bir araya getirerek keyifli bir yaşam alanı oluşturuluyor. Burada güvenlik çok önemli. Örneğin bir hasta balkonu kapı sanıp yürüyüp gidebilir. O nedenle Alzheimerli hastanın bakımında güvenlik gibi balkonların filelenmesi gibi pek çok detaya dikkat edilmesi gerekir “ açıklamasını yapıyor.
