Stanley’in insanları sevdiğine inanmıyorum

1999 yılında hayatını kaybeden yönetmen Stanley Kubrick, kimilerine göre dünyanın gelmiş geçmiş en iyi yönetmeni ve yaptığı her filmi klasikleşen mükemmeliyetçi bir deha. Efsane yönetmenin “Clockwork Orange” (Otomatik Portakal) filminin 50’nci yıldönümünde, başrol oyuncusu Malcolm Mcdowell ile görüntülü olarak konuştuk ve ondan Kubrick’in çalışma stilini dinledim.

◊ Nereden bağlanıyorsunuz?
- Kaliforniya’dan. Santa Barbara yakınlarından, Ojai’den bağlanıyorum.

◊ Bir klasik olan “Clockwork Orange”ın 50’nci yıl dönümü… Kubrick ile çalışmak profesyonel olarak sizi nasıl etkiledi?
- Filmin sonunda kurguda fikir ayrılıklarımız, hoşuma gitmeyen şeyler oldu. Ama onunla filmi çekmek harika bir deneyimdi, Stanley’le çalışmayı çok sevdim, onu çok sevdim. Benim gibi genç bir oyuncu için olağanüstü bir deneyimdi. İlk çıktığında filmdeki şiddetle ilgili o kadar büyük bir kargaşa vardı ki, yaptığımız tüm işler bu karmaşanın içinde kaybolmuştu. Psikolojik olarak rahatsız edici bir filmdi, buna şüphe yok. Anthony Burgess harika bir roman yazdı ve Stanley onu zekice beyazperdeye uyarladı. Bu çok sık olmaz. Genellikle harika romanlar uyarlama sırasında bir yerlerde bir şekilde anlamını yitirir. Biraz zaman aldı filmi anlamak ama geç olması, hiç olmamasından daha iyi.

KOSTÜMÜN TUHAF HİKAYESİ

◊ Karakteriniz Alex’in kostümü 50 yıl sonra bile hâlâ Cadılar Bayramı’nın en popüler kostümlerinden. Karakterin görüntüsüne nasıl karar verdiniz?
- Bunu sormana çok sevindim çünkü kostümün hikayesi var. Çekime başlamadan önce, haftada iki veya üç kez Stanley’in evine giderdim. Bir gün beni arabama kadar getirdi ve “karakterin ne giyeceği hakkında düşünüyor musun” dedi… “Bilmiyorum” dedim. “Neyin var yanında” dedi. “Sadece kot pantolon ve tişörtüm var, arabada da kriket malzemelerim var” dedim. Bana, “kriket kıyafetini giy” dedi. Özel bölgeleri koruyan kısım için, “bu ne” dedi? “Özel bölgeler için” dedim. Güldü, sonra “pantolonun üstüne giy” dedi. Bir süre sonra Bebas’ta bir mağazada kasanın yanında duran bir metrelik kirpik gördüm. Şaka olarak düşündüm, aldım Stanley’e getirdim, çünkü komikti. Stanley’e verdim, baktı ve bana taktı. Beni tek gözle, iki gözle fotoğrafladı, o şeyi takmak tuhaftı açıkçası. Ertesi gün aradı ve fotoğraflara baktığını söyledi. Tek gözde olan kirpiğin tuhaf olduğunu ama o tuhaflığın ne olduğunun anlaşılmadığını söyledi. Karakterin görüntüsü bu şekilde ortaya çıktı.

Stanley Kubrick’in, Anthony Burgess’in romanından uyarladığı “Otomatik Portakal”, 1972’de dört dalda Oscar’a aday gösterildi.

◊ Filmin kariyerinize etkisini nasıl değerlendiriyorsunuz?
- Bilmiyorum. Bazen, ticari olarak muhtemelen korkunç kararlar vermişimdir ancak o zamanlar verdiğim karar için mutlaka bir sebep vardır. Kariyerime çok hızlı başladım, dahi Lindsay Anderson ile çalıştım. Lindsay Anderson, dikkate değer bir yönetmen ve arkadaştı. Tabii ki, Stanley de harikaydı ve bir dehaydı… Ama Lindsay daha hümanistti, insan severdi. Stanley, daha çok yeren biriydi, hicivciydi. Stanley’in insanları çok sevdiğini sanmıyorum, bir şekilde onlara güvenmiyordu. Zıt kutuplardı ama ikisi de harika sanatçılardı. Lindsay ile yaptığım filmleri çok sevdim, “If”, “O Lucky Man”, “Britannia Hospital” gibi. Stanley “If”i dört kez izlemiş ve eşi Christiane’e bakarak, “Alex” karakterini bulduğunu söylemiş.

◊ Sonraki süreç nasıl ilerledi?
- Çekimlere kadar çok vakit geçirdik. Film izledik. Tuhaf olan ne biliyor musun? Stanley, tüm yönetmenlerden farklı olarak karakter hakkında hiç konuşmadı. Çünkü benim karakteri yaratacağımı düşündü. Bir keresinde ona karakteri sorduğumda, bana baktı ve “seni karakteri oynaman için işe aldım” dedi ve çekip gitti. Biraz moralim bozulmuştu ama sonra aslında bana harika bir hediye verdiğini fark ettim, “sen yarat ve göster kendini” dedi. Ben de öyle yaptım.

SANATSAL AMA TİCARİ FİLM YAPMA BECERİSİ VARDI

◊ Stanley Kubrick ile ilgili aklınızda kalan en belirgin hatıra neydi?
- Filmden sonra anlaşmazlık yaşadık ama onunla çalışmak muazzamdı. Stanley, Peter Sellers’ı çok severdi. Oyuncu, Stanley’in seçmesi için ne kadar çok şey verirse, o oyuncuyu o kadar çok severdi. Ona şaka yapmıştım. “Peter’la çalışmayı sevmene şaşmamalı, çünkü Peter 40 farklı ses ve karakter yapar, sen içlerinden sadece birini seçersin” demiştim. “Evet, muhtemelen bu yüzden çok seviyorum” dedi ve güldü. Stanley, o dönemde çalışan en başarılı film yönetmeniydi. Kışkırtıcı, sanatsal ve aynı zamanda ticari olabilen filmler yaptı. Bu üçü asla bir araya gelemezdi. Kubrick kendi başına bir kurumdu. Yapımcı, yönetmen, senaryo yazarıydı ama aynı zamanda harika bir teknisyendi, kamerayla, lenslerle, ses, ışık her şeyi bilirdi. Yönetmenden öte her şeyin ve her detayın üstündeydi, her şeyi biliyordu. Oyunculuğu, oyunculara bırakırdı. Pek çok insan onun mizah anlayışını bilmiyor. Ama gülmeye başlarsa, durduramazdı. Bazen sette kahkahası filmde yer almasın diye mendilini ağzına tıkardı. Birkaç kez şahit oldum mendili ağzındaydı ve gülmekten yanaklarından yaşlar süzülüyordu.

KORKU FİLMİ İZLEMEYİ SEVMİYORUM

◊ Sizi korku filmlerinde izlemeyi seviyorum. Sizi bu türe çeken özel bir şey var mı?
- Dürüst olmak gerekirse hayır. Korku filmi izlemeye bayılmıyorum, garip bir şekilde biraz çekingenim korku filmlerini izlemeye karşı. Ama benimki gibi bir yüz olunca, korku filmi teklifleri geliyor (gülüyor). Korku filmleri çekmekten zevk alıyorum, sadece seyrederken gerçekten zorlanıyorum.

İKİ EFSANEYLE FİLM YAPTIM

◊ Yakın zamanda yeni filmler yaptım dediniz. Bahseder misiniz?
- Bir tanesi Mark Wahlberg ile “Stu”, gerçekten çok güzel bir film ve şu anda filmin son rötuşları yapılıyor.

◊ Lily Tomlin ve Jane Fonda’yla olan filminiz?
- Harika bir hikâye ve bu iki efsane var filmde. Kolejde birlikte olan üç kız hakkında, 60 yıl sonra onlardan birinin cenazesindeyiz ve vefat eden benim karım.