“Toplum adımı engelli koydu...”

Elif Gamze Bozo adını ilk kez, 2011 yılında, Engelsiz Sanat Derneği’nin “Yorgan Altında Kimse Kalmasın Hareketi” ile duymuştuk. Elif Gamze, bu hareket kapsamında gerçekleştirilen “Yorgan” adlı fotoğraf sergisi için modellik yapan engellilerden biriydi. Bu sergi; ailesi tarafından yorgan altında saklanmayan, doğduğu evde bir günah değil de gerçek bir birey olarak algılanan, sosyal ve profesyonel yaşamda başarılı gençlerin estetik fotoğraflarından oluşuyordu. Fotoğraf sergisinde yer alan engelli bireylerin hayat hikâyeleri, izole bir yaşam süren diğer engelli bireylere ve ailelerine model oluşturacak nitelikteydi.

“Yorgan Altında Kimse Kalmasın Hareketi” kapsamında yürütülen faaliyetlerin diğer sivil toplum çalışmaları için örnek teşkil etmesi amaçlanmış ve hiç bir “duygu sömürüsü” teması işlenmemişti. Hedef; toplumun bilinç düzeyinin arttırılması ve engellilik algısının doğru yönde oluşturulması idi. Bu hareketin belki de en önemli başarısı, yorgan altından çıkıp kendine ve hayata dair çıkış yapmak isteyen engelli bireylerin seslerini duyurabilecekleri bir platforma kavuşmaları oldu.

Elif Gamze Bozo, 26 Aralık 1984’te Ankara’da, “cam kemik” hastası olarak dünyaya geldi. Ailesinin büyük mücadelesi sonunda kabul edildiği ilkokul yıllarını Osmaniye’de geçirdi. Ortaokul döneminde Ankara’ya yerleşti. Sağlık nedenlerinden dolayı okul hayatına Açık Lise’de devam etti. Eğitimini Anadolu Üniversitesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümü’nde tamamladı. 2008 yılında Ankara Fotoğraf Sanatçıları Derneği’nde fotoğraf sanatı eğitimi aldı. 2011 yılında da Anadolu Üniversitesi’nde Etkili Konuşma ve Diksiyon eğitimi gördü.

Cam kemik hastalığı (Osteogenezis Imperfekta), kemik yapısında da bulunan tip1 kollajenin yapı bozukluğu ile ortaya çıkan bir hastalık. Bu hastalıkta kemiklerde kolay ve sık kırılmanın yanısıra, mavi sklera, diş bozuklukları ve işitme bozuklukları da birlikte görülebiliyor. Cam kemik hastalığı ailevi geçiş gösterdiği gibi, anne ve babanın genetik yapısı normal olduğu halde anne rahminde oluşan mutasyonlar sonucunda da ortaya çıkabiliyor. Ailevi geçişte anne ve babadan biri hastalığa sahipse, çocuktaki hastalık riski yüzde elli. Bu hastalığın ağırlık derecesine göre dört farklı tipi bulunuyor. Ağır olgularda doğumda özellikle kaburga kemiklerinde kırıklar nedeniyle solunum yetmezliği oluşuyor ve bu hastalar kaybedilebiliyor.

Hastalığın daha hafif tiplerinde ise, kol ve bacak kemikleri düşme ve basit çarpmalar sonucunda kolayca kırılıyor. Cam kemik hastalığının en hafif şeklinde ise boy kısalığı ve kemik yoğunluğunda düşüklük gözleniyor, kırıklara ise nadiren rastlanıyor. Bu hastalıkta tekrarlayan kırıklar kollarda ve bacaklarda kalıcı şekil bozukluklarına yol açabiliyor. Bu şekil bozuklukları sonucu kişi ayakta duramaz, yürüyemez hale geliyor.

Son yıllarda cam kemik hastalığı tedavisinde önemli ilerlemeler meydana gelmiş bulunuyor. Bu hastalıkta damardan veya ağızdan kemik yıkımını önleyici tedaviler başarı ile kullanılıyor. Bu tedaviler ile hastalardaki kemik kırıklarının sıklığı azaltılabiliyor, kalıcı iskelet bozukluklarının oluşması önlenebiliyor veya azaltılabiliyor. Ancak bu tedaviye mümkün olduğunca erken yaşta başlanması gerekiyor. Çocukta tekrarlayan kırıkların yol açtığı şekil bozuklukları oluşmadan tedaviye başlanır ise başarı şansı yükseliyor.

Elif Gamze Bozo’nun cam kemik hastası olduğu dünyaya gelir gelmez anlaşılmış. Bu tatlı kız halen yaşamını tekerlekli sandalyede sürdürüyor.

Ancak o yaşamda “engelli” değil “üretken” bir birey olarak varlık gösteriyor. Üniversiteyi okurken Evrensel Gazetesi ve Hayat Televizyonu kanalında beş yıla yakın muhabirlik yapan Bozo, aynı zamanda “Ankara Sosyalist Kadın Platformu” ve “Barış İçin Sanat Girişimcisi” üyesi. Halen Türk Telekom Assistt Rehberlik ve Müşteri Hizmetleri Çağrı Merkezi’nde iletişim asistanı olarak çalışıyor. Yazarlık ve fotoğraf sanatı ile de ilgilenen Elif Gamze Bozo, 2008 yılında kendi çalışması olan “Hayata Bir de Buradan Bakınız” adlı bir fotoğraf sergisi açtı. 2010 yılında “İlle de Hayat”, 2012 yılında “Gitmek İçin Gelir Aşk”, 2015 yılında ise “Kambur Güvercin” adlı kitaplarını okuyucularıyla buluşturdu.

Elif Gamze Bozo’nun edebiyat alanında pek çok ödülü var. 2010 yılında TÜBİTAK “Yürüyen Akıl Projesi”nde onur ödülüne lâyık görülen Bozo; 2013, 2014 ve 2015 yıllarında da Uluslararası Edebiyat ve Kültür Şöleni’nde yılın başarılı yazarı seçildi ve yine onur ödülüne lâyık görüldü. 2013 yılından bu yana Engelsiz Sanat Derneği’nin “Yorgan Altında Kimse Kalmasın Hareketi” kapsamında “Anadolu’yu Tanıyor muyuz?” gezici belgesel fotoğraf sergisi Türkiye’nin birçok yerinde sergilenmeye devam ediyor. Serginin bu seferki durağı Ankara! Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sergi Salonu’nda gerçekleşecek olan serginin açılışı 28 Mart Pazartesi günü saat 13.00’te. Sergi, 3 Nisan 2016 tarihine kadar açık kalacak.

Elif Gamze Bozo, kendisi için, fotoğraf sanatının zamana tanıklık etmek olduğunu söylüyor. “Ben de kendi dönemime tanıklık ederek gelecek zamanda yaşayacak insanlar için, dünyanın ötekileştirilmiş insanlarını fotoğraflarımda yansıtmaya çalışıyorum. Fotoğraf çalışmalarımda genellikle ‘ötekileştirilmiş’ insanlara yer veriyorum. Kadınlar, çocuklar, yaşlılar, mülteciler, ezilen halklar ve tabii ki engelliler…” diyor. Ve bizlere son bir not iletiyor “Hayatımda bana göre engel yok. Zaten ben engelli değilim ki, toplum adımı engelli koydu…”

Engellerimizi hissettirmeyecek engelsiz bir yaşam dileği ile…