Farkında mıyız?..

Birleşmiş Milletler 2008 yılında, otizm konusunda farkındalık yaratarak otizmden kaynaklanan sorunlara çözümler yaratmak amacıyla, tüm dünyada Nisan ayını "Dünya Otizm
Farkındalık Ayı", 2 Nisan’ı ise "Dünya Otizm Farkındalık Günü" olarak ilan etmiş bulunuyor.

Otizm, yaşamın ilk üç yılı içinde ortaya çıkan ve yaşam boyu devam eden, sosyal etkileşim, sözel ve sözel olmayan iletişimde problemler, tekrarlayıcı davranış ve kısıtlı ilgi alanları ile kendini gösteren, karmaşık gelişimsel bir bozukluk. Günümüzde her 110 çocuktan birini etkilediği bilinen ve pek çok ailenin hayatının altüst olmasına yol açan bu bozukluğun yirminci yüzyılın ortalarına kadar bir adı bile yoktu. 1943’te Dr. Leo Kanner 11 çocuk üzerinde yaptığı çalışmalar sonunda literatüre ‘Erken Çocukluk Otizmi’ terimini kazandırdı. Aynı yıllarda Hans Asperger, bugün Asperger Sendromu olarak bilinen, aynı bozukluğun daha hafif bir biçimini tanımladı.

Otizm erkek çocuklarda kız çocuklara oranla 3-4 kat daha fazla görülüyor, her 54 erkek çocuktan biri günümüzde otizm riski taşıyor. Ülkemizde sağlıklı istatistikler olmaması nedeniyle, tahmini olarak 550.000 otizmli birey ile 0-14 yaş grubunda 150.000 civarında otizmli çocuk bulunduğu varsayılıyor. Otizmli bireylerin ebeveynleri, kardeşleri, yakın akraba ve çevreleri de hesaba katılırsa, tüm Türkiye’de otizmden etkilenen 2 milyondan fazla kişiden söz edilebilir.

Otizmin bugün için bilinen tek tedavisi özel eğitim. Özel eğitimin amacı, çocuğun ihtiyaçlarına yönelik olarak planlanmış programlarla, çocuğun gelişimsel olarak mümkün olduğunca akranları düzeyine ulaşmasını sağlamak. Bu çocukların erken dönemde tanınması ve uygun eğitime başlanması, hastalığın gidişatı ve ilerleyen dönemlerde karşılaşılabilecek problemlerin en aza indirgenmesi açısından çok önemli. Otizm tanısı genelde 3 yaşından itibaren kesin olarak konmakta. Ancak yapılan çalışmalar otizmin 18 aydan itibaren tanınmasını olası kılıyor. Otizmin uyarıcı işaretlerinden birinin bile ortaya çıkması çocuğun bu alanda uzman kişilerce değerlendirilmesini gerektiriyor. Bu uyarıcı işaretler ise, özetle;

*Sosyal etkileşimde bozukluklar (en az iki semptom)
- Sosyal etkileşimlerde zorluk yaşama
- Çocuğun gelişim seviyesine uygun olarak yaşıtlarıyla ilişkisinin eksikliği
- Başarıları, ilgi alanları veya haz aldığı şeyleri diğerleriyle paylaşmada isteksizlik
- Sosyal veya duygusal etkileşime katılım sağlayamama veya cevap verememe
*İletişim bozuklukları (en az bir semptom)
- Konuşulan dilin gelişiminin gecikmesi veya dil gelişiminin olmaması ve çocuğun bu
eksikliğini hareketlerle telâfi etmeye çalışmaması
- Konuşabilen çocuklarla konuşma başlatma veya konuşmayı devam ettirme konusunda
yetersiz girişimler
- Tekrarlayan, kalıplaşmış veya çok öznel dil kullanımı
*Hayali veya sembolik oyun oynaması (en az bir semptom)
- Çocuğun gelişim seviyesine uygun olarak taklide dayalı sosyal oyunlar oynamaması
- Çocuğun spontane, hayali oyun oynamaması
*Tekrarlayan, sınırlı ve kalıplaşmış aktiviteler, davranışlar ve ilgi alanları (en az 1 semptom)
- Sınırlandırılmış ve kalıplaşmış anormal ilgi alanlarıyla meşgul olma
- Bir işlevi veya amacı olmayan rutinleri veya tekrarlanan hareketleri ısrarla yineleme
- Nesnelerin parçalarıyla sürekli meşgul olma

Autism Speaks, 2005 yılından beri ABD'de faaliyet gösteren ve otizm üzerine bilimsel ve savunu faaliyetlerinde bulunan dünyadaki en büyük organizasyon. Tüm dünyada 40'tan fazla ülkede, otizm konusundaki uluslararası araştırmalar ve farkındalık çalışmaları bu organizasyon tarafından destekleniyor.

Her yıl 2 Nisan günü, Autism Speaks organizasyonunun girişimi ve Uluslararası Otizm Topluluğu’nun desteği ile farklı pek çok kent simgesi, otel, konser salonu, müze, köprü vb. noktada otizmin simgesi haline gelen mavi renkli aydınlatma kullanılması sağlanarak otizme yönelik ortak bir mesaj yaratılmaya çalışılıyor. New York’ta Empire State Binası, Los Angeles’ta Universal Stüdyo binası, Brezilya’da Kurtarıcı İsa Heykeli, Avustralya’da Sidney Opera Evi bu zamana kadar mavi ışığın yakıldığı en bilinen noktalar arasında.

Tohum Otizm Vakfı; bu zamana kadar 1000 ayrı noktada gerçekleştirilen, geçen sene 6 kıta, 40 ülke ve 600 şehirde dünya çapında uygulanan “Mavi Işığı Yak“ projesine Türkiye’den destek sağlıyor. Vakıf, otizme yönelik farkındalığı arttırmak için İstanbul’da Boğaziçi ve Fatih Sultan Mehmet Köprüleri’ni, ayrıca Avrupa’nın en yüksek 2. binası olan İstanbul Sapphire’i, 2 Nisan Çarşamba günü saat 19:00- 21:00 arasında mavi ışık ile aydınlatarak hem Türkiye’de otizme dikkat çekmiş, hem de bu küresel harekete destek vermiş oldu.

Uzun yıllardır otizme ve otistik bireylerin eğitimine hizmet veren Türkiye Otistiklere Destek ve Eğitim Vakfı da bu akşam saat 20.30’da, İş-Sanat’ın destekleriyle, İş Bankası- İş-Sanat Kültür Merkezi’nde harika bir konser gerçekleştiriyor. Sanatçı Mehtap Saraç Azami’nin organizasyonu ile düzenlenen, sunuculuğunu Ece Pirim’in yapacağı bu konsere ; Şef Önder Gülfidan ve sanatçılar Mehtap Saraç, Melihat Gülses, Esra İçöz, Ayşe Ekiz, Şef Önder Gülfidan, Sanatçılar Mehtap Saraç, Melihat Gülses,Esra İçöz,Ayşe Ekiz,Faruk Salgar, Çetin Körükçü, Nusret Yılmaz ile İhsan Güvenç katılacaklar. Konserin tüm geliri otistik bireylerin eğitim ve ihtiyaçları için kullanılacak.

Ben, Cumartesi sabahı erken saatte bir toplantıya katılmam ve sağlığım nedeniyle toplantıdan bir gece öncesi erken yatmam gerektiği için, bu özel etkinliğe katılamayacağım. Ama sizlere, benzerine kolay kolay rastlanamayacak bu konseri kaçırmamanızı öneririm.

Engellerimizi hissettirmeyecek, engelsiz bir yaşam dileği ile...