Engellilerin ÖTV istisnası işlemleri sırasında yaşadıkları zorluklar

Sürücü Adayları ve Sürücülerde Aranacak Sağlık Şartları ile Muayenelerine Dair -26.9.2006 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan- Yönetmelik, 29 Aralık 2015 tarih ve 29577 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmak suretiyle değiştirilmiş durumda. Ayrıca, Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nce, bu yönetmeliğe uygun olarak hazırlanan, “Sağlık Raporlarına İlişkin Usul ve Esaslar” da Nisan 2017’de bir kitapçık olarak yayınlanarak yürürlüğe girmiş bulunuyor.

Nisan 2017’de yürürlüğe giren “Sağlık Raporlarına İlişkin Usul ve Esaslar” her ne kadar uygulamada birliğin sağlanabilmesi amacıyla hazırlanmışsa da, bu amacın karşılanamadığı ve konunun hâlâ pek çok sorun barındırdığı anlaşılıyor. Duruma açıklık getirebilmek için, engelli aracı kullanan Haluk Özel adlı okuyucumun yeni bir araç almak istediğinde yaşadığı zorlukları içeren mesajını sizlerle paylaşmak istiyorum:

“2017 Eylül ayına kadar engelli aracı kullanıyordum. Ancak yeni araç almak istememle birlikte hem kendi içinde hem de farklı bakanlıkların birbirleri ile çelişen mevzuat değişiklikleri nedeni ile işlemlerim gerçekleştirilemedi. 2013 tarihli ‘Sol ağır polio sekeli -8 cm kısalık, %55’  engelli sağlık kurulu raporum mevcut.  Sol ayağım hiç tutmuyor ve bastonsuz yürüyemiyorum.  Otomatik vites ibareli H sınıfı ehliyetim ve sadece otomatik vitesli araç kullanır tertibat kodlu, 2017 Ağustos tarihli yeni sürücü sağlık raporum mevcut.

Vergi dairesi 2014 Tebliği, engelli raporunda ‘otomatik vites’ ibaresi bulunmasını gerektiriyor. Ancak Sağlık Bakanlığı’nca 2016 yönetmeliği ile bu ibare yasaklanmış durumda. Sürücü belgemde ve engelli sağlık kurulu raporumda nasıl bir araç kullanacağım belirtilmiş bulunuyor. ÖTV istisnası işlemlerinde bu iki belgenin birlikte değerlendirilmesi gerektiği halde, durumum belirsiz görüldü ve Ankara ÖTV Müdürlüğü’ne ‘özelge’ başvurusu yapmak durumunda bırakıldım. Bürokratik işlemler 2,5 aydır sonuçlandırılmadığı için maddi-manevi oldukça mağdur durumda kaldım. 4 defa Bimer, 2 defa Cimer başvurusu yapmama ve diğer tüm çabalarıma rağmen henüz bir sonuç alamadım. Durumumun netliğine rağmen ‘özelge’ ile ilgili sürecin çok uzun sürebileceği ve olumsuz neticelenmesi olasılığının da söz konusu olduğu belirtiliyor.

Maliye Bakanlığı Tebliği’nin 1.3 no.lu Maddesi’nde adı geçen ‘otomatik vites’ ifadesi nedeni ile mevcut engelli raporum Adapazarı Gümrükönü Vergi Dairesi’nde kabul edilmedi.

Raporumun hukuksuz bir şekilde reddedildiğini düşünüyorum.

Araç plaka ve ruhsat çıkartılması esnasında Emniyet’te yeni ehliyet ibrazı gerekiyor. ‘Sadece otomatik vitesli araç kullanabilir’ tertibat kodları içeren yeni ehliyet raporum olmasına rağmen, Maliye Yönetmeliği güncellenmediği için, sadece H sınıfı ehliyetlere gönderme yapılmakta. ‘Bu nedenle, Vergi Dairesi’nde tekrar bir zorluk yaşatılır mı’ endişesiyle ehliyet değişimini başlatamıyorum.

Nisan 2017’de yayımlanan “Sağlık Raporlarına İlişkin Usul ve Esaslar” kitapçığının

- 1.2.2 no.lu Maddesi’ne göre, engelli sağlık kurulu raporumun, H sınıfı otomatik vites ibareli ehliyetim veya sadece otomatik vitesli araç kullanır tertibat kodları içeren yeni sürücü belgesi sağlık raporum ile birlikte değerlendirilmesi gerekiyor.

- 1.2.3 – ( a )  Maddesi ile ‘otomatik vites’ ifadesi engellenirken benim durumumda ihtiyaç olmayan, ehliyetimle de çelişen bir ifade (Ortopedik engellilerde sadece “özel tertibatlı araç kullanması gereklidir.” veya “Özel tertibatlı araç kullanmasına ihtiyaç yoktur.” ibarelerinden biri ve engellilik oranı yazılacaktır. Kişinin sürücü belge sınıfı veya özel tertibat kodu kesinlikle yazılmayacaktır.) ekleniyor. Bu da yine vergi dairelerinde zorluk yaşanmasına neden oluyor.”

Okurum, özellikle yukarıda belirtilen nedenlerle, kendisinin kullanacağı özel tertibat gereği bulunmayan otomatik vitesli ÖTV istisnalı araç almak isteyen engellilerin karşısına büyük zorluklar ve anlaşılması güç prosedürler çıktığına değiniyor ve birçok engelliyi derinden etkileyen bu sorunu çözecek mercilere ulaşmanın çok güç olduğunu ifade ediyor. 

Sevgili okurum benden konu ile ilgili önerilerimi bekliyor. Ancak, 29 Aralık 2015 tarih ve 29577 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Sürücü Adayları ve Sürücülerde Aranacak Sağlık Şartları ile Muayenelerine Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” ile T.C. Sağlık Bakanlığı’nın Nisan 2017 tarihli “Sağlık Raporlarına İlişkin Usul ve Esaslar”ını incelemiş olmama karşın, ne yazık ki konuya kendisinden farklı bir öneri getiremiyorum. Bu yüzden Sağlık Hizmetleri Sendikası Engelliler Komisyon Başkanı Sayın Ayşe Sarı’nın bilgisine başvurdum.

Sayın Sarı, Emniyet Genel Müdürlüğü Trafik Tescil Şube Müdürlükleri’nin araç ruhsatı vermeden önce H sınıfı ehliyetlerin değiştirilmesini talep ettiğini söylüyor. “Oysaki ehliyet değişimi için verilmiş olan sürenin dolmasına üç yıl daha var. Kanımca tutarsızlık bu ikilemden kaynaklanıyor.” diyor.

Sayın Ayşe Sarı da benim gibi, müşterek konularda ilgili mercilerin birbirleri ile daha uyumlu çalışmalarına ihtiyaç olduğunu düşünüyor. Umarım yetkililer ve ilgililer, bir çözüm oluşturabilmek için, konuya bir kez de engelli bireylerin gözünden bakmayı başarabilirler.  

Engellerimizi hissettirmeyecek engelsiz bir yaşam dileği ile…