“Dünyanın Çarkını Kadınlar Döndürüyor!”

Kasım ayında “COVID-19 Gölgesinde Evden Çalışma ve İş-Yaşam Dengesi” başlıklı bir seriyle sizlere bir araştırma raporundan bilgiler sunmuştum. Sabancı Üniversitesi Yönetim Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Mahmut Bayazıt ile İstanbul Üniversitesi Psikoloji Bölümü Öğretim Üyesi İlknur Özalp Türetgen tarafından yürütülen “COVID-19 Gölgesinde Evden Çalışma ve İş-Yaşam Dengesi” başlıklı araştırma, pandemi sürecinin kadınları erkeklere kıyasla daha fazla zorladığını gösteriyordu.

Çalışmalarını ilgiyle takip ettiğim sivil toplum kuruluşlarından biri olan Kadın Emeğini Değerlendirme Vakfı’nın (KEDV) son bültenindeki bir ifade de bu durumu çarpıcı bir şekilde ortaya koyuyor:

“Bu yıl çok daha iyi anladık ki afetler, salgınlar gibi krizlerden en çok etkilenenler kadınlar olurken, verdikleri ücretsiz bakım emeğiyle ekonominin ve toplumun çarkını da yine onlar döndürüyor.”

1986 yılında kurulan KEDV dar gelirli kadınların yoksullukla mücadelelerine ağırlıklı olarak kooperatifleşme vasıtasıyla destek olan bir kuruluş. Vakıf, kadınların yaşamları boyunca çocuk ve yaşlı bakımı dahil üstlendikleri çeşitli ev işlerini “bakım emeği” olarak adlandırıyor. Her ne kadar bu emeğin değeri maddiyata dökülemeyecek kadar büyük olsa da, vakıf kadınların günlük olarak yaptıkları bu işlerin yarattığı ekonomik değerle ilgili farkındalık yaratmak için “Küresel Bakım Emeği Hesaplama Uygulaması” nı hayata geçirmiş bulunuyor: https://www.carecalculator.org/tr/

Uygulamaya ütü, çamaşır, temizlik gibi ev işlerine haftada kaç saat harcadığınızı giriyorsunuz. Bir de planlama, alışveriş, doktor randevuları alma gibi aslında bir hayli zaman alan işler de var. Uygulama bunları da içeriyor. Uygulama hem evinizin düzenini sağlamak için haftada kaç saat çalıştığınızı, hem de bu harcadığınız saatlerin ekonomik değerini – yani ücretli bir işte çalışsanız bu kadar saat için alacağınız ücreti – hesaplıyor. En sonunda da küresel boyutta “ev hanımları” nın ortaya koyduğu emeğin toplam ekonomik boyutunu görebiliyorsunuz.

Kendiniz deneyip görmeniz açısından bu hacmi söylemeyeceğim, ama kadınların evlerinde verdikleri emeğin ekonomik değerinin dev bir sanayi sektörüne eşit olduğunu söyleyebilirim.

“Küresel Bakım Emeği Hesaplama Uygulaması” dünya genelinde yoksullukla ve eşitsizlikle mücadele etme amacıyla ortaya çıkan küresel bir oluşum olan Oxfam önderliğinde yaratılmış. KEDV, çeşitli ülkelerden 20 kuruluşun bir araya gelmesiyle oluşan ve dünyada yüzün üzerinde ülkede kadınların güçlenmesine yönelik faaliyet gösteren Oxfam’ a 2019’dan bu yana üye.

Engellerimizi hissettirmeyecek engelsiz bir yaşam dileği ile…

Not: KEDV yasal olarak kamu yararına çalışan dernekler statüsünde yer almaktadır. Vakıf hakkında detaylı bilgiye https://www.kedv.org.tr/ üzerinden erişilebilir.