Çifte Bayram

Bugün bağımsızlığımızın sarsılmaz ifadesi 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı. Aynı zamanda Müslümanlar’ ın iki büyük bayramından biri olan Ramazan Bayramı’ nın son günü. Biri dinî diğeri millî iki önemli günü birlikte kutluyor olmanın verdiği mutluluk, ne yazık ki 6 Şubat’ ta yaşanan deprem felaketinin açtığı yaraların henüz tam anlamıyla sarılmamış oluşu ile gölgeleniyor. 

Ramazan Bayramı Hicret’ in ikinci yılından sonra kutlanmaya başlandı. Bu bayramın tüm törenleri ve ibadetler Hazreti Muhammed tarafından düzenlendi. İlk Ramazan Bayramı ile ilgili işlemler de yine O’ nun tarafından yapıldı. Çocukluğumda ‘Şeker Bayramı’ adıyla kutladığımız üç gün süren Ramazan Bayramı, o günlerde Fıtır Sadakası (fitre) verilmesinden dolayı ‘Fıtır Bayramı’ olarak da anılıyor. Bu bayram, Hicri Takvim’ e göre onuncu ay olan Şevval ayının ilk üç gününde kutlanıyor. Hicri Takvim bir ay takvimi olduğu için, yıllar güneş temelli miladi takvimden 11-12 gün kısa. Bu nedenle Ramazan Bayramı her yıl bir önceki yıldan 11-12 gün daha erken kutlanıyor. Yaklaşık olarak her 33 yılda bir Ramazan Bayramı aynı günlere denk geliyor. Bu bayram, bir aylık oruçtan sonra yeme-içmenin ve her türlü helâl nimetten yararlanmanın mübah olduğu; Müslümanlar’ ın birbirlerini ziyaret ettikleri; çocukların, fakirlerin ve kimsesizlerin sadaka verilerek sevindirildiği; kısaca İslami kardeşliğin toplumun her kesiminde canlı olarak yaşandığı ve sevinçlerin paylaşıldığı özel ve güzel günler barındırıyor. 

Günümüzde bayram günleri çoğu kişi tarafından kısa bir tatil yapmak için kullanılıyor. Oysaki benim çocukluğumda ve gençliğimde bu günlerde mutlaka önce aile büyükleri, sonra da diğer akrabalar, komşular ve arkadaşlar ziyaret edilerek hatırları alınırdı. Çocuklar bayram için alınmış olan yeni elbiselerini ve ayakkabılarını giyerek hazırlanır ve babalarının bayram namazından dönüşünü beklerlerdi. Babaları eve geldiğinde onun elini öper ve bayram harçlıklarını alırlardı. Ailece edilen kahvaltının ardından anneanne ve babaanneler ziyaret edilerek elleri öpülür ve onlardan da harçlık alınırdı. Ve tabii bir de mahalledeki çocukları ev ev dolaşarak şeker toplarlardı. 

Parası olanın olmayanla paylaşması, evinde yemek pişirenin komşularına götürmesi, fakir kimselerin unutulmaması çok kıymetlidir İslam geleneğinde. Zira İslam Kültürü’ nde bayramlar, toplumsal dayanışmayı ve barışı ifade eder. 

Dünyada çocuklarına bayram hediye eden ilk ve tek ülke Türkiye. Atatürk’ün çocuklara duyduğu sarsılmaz güvenin ve büyük sevginin ifadesi olan bu bayramla, Türkiye Cumhuriyeti’nin devamı gelecek nesillere emanet ediliyor. 23 Nisan’ın Türkiye’de ulusal bayram olarak kabul edilmesinin nedeni ise, hepimizin bildiği gibi; Türkiye Büyük Millet Meclisi’ nin, 1920 yılında, O Gün açılmış olması. 

23 Nisan, 1921’de çıkarılan ‘23 Nisan’ın Millî Bayram Addine Dair Kanun’ ile Türkiye’nin ilk ulusal bayramı oldu. İlk kez ortaya çıktığında bu bayramda ne ulusal egemenlikten ne çocuklardan söz edilmekteydi. Zira o yıllarda Osmanlı Saltanatı kanunen hâlâ hüküm sürmekteydi. Saltanatın kaldırılma tarihi olan 1 Kasım ‘Hakimiyet-i Milliye Bayramı’ (Ulusal Egemenlik Bayramı) olarak kabul edildi. Daha sonraki yıllarda TBMM’nin açılış tarihi olan 23 Nisan ‘Milli Hakimiyet Bayramı’ olarak kutlandı ve bu durum 1 Kasım’ın uzun vadede bayram olarak unutulmasına neden oldu. 1935 ’te, bayramlar ve tatil günleri ilgili kanunun değiştirilmesi ile, 23 Nisan Millî Bayramı’nın adı ‘Millî Hakimiyet Bayramı’na dönüştürüldü. Böylece 1 Kasım Hakimiyet-i Milliye ile 23 Nisan Millî Bayramı birleştirilmiş oldu. 

23 Nisan’ın Çocuk Bayramı oluşu 23 Nisan 1927’de Himaye-i Etfal Cemiyeti’nin (günümüz Çocuk Esirgeme Kurumu’nun) o günü ‘Çocuk Bayramı’ olarak duyurmasıyla gerçekleşti. 1927’de ilk kez kutlanan çocuk bayramı ile öksüz, yetim ve diğer muhtaç çocuklar için kaynak oluşturmak ve tüm çocuklara neşeli bir gün yaşatmak hedefleniyordu. 23 Nisan 1927’deki ilk bayram, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ nin kurucusu ve döneminin Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa himayesinde gerçekleştirildi. Atatürk, o gün arabalarından birini çocuklara tahsis etti ve Cumhurbaşkanlığı Bandosu’ nun konser vermesini sağladı. 

1929 yılından itibaren çocuklara ilgi daha da arttı ve sonraki yıllarda 23-30 Nisan Haftası ‘Çocuk Haftası’ olarak kutlanmaya başlandı. Yetmişli yıllara doğru ulusal boyutta daha da ünlenmiş bulunan 23 Nisan Çocuk Bayramı kutlamalarına 1975’ te Türkiye Radyo Televizyon Kurulu da katılarak bir hafta boyunca çocuk programları yayınladı. 1978’ de Meclis Başkanlığı’ nın izniyle Meclis’ teki törenlere çocukların da katılması sağlandı. 1979’da da bu uygulama Ankara ilkokullarından gelen çocuklarla düzenli olarak başlatıldı. 1980 yılında ise tüm illerimizden gelen çocuklarla ‘Çocuk Parlamentosu’ oluşturuldu. 1979 yılının UNESCO tarafından ‘Dünya Çocuk Yılı’ olarak duyurulması üzerine TRT tarafından dünyanın bütün çocuklarını kucaklamayı amaçlayan bir proje hazırlandı ve aynı yıldan itibaren ‘TRT Uluslararası 23 Nisan Çocuk Şenliği’ adıyla uygulamaya konuldu. Bayram’ ın en son şeklini alışı, 1981’de gerçekleşti. Darbe döneminde, Millî Güvenlik Konseyi tarafından Bayramlar ve Tatillerle İlgili Kanun’da bazı değişiklikler yapılarak, o güne kadar kanunen adı konmamış bir şekilde kutlanan bayrama ‘Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı’ adı verildi. 

Günümüzde 23 Nisan kutlamaları; Türkiye Cumhuriyeti Devlet Erkanı’ nın başta Anıtkabir olmak üzere çeşitli Atatürk anıtlarına yaptıkları resmi törenlerle başlıyor, stadyumlarda ilköğretim öğrencileri tarafından hazırlanan gösterilerin sergilenmesi ve resmi geçit töreni ile devam ediyor. Akşamları ise büyükşehirlerde fener alayları düzenleniyor. Sivil toplum örgütleri tarafından da bu özel gün ile ilgili çeşitli etkinlikler yapılıyor. Örneğin, Anne ve Çocuk Eğitim Vakfı (AÇEV) depremden etkilenen çocuklar için özel olarak hazırladıkları Mutluluk Çantaları’nı Bölge’ ye ulaştırıyor.

 Antalya’da dahi ve üstün yetenekli çocuklara özel eğitim veren BİLSEM tarafından keşfedildikten sonra ABD'de düzenlenen piyano yarışmasında birinci gelen ve şu an Manhattan School of Music’ te lisans öğrenci olan 19 yaşındaki Elif Işıl Karakaş, TBMM'nin kuruluşunun 103'üncü yıl dönümü ve 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı için New York'ta özel bir konser veriyor. Ücretsiz konserde Beethoven, Scriabin, Prokofiev ve Saygun gibi isimlerin bestelerinden oluşan bir repertuvar sunacak olan Elif Işıl Karakaş, “Ülkemizin üst üste yaşadığı bu zor günlerde bir arada olmak, doğuştan içimizde var olan mücadele ve dayanışma ruhunu birlikte yaşamak, Ata'mızın emanetlerinin sahibi olduğumuzu göstermek, hem de Ata'mızın ve silah arkadaşlarının aziz hatıralarını en güzel biçimde yâd etmek için hepinizi bekliyorum" dedi.

TRT’nin 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı etkinlikleri kapsamında, bu etkinliklere katılmak üzere 24 farklı ülkeden çocuk misafirler geldi. Yurtdışından gelen çocuklar, TBMM İstanbul Çalışma Ofisi' nde, Meclis Başkanı Mustafa Şentop’ un ev sahipliğinde bir araya geldiler. Kendilerini Türkçe tanıtan çocuklar, şiirdekini de Türkçe okudular.

Geçmişten günümüze geldikçe, her 23 Nisan tarihinde büyükten küçüğe hemen herkesin kutlamalara katıldığını ve bayram sevincini yaşadığını görüyoruz. Kimileri balkonlarını bayraklarla süslüyor, kimileri bayrakları ellerine alarak sallıyor; kimileri ise etkinliklere katılarak coşkuyla kutluyor bu bayramı 

Türkiye ve Dünya çocuklarla güzel; onlarla gelişmeye, iyileşmeye ve daha da güzelleşmeye devam edecek. Geleceğimizi emanet ettiğimiz tüm çocuklarımızın ‘23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı’nı yürekten kutluyor, onlara olan sonsuz güvenimi bir kez daha yinelemekten büyük mutluluk duyuyorum. 

Engellerimizi hissettirmeyecek engelsiz günler dileğiyle…