Şimdi harcama zamanı

Yani yastık altı milyonlarını dolaşıma sürmek için çok az vakit kaldı. Ekonomistlerin tahminine göre, kayıt dışı ekonomi önümüzdeki günlerden itibaren lüks tüketim piyasasını canlandıracak. Pahalı saat ve mücevherler, kaliteli şaraplar, İspanya'da villalar alınacak, yüzme havuzları yaptırılacak veya paralar olduğu gibi İsviçre ve Lüksemburg bankalarına transfer edilecek.

VERGİ ödemekten hazetmeyenlerin iki seçeneği var; ya paralarını bankada bozdurup maliyeye ihbar edilme riskini göze alacak, ya da gıcır gıcır banknotlarını alışveriş rüzgarına kaptıracaklar.

Ekonomistlerin tahmini ikinci seçeneğin tercih edileceği şeklinde. İşte bu nedenle önümüzdeki günlerde Avrupa'da görülmemiş bir lüks alışveriş furyasının patlak vermesi bekleniyor.

1 Ocak 2002'den itibaren 12 AB ülkesinde Euro'ya geçiş süreci başlayacağı için, 28 Şubat sonrasında yastık altı paraları birer kağıt parçasından öte değer taşımayacak.

Euro'ya geçilecek bölgede kayıt dışı ekonominin yıllık hacmi 976 milyar doları buluyor. İşte şimdi bu paralar oluk oluk lüks tüketime akıtılacak.

Euro'nun devreye girmesiyle birlikte borsada önemli bir kıpırdanma olması beklenmiyor. Ancak lüks eşya üreten LVMH ve Gucci gibi şirketlerle, inşaat ve çimento şirketlerine ait hisselerin değer kazanacağı tahmin ediliyor.

VİLLA PATLAMASI

Yastık altı efekti daha şimdiden kendini hissettirmeye başladı. İspanyol sayfilerinde, emlak fiyatları fırlamış durumda. Özellikle kıyı şeritlerinde bir alışveriştir gidiyor. Costa del Sol polisinin bildirdiğine göre insanlar hummalı bir şekilde emlak alıp satıyor. Bitmemiş, yarım yamalak villaları alıp, birkaç hafta sonra satıyorlar.

Örgütlü suç çeteleri, uyuşturucudan elde edilen kara parayı aklamak için zaten kendi mekanizmalarını kurduğu için onlar açısından fazla sorun yok. Ancak küçük çaplı vergi kaçakçıları, elde avuçta ne varsa temizlemek için uğraşıyorlar. Bu nedenle de emlak alım-satımı en klasik yöntemi oluşturuyor.

Avrupa'da en yüksek vergilerin uygulandığı Belçika'da da lüks tüketim patlaması yaşanıyor. Yüksek vergi oranları yüzünden kara ekonomi hacminin de hayli geniş olduğu bu ülkede lüks mallar alışverişte liste başı.

İtalya'daki lüks tüketim piyasasında şu anda kaydadeğer bir hareketlenme yok. Yastık altında yüksek miktarda liret bulundurduğu tahmin edilen İtalyanların Noel öncesinde sahneye çıkması bekleniyor. Moda ve marka meraklılarının Noel hediyesi alırken butikleri talan edeceği söyleniyor.

Avrupa'nın en büyük ekonomisine sahip olan Almanya'da kayıt dışı ekonomi, GSMH'nin yüzde 16'sını oluşturuyor ve ekonominin üç katı büyüme hızına sahip. Kara piyasadaki likiditenin 42 milyar doları bulduğu tahmin ediliyor. Şimdi bu paranın Lüksemburg veya İsviçre'deki bankalara yönelmesi bekleniyor. Bu nedenle Lüksemburg sınırı yakınlarında üslenen polis, araçlarda nakit araması yapıyor. Polisin verdiği bilgiye göre son zamanlarda, araçlara gizlenmiş olarak bulunan nakit para miktarında yüzde 30'luk bir artış meydana geldi.

RUS MAFYASI ALIŞVERİŞTE

Alman Markı konusunda başka bir sorun daha var. Piyasada dolaşımda bulunan markların üçte biri Almanya dışında; külli miktarda mark barındıranlar arasında Türkiye, Balkan ve eski Doğu Bloku ülkeleri başı çekiyor. Bu ülkelerdeki paraların da bir önce takasa girmesi gerekiyor.

Kasasında en fazla mark bulunduran kesim ise Rus mafyası. Şimdi Rus mafiozoların da alışveriş çarkına girip lüks tüketimin tadını çıkarması, ya da milyonlarca markı 1 Ocak'tan sonra da geçerli olacak bir para birimine çevirmesi bekleniyor.


Gangsterlerin banknotu; 500 Euro


YAKLAŞIK altı ay sonra Euro, sanal bir para birimi olmaktan çıkıp, doların en güçlü rakibi haline gelecek. Aslında Euro Ocak 1999'dan beri tedavülde, ancak 12 ülkede tek para birimi olarak resmen dolaşıma çıkmasıyla birlikte elle tutulur, gerçek bir para olacak.

12 AB ülkesinde 1 Ocak 2002'nin ilk saatlerinde 50 milyar adet bozuk para ve 14.5 milyar adet banknot tedavüle çıkarılacak. Euro'nun piyasaya sürüleceği bu güne ‘‘E-Day’’ adı veriliyor.

Böylece 300 milyon AB vatandaşı yeni bir hayata başlayacak. Tek para birimine geçen ülkeler şunlar: Almanya, Avusturya, Belçika, Finlandiya, Fransa, Hollanda, İrlanda, İtalya, İspanya, Lüksemburg, Portekiz ve Yunanistan.

Bozuk paraların bir yüzünde, Lüksemburg hariç, bütün ülkelerin ulusal sembolleri bulunacak. Bozukluklar 1 Cent'ten 2 Euro'ya kadar uzanıyor. Bunların değerleri şöyle: 1, 2, 5, 10, 20, 50 Cent, 1 ve 2 Euro.

Piyasaya 14.5 milyar adet sürülecek banknotlar ise 5, 10, 20, 50, 100, 200 ve 500 Euro olarak düzenlendi. 500 Euro, 425 dolar değerinde olduğu için şimdiden ‘‘gangsterlerin banknotu’’ olarak anılıyor. Bu paraların hepsi aynı tasarıma sahip ve arka yüzlerinde Avrupa'daki köprülerin resimleri var.

Yeni paraların banka ve mağazalara sevkiyatı riskli bir operasyon olduğu için çok sıkı güvenlik önlemleri alınacak. Örneğin Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac 1 Ocak günü bütün ordu ve polisin mobilize edileceğini açıkladı.


UBS Warburg yatırım bankası uzmanları, tüketicinin elinde kalan son DM ve frankları harcamasından belli başlı üç grubun karlı çıkacağını tahmin ediyor.

İlk sırada inşaat firmaları ile yapı malzemesi üretenler yer alıyor. Çünkü çok sayıda insanın yeni ev yaptırması, ya da evini yenilemesi bekleniyor. En şanslı şirketler arasında da, İspanyol inşaat devi Grupo Dragados, İtalyan çimento üreticileri Buzzi Unicem ve Cementir, Fransız çimento şirketi Lafarge ve yapı malzemeleri üreticisi Saint-Gobain bulunuyor.

İkinci sırada lüks mal üreten firmalar var. Satışlarında patlama beklenen şirketler; Louis Vuitton Moet Hennessy (LVMH), Tiffany, Sotheby's, Richemont, Bulgari, Follie-Follie, Swatch ve BMW.

Üçüncü sırada ise turizm sektörü bulunuyor. En çok iş yapması beklenen gruplar; Four Seasons, Bass, Grupo Sol Melia, NH Hotels ve Azkoyen.