Önce bomba sonra akşam yemeği

Ayşe ÖZEK KARASU

Amerika sadece kendi topraklarından yürüteceği gelecek savaşlarının provasını yapıyor sanki. Missouri'deki üslerinden kalkan B2'ler 30 saat içinde Yugoslavya'yı bombalayıp geri dönüyorlar. Pilotlar evden çıkıp Avrupa'ya bombardımana gidiyor, ertesi gün akşam yemeğine yetişiyorlar. Eşleri yanlarına kek, çörek gibi yolluk bile veriyor.

Böyle bir savaş görülmedi. Geceleri Tuna Nehri üzerindeki köprüleri vurup, bir gün sonra evlerinin bahçesinde çim biçiyorlar. Şafak vakti Missouri'den havalanıyor, gidiş-dönüş dahil 30 saat non-stop uçtuktan sonra ertesi akşam çocuklarıyla birlikte sofraya oturuyorlar.

Eve dönüşte iş konuşmuyorlar. Çünkü çocuklar babalarının savaştığını bilmiyor. Eşleri de kritik 30 saat boyunca, dakikaları saymamaya gayret ediyor.

B2 pilotları Yugoslavya operasyonunu böyle yaşıyor. Çünkü Pentagon 2.2 milyar dolarlık uçakları Amerika dışında konuşlandırmak istemiyor. Radara yakalanmadıkları için ‘‘hayalet uçak’’ diye anılan B2'ler işte bu nedenle sortilerini ‘‘evden’’ yapıyor.

İki mürettebattan daha fazlasına yer olmadığı için, 30 saat uçan, bombalayan hep aynı iki kişilik ekip. Uçaklar göreve çift çift çıkıyor ve bir sefer süresince dört kez yakıt ikmali yapıyorlar.

Bumerangı andıran bu uçakları kullanan pilotlar 44 saat durmadan uçabilecek şekilde eğitiliyor. Yorgunluk yönetimi ve şekerlemeyle güç toplama tekniklerini öğreniyorlar. Her sortiden önce 18 saat uyku depolanıyor, sonra uçuş boyunca her pilot 30-40 dakikalık kestirmeler şeklinde toplam üç saat uyuyor. Uyku derinleştiği takdirde yorgunluk tehlikesi beliriyor.

B2'ler NATO operasyonunun belkemiğini oluşturuyor. Operasyonun ilk günlerinde her biri bin kiloluk uydu güdümlü bombalarıyla Novi Sad'daki ana yolları ve demiryolu köprüsünü vuran B2'ler radara yakalanmadıkları için Sırp MİG'leriyle yerdeki füze ve top bataryalarının görüş alanı dışında kalıyorlar. Son günlerde sorti sayıları da giderek artıyor.

AMERİKAN PARADOKSU

Yabancı bir üsse veya uçak gemisine ihtiyaç duyulmadan, Atlas Okyanusu aşılarak yürütülen bu savaş çok etkileyici görünüyor. Ancak aynı B2'ler inanılmayacak kadar absürd bir işe bulaşıyor. Ellerine yanlış adres verildiği için Belgrad'da gidip Sırp İkmal Müdürlüğü binası diye Çin Büyükelçiliği'ni bombalıyorlar. Yani 2.2 milyar dolarlık uçak kullanan ABD, Belgrad'daki turizm bürolarında 2.80 dolara satılan ve diğer bütün büyükelçilikler gibi Çinlilerinkini de bayrağıyla gösteren bir harita edinemiyor.

Çin Büyükelçiliği'nin caddenin hangi yakasında bulunduğunu açıkça gösteren bu harita 1998 tarihli. NATO'nun bombardıman hedeflerini belirlerken kullandığı harita ise 1992'den kalma. Çin Büyükelçiliği binası ise 1995'den sonra inşa edilmiş.

Harita bulamayanlara tavsiye edilen başka kaynaklar da var; Belgrad telefon rehberi ve başkentteki diplomatik misyonların listesi. Her iki kaynakta da Çin Büyükelçiliği'nin adresi var.

Brüksel'deki NATO diplomatik kaynakları harekatın başından beri askeri planlardan haberdar edilmedikleri için çok içerliyorlar. Dört hayata malolan ve NATO ile Çin arasında kriz yaratan büyük hatanın biraz da kendilerine danışılmamasından kaynaklandığını düşünüyorlar. İçlerinden biri şöyle diyor:

‘‘Telefon rehberine bakmaları bile yeterli olabilirdi. Oradaki bütün adresler doğru. Ayrıca adresi bize de sorabilirlerdi. Aramızda Belgrad'ı tanıyan meslektaş çok...’’