Felaketin felaketi

Ayşe ÖZEK KARASU

1998 yılında yaşanan felaketler 1999'un da felaketleri olacak. BM Dünya Gıda Programı'na göre geçen yılın savaş ve doğal afetleri yüzünden bu yıl birçok bölgede yeni kıtlık ve açlık başgösterecek. Bu nedenle de dünyanın daha çok bölgesine daha fazla miktarda gıda yardımı götürülmesi gerekecek.

İsviçre'nin yıllık enflasyon oranı geçen 30 Aralık 1998 günü açıklandı. Hemen Ekonomi Servisi'ne seslendim. Haber önemliydi! Enflasyonda en az yüzde 2'lik bir oranı hedefleyen hükümet maalesef amacına ulaşamamıştı. 1998'deki fiyat artış oranı sıfırda kalmıştı. 1959 yılından bu yana en düşük oran tutturulmuştu.

‘‘Ne kadar iç sıkıcı bir hayat’’ diye yorumda bulundular. Zaten ben de şaka yapmıştım. Bence de inişi çıkışı olmayan, tekdüze bir hayattı.

Sonra onlara diğer bir sıkıcı hayat öyküsü anlattım: Danimarka'da geçtiğimiz yıl (1998) yapılan bir kamuoyu araştırmasına göre halkın yüzde 48'i, ömürboyu iş garantisi ve yüzde 100'lük maaş artışı karşılığında bir ayağını feda etmeye hazırdı. Ekonomi'dekiler bana hak verdi, çünkü adamlar bin yıl yaşasa, yüzde 100'lük bir maaş artışı görmelerine imkan ihtimal yoktu. Hayatlarına biraz renk katılabilmesi için bir yıl maaş indirimi; bir yıl maaş artışı sistemi uygulayabilirdi ama, herhalde o korkunç tekdüzelik yüzünden böyle bir uygulama akıllarına gelmiyordu.

Ama tabii ki, dünyada bu kadar sıkıcı olmayan hayatlar da var. Bu hayatların şimdiden görünen 1999 manzarası bol bol ‘‘hareket’’ vaadediyor. Bu hareketler genelde açlıkla mücadelede odaklanıyor. BM'ye bağlı bir kuruluş olan Dünya Gıda Programı'na (WFP) göre 1998'deki savaş ve doğal afetler yüzünden kitlesel açlığa aday yeni ülkeler var. Son 200 yılın en büyük tayfunu Mitch'ten etkilenen Orta Amerika ülkeleri; iç savaş yaşayan Kosova ve Angola; ekonomik kriz vurgunu yiyen Rusya ve Endonezya. Bu ülkelerdeki orta sınıfın bu yıl içinde yeni bir kitle halinde açlık çekenler saflarına katılması bekleniyor.

İnsan eliyle yaratılan felaketlerle doğal afetler yüzünden açlık çekenlere yardım eden WFP'nin verilerine göre bugün dünyada her yedi kişiden biri aç. Ve bu rakam 1999'da tırmanacak.

Geçen yıl toplam 53 milyon insana gıda yardımı götüren WFP, tarihteki en büyük havadan yiyecek yardımı operasyonunu Sudan'da gerçekleştirdi. Havadan atılan yiyecek paketleri sayesinde 1.8 milyon insan açlık ölümünden kurtuldu.

WFP'ye göre her gün 800 milyon insana yiyecek yardımı götürülmesi gerekiyor. Bu nedenle de kuruluş direktörü Catherine Bertini Batılı hükümetlere çağrıda bulunuyor: ‘‘Açlığın profili artık değişiyor. Hükümetler 1999 yılı içinde yiyecek yardımını gündemlerinin birinci sırasına yerleştirsinler!’’

Bertini'nin önerisi yerine getirilirse hiç fena olmaz; böylece sıkıcı hayatlar da biraz renklenir.