Duş perdeleri neden içeri vakumlanır

Harvard Üniversitesi'nden bir grubun gereksiz buluş ve araştırmalara verdiği alternatif Nobeller bu yıl da sahiplerini buldu. Hindistancevizi düşmesi sonucu meydana gelen yaralanmalar, gaz kokusu sızdırmayan don bu yılın ödüllü araştırma ve buluşları arasında yer alıyor.


APOSTROF Kurallarını Koruma ve Yayma Cemiyeti henüz bu yılın başlarında kurulduğu halde Nobel Edebiyat Ödülü'nü almayı başardı.

İngilizce'de iyelik ve çoğul takısı olarak kullanılan ‘‘s’’ harfinin iyelik belirtirken apostrofla ayrılması gerektiğini; çoğul takısının ise asla ve asla apostrofla ayrılamayacağını savunmak amacıyla dernek kuran İngiliz John Richards yazın dünyasına katkılarından ötürü bu ödüle layık görüldü. Yani alternatif Nobel'e layık görüldü. Apostrof Kurallarını Koruma ve Yayma Cemiyeti aynı ödülü alan ikinci İngiliz kuruluşu oldu. Daha önce de 1999 yılında İngiliz Standartları Enstitüsü, kurallara uygun çay demleme yönteminin anlatıldığı altı sayfalık raporla ödül almayı başarmıştı.

Alternatif Nobel ödülü alan araştırma ve buluşlar bu yıl da geçen yıllarda olduğu gibi hayli parlak. Örneğin Hindistan Ulusal Akıl Sağlığı Enstitüsü'nden Chittaranjan Andrade ve B.S. Srihari'nın sıradışı araştırması halk sağlığı dalında ödül kazandı. Hintli araştırmacılar, ‘‘Burun karıştırmanın genç yetişkinler arasında yaygın bir davranış olduğunu’’ tespit ederek rakiplerini geride bıraktılar.

Tıp dalında ödüle layık görülen araştırma sonuçları da çok ‘‘sarsıcı’’ bulundu. Kanada'nın McGill Üniversitesi'nden Peter Barss, dört yıllık gözlemleri sonucu Papua Yeni Gine'de ağaçlardan düşen hindistancevizlerinin baş, sırt ve omuz yaralanmalarına yol açtığını ortaya çıkardı. Hastanelere intikal eden travma vakalarının yüzde 2.5'inin bu tip yaralanmalardan kaynaklandığını saptayan Barss'a göre adadaki ağaçlar 24-35 metre yüksekliğinde, bir hindistancevizi de 1-4 kilo çekiyor; demek ki meyve insan kafasına 1 tonluk bir kuvvetle düşüyor.

Barış Ödülü'nü ise Stalin World eğlence parkını kuran Viliumas Malinauskus adlı Litvanyalı aldı.

TEKERLEK İCAT EDİLDİ

Teknoloji dalında John Keogh adlı Avustralyalı avukat, 2001 yılında Avustralya Patent Ofisi'nden tekerleğin patentini almayı başardığı için ödüle hak kazandı. Ülkedeki patent sisteminin zaaflarını ortaya çıkarmak için tekerlek projesiyle başvuruda bulunan Keogh ile kendisine ‘‘2001100012’’ sayılı icat patentini veren Ofis ödülü paylaştılar.

Astrofizik ödülü ise cehennemin tahmini yerini tespit eden Dr. Jack ve Rexella Van Impe adlı Michiganlı karı kocaya verildi. TV'de dini program yapan ikili 31 Mart günü televizyon ve internette yayınlanan programda, uzaydaki kara deliklerin cehennemin mekanı olabilecek teknik koşullara uyduğunu iddia etmişlerdi.

Ekonomi ödülüne layık görülen teoriyi anlamayı ise başaramadım. Çünkü internetteki sitede sadece özeti vardı ve tamamını okumak için de 5 dolar ödemek gerekiyordu. Michigan Üniversitesi'nden Joel Slemrod ve British Columbia Üniversitesi'nden Wojciech Kopczuk'un ortak çalışmasında insanın eceliyle emlak vergisi sistemindeki değişikliklerin doğrudan bağlantılı olabileceği iddia ediliyor. Yani özetle şöyle diyorlar; ‘‘İnsanlar, veraset vergisinin daha düşük olabileceği bir döneme denk geleceğini düşündüğü takdirde, ölümünü ertelemenin ya da öne almanın yollarını bulabiliyor.’’

Biyoloji dalındaki ödül ise çok faydalı bir buluşa verildi. Amerikalı Buck Weimer gaz kaçağı yapmayan ‘‘Under-Ease’’ adlı donu icat ederek ödülü götürdü. Poliuretandan yapılan teknolojik donun içinde bulunan, değiştirilebilir kömürlü filtre gaz kaçağını dışarı sızmadan yakalıyor.

VE PERDE

Duş perdesinin içeri doğru vakumlanıp vücuda yapışmasına sinir olanların sorununa çözüm değil ama, fizik dalında alternatif Nobel'i alan Massachusetts Üniversitesi öğretim üyesi David Schmidt, en azından bu olayın nasıl meydana geldiğini bulmuş. İki hafta boyunca bilgisayar başında oturup duş alanını 50 bin miniskül parçaya bölerek bir model çıkaran Schmidt sonunda şunu keşfetmiş: Banyonun iç kısmında oluşan alçak basınç sistemine karşılık dışarıdan gelen yüksek basınç perdenin vücuda yapışmasına neden oluyor. Duş başlığının çevresindeki boşlukta, havanın uçak kanatlarının üzerinde kaymasını sağlayan Bernoulli efekti meydana geliyor. Bu bölgede havanın hareketi hızlanırken basınç düşüyor ve dışarıdan gelen yüksek basıncı içeri vakumluyor.


Alternatif Nobel örnekleri


Depremlerin yayın balıklarının kuyruklarını sallaması sonucu meydana gelip gelmediğini yedi yıl araştıran Japon Meteoroloji Ajansı'na fizik ödülü.

Başka ülkelerle savaşmak yerine birbirlerini tekmeleyip çimdikleyerek barışı korudukları için Tayvanlı milletvekillerine barış ödülü.

Güvercinlere Picasso ve Monet'nin resimlerini ayırt etmeyi öğreten Japon uzmanlara psikoloji ödülü.

Sarımsak ve ekşi kremanın sülüklerin iştahı üzerindeki etkilerini araştıran Norveçli uzmanlara biyoloji ödülü.

Farklı tatlarda çiklet çiğneyen insanların beyin dalgalarını ölçen Çek ve Japon araştırmacılara biyoloji ödülü.

Otomobil camlarına yapışan bütün sinek cinslerini ortaya çıkaran ABD'li uzmana entomoloji ödülü.

Deniz taraklarına Prozac vererek mutluluk dozunu artıran ABD'li uzmana biyoloji ödülü.

Bisküviyi çaya batırmanın optimal yolunu hesaplayan İngiliz'e fizik ödülü.

Sadakatsiz kocaları ortaya çıkaran iç çamaşırı sprayi için Japon uzmana kimya ödülü.

Bilgisayara bir kedinin yaklaşmakta olduğunu gösteren PawSense programı için Amerikalı uzmana bilgisayar ödülü.