21. Yüzyıla girerken

Ayşe ÖZEK KARASU

Ne olacak altının hali

Bütün zamanların en görkemli metali cazibesini kaybediyor. Dünya piyasalarında altın, son 20 yılın en düşük düzeyine indi. Şimdi artık altından daha değerli futbolcular, tablolar, havyar ve şaraplar, viski ve parfümler, hatta meteorlar var.

BİR zamanlar ‘‘ağırlığınca altın etmek’’ marifet sayılırdı. Altının evrensel bir değeri vardı. Dünyanın köşe bucağında fazla seyahat edenler, kollarında mutlaka bir altın Rolex bulundururlardı ki, başlarına bir kaza geldiğinde hastaneler başka teminat aramadan onları kabul etsin.

Savaşlarda tazminatlar altınla ödenir; Sierra Madre'nin Altınları, Altına Hücum, Goldfinger gibi filmlerde insanlar altın uğruna entrikalar çevirir, hatta cinayet işlerdi.

Ama artık hiç kimse altına böyle ihtirasla bağlanmıyor. Çünkü altın bir yatırım aracı olarak cazibesini yitiriyor. Zor günler için yastık altında kilolarca altın bulundursak da, dünya piyasalarındaki durum böyle.

İngiliz Merkez Bankası geçen temmuz ayında 415 tonluk altın rezervlerinin 25 tonunu elden çıkarınca altın son 20 yılın en düşük değerine geriledi. Altından kaçan İngiliz Merkez Bankası, Amerikan, Avrupa ve Japon bonolarına yöneldi. New York Borsası'nda da altından kaçış var. Uluslararası Para Fonu IMF altın stoklarını eritmeyi planlıyor. Güney Afrika'da ise kimi madenler kapanıyor, kiminden kitleler halinde işçi çıkarılıyor.

Aslında altın insana para kazandırmıyor ama, sadece bireylerin değil devletlerin de güvencesi olabiliyor. Geçen yıl Güney Kore ekonomisi darboğaza girdiğinde halk altınlarını bozdurup devlete teslim etmişti.

Peki ama madem ki altın gözden düşüyor, onun yerini ne dolduracak? Bir kere altından daha değerli metaller var. Bunların en değerlisi rodyum (gramı 30 dolar); diğerleri de platin ve palladyum. Üçü de, zehirli gazların atmosfere karışmasını önleyen katalitik konvertörlerde kullanılıyor. Ama, altın gibi kültürel bir anlam taşımıyorlar, sadece ekonomik değerleri var.

Hem kültürel, hem ekonomik değer taşıyan altından daha üstün neler mi var? İşte listesi:

Degas tablosu- Degas'nın dansçı kız tablosu geçen haziran ayında bütün zamanların en müthiş rekorunu kırarak 42.4 milyon dolara kimliği açıklanmayan bir şahsa satıldı. Tablonun gramı 387 bin dolar ediyor. Altının gram fiyatı ise Londra Borsası'nda yaklaşık 8 dolar. Bir sanat eserinin değerini gramla ölçmek, kütüphaneye metreyle kitap almaya benzeyecek, yani biraz ayıp olacak ama, hesap böyle.

Christian Vieri: Bütün zamanların en pahalı futbolcusu. Geçen haziran ayında Lazio'dan Inter'e 78.78 milyon dolara (35 trilyon Türk Lirası) transfer olan Vieri'nin gramı 960 dolar ediyor. Bir başka hesaba göre Vieri'nin gram fiyatına 17 adet Cumhuriyet altını alabilmek mümkün.

Şarap: 1985 yılında Christie's tarafından açık artırmada 70 bin dolara satılan 1787 yılı üretimi Chateau Lafite'in gramı 200 dolar.

Viski: Fortnum & Mason'ın 90 yıllık Macallan viskisinin gramı 38 dolar.

Havyar: Albino mersin balığından elde edilen sarı Almas havyarının gramı 17.5 dolar.

Misk: Geyikten çıkarılan ve parfüm sanayiinde kullanılan miskin gramı 19 dolar ediyor.

Meteor: Londra'daki Doğa Tarihi Müzesi'nde bulunan Nakhla meteorunun gramı ise 50 dolar.

Ama, tabii bunların hiçbiri yatırım aracı değil. Degas tablosu veya Vieri'den gram gram satın aldığınızı düşünebiliyor musunuz?