Düşe kalka büyümek yeniden ‘in’

Listenin başında beyin gelişimi var. Emeklemek demek, zıt taraflı el-ayak hareketi demek, çapraz hareket demek. Emekleyen bebekte beyindeki yarımküreler arasında geçişi sağlayan sinir dokuları gelişiyor, iletişim güçleniyor. Gözler, eller, bacaklar hatta kulaklar bile koordineli çalışıyor. İdrak etme fonksiyonlarına da bal şeker oluyor. Kolay öğrenme, refleks uyumu, günlük fonksiyonlar, görme, duyma zirve yapıyor. Ve gelelim nöromotor gelişim evrimine... Bu evrim genel kaba hareketlerden ince motor hareketlere, baştan ayağa ve merkezden çevreye doğru gelişiyor. Kaba motor gelişiminin olmazsa olmazları boyun kontrolü, desteksiz oturma ve yürüme. Motor becerilere paralel olarak çocuk etrafının farkına varıyor, iletişim kuruyor, önce sesler çıkartıyor, sonra cümlelere geçiyor.
Aman dikkat! Doktorumuz “Motor becerilerde geri kalış, sosyal becerileri de geri bırakır. Emeklemeyen, yürüyemeyen çocuk oyun oynamaz, çevreyle iletişim kurmaz” diyor. O zaman ne yapıyoruz? Bebekleri sıkı sıkıya arabalara bağlamıyoruz. Bütün gün ‘Hızlı ve Öfkeli’ gibi sokaklarda turlamıyoruz. Bez bebek gibi kucaklarda taşımıyoruz. Bırakın dağınık kalsın! Tay tay dursun, sıralasın, emeklesin...
Arabada mı büyümeli, yerde mi? “Düşe kalka büyümek” derler ya işte tam da bu hikâye. Çocuk emeklemeyi, yürümeyi, konuşmayı, oyun oynamayı tecrübe ederek büyümeli. Ayrıca emeklemeye kuvvet, kalçalara sağlık! Emeklemek kalçaları şekillendiriyor, kalçalar şekillendikçe güçleniyor. Güçlenen kalça bedeni daha iyi, daha sağlıklı taşıyor. Ve tüm bunlar bebeğin yürümesi için dengeyi artırıyor.

Yere bir halı atın, yeter
Nerede? Ne zaman? Her yerde ama tabii ki rahat hissettiği ve arabadan, kucaktan indiği yerlerde. Yoksa emeklemek öyle kucakta, arabada, beşiklerde, park yataklarda, kanepede, beşikte yapılan bir şey değil. Her şeyin başı fırsat vermek. Yere bir halı, bir çarşaf... Bunlar açmadıysa yeni nesil oyun matları, halıları... Bebeği yüzükoyun yatırın, karşısına geçin, kendinize çağırın. Baktınız tık yok, renkli, sesli oyuncaklar ne güne duruyor? Bazı bebeklerin tek diz, tek ayak ya da popo üstü emeklediğini söylerler. Bunlar hep kolaya kaçma, emeklemenin tam tekmil faydalarını kaçırmaymış.
Emeklemeye de yürümeye de cesaretlendirin. Ama henüz sıralamıyor, ayakta duramıyorsa bebeği yürütmeye çalışmak kalçada hasar oluşturabilir. Tutunduğu eşya sağlamlaştırılmalı, tutunarak ayağa kalkması engellenmemeli. Yürümede direnç gösterirse zorlamamalı, kızmamalı. Sonra sık sık yürüme alıştırmaları yapmalı, yine oyuncaklardan yardım almalı. Ayak ve bacak kaslarının güçlenmesi için evde çıplak ayak veya kaydırmaz çorapla dolaşması işin püf noktası.

Fazla mesai ama keyifli
Önlemi de elden bırakmayın! Hangi zemin üstünde emekliyorsa, yürüme alıştırması yapıyorsa o zemin bal dök yala olsun. Mobilyaların keskin köşeleri korumaya alınsın. Çekmecelere, dolaplara kilitler takılsın. Prizlere, kablolara, demir paralara, oyuncak parçalarına, irili ufaklı ne varsa hepsine, her şeye dikkat! Ve tabii ki varsa merdiven önüne engeller çekilsin, gözler bebekten ayrılmasın. Bebek arabasında gezdirmeye benzemiyor değil mi? Biraz fazla mesai ama hem bebekler hem de sizin için çok keyifli bir deneyim. Cesaretlendirdiniz, önlemler aldınız ama emeklemedi! Olabilir, enseyi karartmayın. Bazen ailenin çocuk üzerindeki istekleri, beklentileri, bazen kültürel yapı, bazen de bebekten... Her bebeğin gelişimi kendi hikâyesi, farklı, özgür ve özgün. Ama 18 ay oldu tık yok! Emeklemedi, yürümedi, simetrik adım atmadı. Doktorumuz uyarıyor: “Kalça çıkığı, ayak, bacak, kemik bozuklukları, kas hastalıkları ve nörolojik hastalıklar açısından inceleme gerekli.”